Rodzina w doświadczeniach młodzieży gimnazjalnej w kontekście przemian rodziny współczesnej - refleksja teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje

Abstrakt

Autorki dokonują analizy struktury środowiska rodzinnego jako podstawowej agendy socjalizująco-wychowawczej, w ujęciu teoretycznym i empirycznym. Przedstawiają jej znaczenie dla rozwoju młodego pokolenia, wskazując na podstawowe mechanizmy (społeczno-kulturowe i psychologiczne) decydujące o jej funkcjach. Analiza rodziny dokonywana jest z perspektywy systemowej. Przedstawiają wyniki badań prowadzone wśród młodzieży gimnazjalnej, dotyczące percepcji rodziny pochodzenia – przypisywanych przez młodzież cechach i zachowaniach rodziców. Analiza wykazała dominację prawidłowej struktury rodzinnej, zaś dominujące typy rodziny wskazujące na jej dysfunkcjonalność to kolejno: rodzina nadopiekuńcza, władzy, uwikłana i chaotyczna. Stwierdzono także rozbieżność w zakresie poszczególnych typów rodzin: matki istotnie częściej przejawiają cechy właściwe dla rodziny prawidłowej i nadopiekuńczej; ojcowie – rodziny chaotycznej.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Bertalanffy L. (1984). Ogólna teoria systemów – podstawy, rozwój, zastosowania. Warszawa: PWN.

Bradshaw J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Warszawa: IPZ i T PTP.

CohenK. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

Drożdżowicz L. (1999). Ogólna teoria systemów. W: B. de Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (s. 9-17). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Erikson E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.

Field D. (1996). Osobowości rodzinne. Warszawa: Logos.

Frydrychowicz A. (1989). Różne podejścia metodologiczne w psychologicznej diagnozie rodziny. Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, 31, 54-69.

Giddens A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: WN PWN. (Tłum. A. Szulżycka).

Giza-Poleszczuk A. (2002). Rodzina i system społeczny. W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (s. 272-301). Warszawa: Wyd. Naukowe „Scholar”

Gruca-Miąsik U. (2004). Zastosowanie technik systemowych w diagnozowaniu rodzin i kandydatów na rodziców zastępczych. W: M. Deptuła (red.), Diagnostyka pedagogiczna i profilaktyka w szkole i środowisku lokalnym (s. 27-45). Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.

Herzberger S.D. (2002).Przemoc domowa: perspektywa psychologii społecznej. Warszawa: PARPA.

Kwak A. (2005). Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.

Kwieciński Z. (1999). Edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności. W: J. Kozielecki (red.), Humanistyka przełomu wieków (s. 51-77). Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.

McWhirter J.J., McWhirterB.T., McWhirter A.M., Hawley McWhirter E. (2001). Zagrożona młodzież. Warszawa: PARPA.

Mead M. (2000). Kultura i tożsamość: studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Plopa M. (2003). Rozwój i znaczenie bliski więzi w życiu człowieka (s. 49-79). W: B. Wojciszke, M. Plopa (red.), Osobowość i procesy psychiczne a zachowanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Plopa M. (2005a). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Plopa M. (2005b). Więzi uczuciowe w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Radochoński M. (1987). Choroba a rodzina. Rzeszów: WSP.

Rodriguez W. (2007). Effect size. W: N.J. Salkind (red.), Encyclopedia of measurement and statistics. Vol. 1. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Ryś M. (2001). Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: CMPPP MEN.

Satir V. (2002). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP. (Tłum. Ł. Ochmańska, M. Trzebiatowska).

Slany K. (2002).Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.

Tryjarska B. (2000). Rodzina w ujęciu systemowym. W: E. Milewska, A. Szymanowska (red.), Rodzice i dzieci.

Psychologiczny obraz sytuacji problemowych (s. 7-21). Warszawa: CMPPP MEN.

Zaborowski Z. (1976). Stosunki międzyludzkie. Warszawa: Ossolineum.

Zaborowski Z. (1980). Rodzina jako grupa społeczno-wychowawcza. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Ziemska M. (2009). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.