Przygotowanie nauczyciela do profesjonalnego i osobistego rozwoju w toku akademickiego kształcenia. Bariery i szanse

Autor: Anna Sajdak-Burska
Rok: 2019
Numer: 2
Strony: 49-65
DOI: 10.34767/PP.2019.02.04

Abstrakt

W artykule Autorka określa niezbędne warunki, jakie muszą być spełnione, by w toku akademickiego kształcenia można było uruchomić proces przygotowania nauczyciela do profesjonalnego i osobistego rozwoju. Główne przeszkody, które utrudniają takie wsparcie, stanowią: bariery prawne, czyli standardy kształcenia nauczycieli, bariery organizacyjne i kadrowe, przesądzające o tym, kto kształci w Polsce nauczycieli, oraz ateoretyczność kształcenia, czyli brak koncepcji w budowaniu programu studiów. Szansę przełamania tej trwającej od wielu lat inercji stanowi z jednej strony możliwość kształcenia nauczycieli w toku jednolitych studiów magisterskich, jaką tworzy ustawa 2.0, z drugiej zaś korzystanie przez uniwersytety z autonomii i znaczące wyjście poza standardy kształcenia zgodnie z przyjętą teoretyczną koncepcją studiów. Jako egzemplifikację Autorka prezentuje program kierunku „Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna” przygotowany przez zespół z Zakładu Pedagogiki Szkolnej i Dydaktyki Akademickiej w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego, oparty na humanistycznej koncepcji A. Combsa oraz koncepcji refleksyjnej praktyki D. Schöna.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Combs A.W., Blume R.A., Newman A.J., Wass H.L. (1978). The Professional Education of Teatcher. Boston: Allyn and Bacon.

Czerska B. (1999). Umiejętność porozumiewania się w procesie kształcenia zawodowego nauczycieli. Niepu­blikowana praca doktorska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Czerska B. (2002). Wspieranie aktywności własnej w procesie kształcenia. Toruńskie Studia Dydaktyczne, 18.

Czerska B. (2010). Kompetencje komunikacyjne w kształceniu pedagogów – projekt zajęć. W: A. Sajdak, D. Skulicz (red.), Paradygmaty akademickiego kształcenia pedagogów. Kraków: Wydawnictwo Uniwer­sytetu Jagiellońskiego.

Filipiak E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Sopot: Gdańskie Wy­dawnictwo Psychologiczne.

Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Krause A. (2009). Iluzja dydaktycznej sprawczości – profesjonalizacja niekompetencji. W: L. Hurło, D. Klus­-Stańska, M. Łojko (red.), Paradygmaty współczesnej dydaktyki. Kraków: Impuls.

Kwaśnica R. (2007a). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.

Kwaśnica R. (2007b). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Peda­gogika. 2 Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kwiatkowska H. (1997). Edukacja nauczycieli. Konteksty – kategorie – praktyki. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Nowak-Dziemianowicz M. (2008). „Wielki Przegrany Współczesności”. Polski nauczyciel jako podmiot i przedmiot kształcenia. W: P. Rudnicki, B. Kutrowska, M. Nowak-Dziemianowicz (red.), Nauczyciel: misja czy zawód? Społeczne i profesjonalne aspekty roli. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnoślą­skiej Szkoły Wyższej.

Nussbaum M.C. (2008a). Kształcenie dla zysku, kształcenie dla wolności. Przeł. P. Poniatowska. W: B.D. Go­łębniak (red.), Pytanie o szkołę wyższą. W trosce o społeczeństwo. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Nussbaum. M.C. (2008b). W trosce o społeczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego. Przeł. A. Męczkowska. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Sajdak A. (2010). Profesjonalizm dydaktyczny nauczycieli. Możliwości i ograniczenia akademickiego kształ­cenia. W: J.M. Michalak (red.), Etyka i profesjonalizm w zawodzie nauczyciela. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Sajdak A. (2013). Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich. Teore­tyczne podstawy dydaktyki akademickiej. Kraków: Impuls.

Sajdak A. (2017). Paradygmat humanistyczny w dydaktyce akademickiej – utopia, konieczność, szansa?. Pedagogika Szkoły Wyższej, 2 (22), 13-25.

Suska-Wróbel R. (2009). Od potoczności do nauki – próba identyfikacji samoświadomości dydaktyki biologii. W: L. Hurło, D. Klus-Stańska, M. Łojko (red.), Paradygmaty współczesnej dydaktyki. Kraków: Impuls.