Rak piersi i emocje. Małżonkowie wobec decyzji o rekonstrukcji piersi u żony

Abstrakt

Rak piersi wywołuje negatywne emocje zarówno u chorej, jak i u jej małżonka. W trakcie trwania leczenia małżonkowie konfrontują się z licznymi sytuacjami, które podwyższają poziom odczuwanego lęku. Jedną z nich jest podejmowanie decyzji o poddaniu się rekonstrukcji piersi przez chorą. Zabieg odtwórczy jest szansą na osiągnięcie psychicznych i fizycznych korzyści, z drugiej zaś strony wywołuje emocjonalne obiekcje. W artykule przedstawiono znaczenia nadawane rekonstrukcji piersi przez różne grupy społeczne i zawodowe, z uwzględnieniem zmian zachodzących w postrzeganiu zabiegu na przestrzeni czasu. Społeczne konstrukcje zabiegu odtwórczego określono jako jeden z czynników determinujących decyzję o rekonstrukcji piersi.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Bishop G. (2000). Psychologia zdrowia. Wrocław: Astrum.

Belcher A.J., Laurenceau J.P., Graber E.C., Cohen L.H., Dasch K.B., Siegel S.D. (2011). Daily support in couples coping with early stage breast cancer: maintaining intimacy during adversity. Health Psychology, 30(6), 665-673.

Bulsa M., Rzepa T., Foszczyńska-Kłoda M., Czaja-Bulsa G., Teichert H. (2002). Stan psychiczny kobiet po mastektomii. Doniesienie z badań. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 11, 55-70.

Burwell S.R., Case L.D., Kaelin C., Avis N.E. (2006). Sexual problems in younger women after breast cancer surgery. Journal of Clinical Oncology, 24(18), 2815-2821.

Crompvoets S. (2006). Comfort, Control, or Conformity: Women Who Choose Breast Reconstruction Following Mastectomy. Health Care for Women International, 27(1), 75-93.

Fallbjörk U., Karlsson S., Salander P., Rasmussen B.H. (2010). Differences between women who have and have not undergone breast reconstruction after mastectomy due to breast cancer. Acta Oncologica, 49(2), 174-179.

Fallbjörk U., Salander P., Rasmussen B.H. (2012). From “No Big Deal” to “Losing Oneself”. Different Meanings of Mastectomy. Cancer Nursing, 35(5), 41-48.

Filiberti A., Tamburini M., Murru L., Lovo G.F., Ventafridda V., Arioli N., Grisotti A. (1986). Psychologic effects and esthetic results of breast reconstruction after mastectomy. Tumori, 72(6), 585-588.

Fobair P., Stewart S.L., Chang S., D’Onofrio C., Banks P.J., Bloom J.R. (2006). Body image and sexual problems in young women with breast cancer. Psychooncology, 15(7), 579-594.

Goldberg P., Stolzman M., Goldberg H.M. (1984). Psychological considerations in breast reconstruction. Annals of Plastic Surgery, 13(1), 38-43.

Hallowell N. (2000). Reconstructing the body or reconstructing the woman? Perceptions of prophylactic mastectomy for hereditary breast cancer risk. W: L.K. Potts (red.), Ideologies of breast cancer. Feminist perspectives. London: MacMillan Press Ltd.

Hilton A.B. (1993). Issues, problems, and challenges for families coping with breast cancer. Seminars in Oncology Nursing, 9, 88-100.

Jacobson N. (1998). The Socially Constructed Breast: Breast Implants and the Medical Construction of Need. American Journal of Public Health, 88(8), 1254-1261.

Lorde A. (1980). The Cancer Journals. San Francisco: Aunt Lute Books.

Majkowicz M. (2008). Wybrane problemy psychoonkologii z uwzględnieniem zagadnień psychiatrycznych. Psychiatria w Praktyce Klinicznej, 1(2), 57-66.

Mazurek E. (2013). Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

Mazurek E. (2012a). Obraz siebie kobiet po rekonstrukcji piersi. Nowiny Lekarskie, 81(3), 281-287.

Mazurek E. (2012b). Rekonstrukcja piersi: motywacja kobiet i poziom satysfakcji z zabiegu. Leczenie Ran, 9(2), 51-57.

Mazurek E. (2012c). Znaczenie wiedzy w podejmowaniu decyzji o poddaniu się zabiegowi rekonstrukcji przez kobiety leczone z powodu raka piersi. Onkologia Polska, 15(4), 166-170.

Mazurek E. (2014). Amazońskie dylematy. Powody rezygnacji kobiet po chirurgicznym leczeniu raka piersi z zabiegu rekonstrukcji piersi. Psychoonkologia, 18(3), 97-105.

Mazurek E. (2015). Rekonstrukcja piersi – remedium na problemy Amazonek? Nasze Życie, 66, 5-13.

Miller K., Massie M.J. (2010). Depressive Disorders. W: J.C. Holland, W.S. Breitbart, P.B. Jacobsen, M.S. Lederberg, M.J. Loscalzo, R. McCorkles (red.), Psycho-Oncology. Second Edition. New York: Oxford University Press.

Moody L.A. (2007). Psychological Aspects of Additional Procedures Following Breast Reconstruction, A dissertation submitted in partial Fulfillment of the requirements for the degree of doctor of clinical psychology in the University of Hull.

Neris R.R., Yokoyama dos Anjos A.C. (2014). Experience of spouses of women with breast cancer: an integrative literature review. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 48(5), 918-927.

Northouse L.L. (1989). The impact of breast cancer on patient and husbands. Cancer Nursing, 12(5), 276-284.

Northouse L.L., Mood D., Kershaw T., Schafenacker A., Mellon S., Walker J., Galvin E., Decker V. (2002). Quality of Life of Women With Recurrent Breast Cancer and Their Family Members. Journal of Clinical Oncology, 20(19), 4050-4064.

Nowicki A., Nikiel M. (2006). Operacje odtwórcze piersi, ocena satysfakcji pacjentek. Współczesna Onkologia, 10(2), 45-50.

Pennington D.G. (2005). Breast Reconstruction after Mastectomy: Current State of the Art. ANZ Journal of Surgery, 75(6), 454-458.

Roth A.J., Carter J., Nelson Ch.J. (2010). Sexuality after Cancer W: J.C. Holland, W.S. Breitbart, P.B. Jacobsen, M.S. Lederberg, M.J. Loscalzo, R. McCorkles (red.), Psycho-Oncology. Second Edition. New York: Oxford University Press.

Rowland J.H., Meyerowitz B.E., Crespi C.M., Leedham B., Desmond K., Belin T.R., Ganz P.A. (2009). Addressing intimacy and partner communication after breast cancer: a randomized controlled group intervention. Breast Cancer Res Treat. 118(1), 99-111.

Rubin L.R., Tanenbaum M. (2011). “Does that make me a woman?”: breast cancer, mastectomy, and breast reconstruction decisions among sexual minority women. Psychology of Women Quarterly, 35(3), 401-414.

Schain W. (1991). Breast reconstruction. Update of psychosocial and pragmatic concerns. Cancer, 68(5 Suppl.), 1170-1175.

Schain W.S., Jacobs E., Wellisch D.K. (1984). Psychosocial issues in breast reconstruction. Intrapsychic, interpersonal, and practical concerns. Clinics in Plastic Surgery, 11(2), 237-251.

Schover L.R. (1991). The Impact of Breast Cancer on Sexuality, Body Image, and Intimate Relationships. A Cancer Journal for Clinicians, 41(2), 112-120.

Silver M. (2004). Breast Cancer Husband. How to Help Your Wife (and Yourself) Through Diagnosis, Treatment, and Beyond. New York: Rodale.

Smith M.D. (2014). Preface. W: M.D. Smith (red.), Cultural Encyclopedia of the Breast. Lanham Maryland: Rowman & Littlefield.

Stadnicka G., Pawłowska-Muc A., Bańkowska B., Sadowska M. (2014). Jakość życia kobiet po amputacji piersi. European Journal of Medical Technologies, 4(5), 8-14.

Stępień R. (2007). Uwarunkowania społeczno-demograficzne poziomu lęku i depresji u kobiet po radykalnym leczeniu chirurgicznym raka piersi – mastektomii. Problemy Pielęgniarstwa, 15(1), 20-25.

Stępień R., Wiraszka G. (2011). Znaczenie rodziny w adaptacji funkcjonalnej kobiet po radykalnym leczeniu chirurgicznym raka piersi. Problemy Pielęgniarstwa, 19(3), 372-377.

Stępień R., Wrońska I. (2008). Lęk i depresja jako emocjonalne uwarunkowania możliwości funkcjonalnych kobiet po radykalnym leczeniu raka piersi. Studia Medyczne, 10, 31-35.

Sulik G., Zierkiewicz E. (2014). Breast Cancer Support Groups. W: M.D. Smith (red.), Cultural Encyclopedia of the Breast. Lanham Maryland: Rowman & Littlefield.

Ślubowska M., Ślubowski T. (2008). Problemy psychosocjalne w raku piersi. Psychoonkologia, 12(1), 14-25.

Teimourian B., Adham M.N. (1982). Survey of Patients’ Responses to Breast Reconstruction. Annals of Plastic Surgery, 9(4), 321-325.

Trzebiatowska I. (2000). Zaburzenia psychiczne w chorobie nowotworowej. W: de Walden-Gałuszko K. (red.), Psychoonkologia. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej.

Trzebiatowska I. (2006). Zabiegi elektrowstrząsowe w leczeniu depresji w przebiegu raka trzustki – opis przypadku. Psychoonkologia, 10(1), 32-34.

Uchino B., Uno D.Y., Holt L. (1999). Social support, physiological processes and health. Current Directions in Psychological Science, 8, 145-148.

van Dam F.S., Bergman R.B. (1988). Psychosocial and surgical aspects of breast reconstruction. European Journal of Surgical Oncology, 14(2), 141-149.

Wilson S., Morse J.M. (1991). Living with a wife undergoing chemotherapy. Image: Journal of Nursing Scholarship, 23(2), 78-84.

Woodman D. (2014). Beauty Ideals, Twentieth- and Twenty-First-Century America. W: M.D. Smith (red.), Cultural Encyclopedia of the Breast. Lanham Maryland: Rowman & Littlefield.

Zahlis E.H., Lewis F.M. (2010). Coming to grips with breast cancer: the spouse’s experience with his wife’s first six months. Journal of Psychosocial Oncology, 28(1), 79-97.

Zierkiewicz E. (2014). Prasa jako medium edukacyjne. Kulturowe reprezentacje raka piersi w czasopismach kobiecych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Zierkiewicz E., Mazurek E. (2015). Couples Dealing with Breast Cancer. The Role of Husbands in Supporting Their Wives. Studia Humanistyczne AGH, 14(2), 95-116.