Abstrakt

W artykule poruszone zostały zagadnienia związane z dwiema stosunkowo młodymi subdyscyplinami socjologii: „nową” socjologią dzieciństwa oraz socjologią emocji. Znaczący kontekst podjętym rozważaniom nadało rozróżnienie dwóch odmiennych podejść do badań nad dzieckiem i jego rozwojem. Dominująca rola psychologii w badaniach nad dzieckiem do końca lat 80. ubiegłego stulecia została ograniczona na rzecz odkryć socjologów, antropologów czy historyków dzieciństwa; uwolniony został „nowy” paradygmat w badaniach nad dzieciństwem: „nowa” socjologia dzieciństwa. Tym samym, autorka zestawia wybrane obszary i elementy „nowej” socjologii dzieciństwa i socjologii emocji, w celu uzyskania odpowiedzi na postawione pytania badawcze o miejsce i znaczenie emocji dzieci i nastawienia emocjonalnego dorosłych w badaniach nad dzieciństwem w ujęciu socjologicznym i szerzej – społeczno-kulturowym. W artykule zrekonstruowany został proces badawczy, w ramach którego autorka podejmowała kolejne czynności badawcze, poszukując znaczenia emocji dzieci i nastawienia emocjonalnego dorosłych wobec dzieci na przestrzeni wieków.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Ariés P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. Warszawa: Wyd. Aletheia.

Berelson B., za Zhang Y., Wildemuth B.M. (2009). Qualitative analysis of content. W: B. Wildemuth (red.), Applications of Social Research Methods to Questions in Information and Library Science. Westport: Libraries Unlimited.

Bińczycka J., Smolińska-Theiss B. (red.) (2005). Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie. Kraków: Impuls.

Brown F., Patte M. (2013). Rethinking Children’s Play. Great Britain: Bloomsbury Academic.

Bruner J. (2006). Kultura edukacji. Kraków: Wyd. Universitas.

Bugental J. (1964). The Third Force in Psychology. Journal of Humanistic Psychology, 4 (1).

Bugental J. (red.) (1967). Challenges of humanistic psychology. New York: McGraw-Hill.

Buhler C., Allen M. (1972). Introduction to Humanistic Psychology. Monterey CA: Brooks/Cole Publishing Co.

Burman E. (1994). Deconstructing Developmental Psychology. London: Routledge.

Chiang H.M., Maslow A.H. (1977). The Healthy Personality. New York: Van Nostrand Reinhold.

Corsaro W.A. (2015). The sociology of Childhood. California: Sage Publication.

Cunningham H. (2006). The Invention of Childhood. London: BBC Books.

Dahlberg i in. (2007). Beyond Quality in Early Childhood Education and Care: Postmodern Perspectives. London – New York: Routledge Falmer.

DeMause L. (1974). The History of Childhood. New York: Harper and Row.

DeMause L. (2002). The Emotional Life of Nations. New York: The Other Press.

Eisenberg N., Fabes R.A., Losoya L. (1999). Reakcje emocjonalne: ich regulacja, korelaty społeczne i socjalizacja. W: P. Salovey, D.J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Farson R. (2000). Polityka dzieciństwa. W: K. Bluszcz (red.), Edukacja i wyzwolenie. Idea – metody – inspiracje. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Fass P.S. (red.) (2015). The Routledge History of Childhood in the Western World. London – New York: Routledge.

Garbula J.M., Kowalik-Olubińska M. (2012). Konstruowanie obrazu dzieciństwa w perspektywie psychologicznej i socjokulturowej. Przegląd Pedagogiczny, 1 (21).

Goleman D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.

Gutman M. (2015). The physical spaces of childhood. W: P.S. Fass (red.), The Routledge History of Childhood in the Western World. London – New York: Routledge.

Hart R.A. (1997). Children’s participation: The theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. London: Earthscan Publications and UNICEF.

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.) (2007). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Hochschild A.R. (1983). The managed heart: The commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press.

James A., James A.L. (2004). Constructing Childhood. Theory, Policy and Social Practice. England: Palgrave Macmillan.

James A., Prout A. (red.) (1997). Constructing and Reconstructing Childhood. Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood. London – New York: Routledge Falmer.

Jenks Ch. (1982). The Sociology of Childhood: essential readings. London: Batsford.

Jenks Ch. (2008). Socjologiczne konstrukty dzieciństwa. W: M.J. Kehily (red.), An Introduction to Childhood studies. Maidenhead: Open University Press and McGraw-Hill Education.

Kehily M.J. (red.) (2008). An Introduction to Childhood studies. Maidenhead: Open University Press and McGraw-Hill Education.

Kehily M.J., Swann J. (red.) (2003). Children’s Cultural Worlds. Chichester: Wiley/Open University.

Kemper T.D. (1978). A social interactional theory of emotion. New York: Wiley.

Kemper T.D. (red.) (1990). Research agendas in the sociology of emotions. Albany: State University of New York Press.

Kisiel P. (2009). Kulturowe obrazy współczesnego dziecka. W: M. Duda, B. Gulla (red.), Dziecko a świat wartości. Kraków: Wyd. św. Stanisława BM.

Klus-Stańska D. (2009). Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna. Problemy, dyskursy, rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Konner M. (2010). The Evolution of Childhood. Relationships, Emotion, Mind. Harvard Massachusetts, London: University Press.

Lee N. (2005). Childhood and Human Value. Development, Separation and Separability. London: Open University Press.

Mason J., Fattore T. (red.) (2005). Children Taken Seriously. In Theory, Policy and Practice. London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.

Matsumoto D., Juang L. (2007). Psychologia międzykulturowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.

Mayall B. (2010). Towards a sociology for childhood. Thinking from children’s lives. Barkshire: Open University Press.

Mills J., Mills R. (red.) (2000). Childhood Studies. A Reader in perspectives of childhood. Lonodn: Routledge Falmer.

Montgomery H., Kellett M. (red.) (2009). Children and Young People’s Worlds. Developing frameworks for integrated practice. Bristol: The Policy Press.

Oatley K., Jenkins J.M. (2003). Zrozumieć emocje. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Oleś P.K. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wyd. Naukowe „Scholar”.

Ornacka K. (2011). Społeczny fenomen dzieciństwa – na podstawie badań przeprowadzonych wśród dzieci. W: K. Frysztacki, M. Nóżka, M. Smagacz-Poziemska (red.), Procesy marginalizacji i automarginalizacji nieletnich. Zeszyty Pracy Socjalnej. Zeszyt XVI. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Penn H. (2005). Understanding Early Childhood: Issues and Controversies. MaidenHead: Open University Press.

Piaget J., Inhelder B. (1996). Psychologia dziecka. Wrocław: Wyd. Siedmiogród.

Pollock L. (1983). Forgotten Children: Parent – child Relations from 1500-1900. Cambridge: Cambridge University Press.

Postman N. (1982). The Disappearance of Childhood. New York: Vintage Books.

Prout A., James A. (1997). A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems. W: A. James, A. Prout (red.), Constructing and Reconstructing Childhood. Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood. London – New York: Routledge Falmer.

Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Saarni C. (2005). Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego. W: M. Lewis, J.M. Hawiland (red.), Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Qvortrup J. (1993). Childhood as a Social Phenomenon: Lessons from an International Project (Eurosocial report 47). Vienna: European Centre for Social Welfare Policy and Research.

Qvortrup J. (1994). Childhood Matters: an Introduction. W: J. Qvortrup, M. Bardy (red.), Childhood Matters. Social Theory, Practice and Politics. Aldershot: Avebury.

Qvortrup J. (2000). Macro-analysis of Childhood. W: P. Christensen, A. James (red.), Research With Children: Perspectives and Practices. London: Falmer.

Qvortrup J. (red.) (2005). Studies in Modern Childhood. Society, Agency, Culture. Hampshire and New York: Palgrave Macmillan.

Silverman D. (2010). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Smolińska-Theiss B. (1995). Trzy nurty badań nad dzieciństwem. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, nr 10.

Smolińska-Theiss B. (1999). Dzieciństwo – obszary znane i nieznane. W: J. Bińczycka (red.), Prawa dziecka – deklaracje i rzeczywistość. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Smolińska-Theiss B. (2002). Dzieciństwo. Zmieniająca się kategoria społeczna. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, nr 3.

Smolińska-Theiss B. (2010). Rozwój badań nad dzieciństwem – przełomy i przejścia. W: E. Jarosz (red.), Dzieciństwo – witraż bolesny. Chowanna, tom 1(34), Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.

Szczepska-Pustkowska M. (2009). Kategoria dziecka i dzieciństwa w nowożytnej myśli pedagogicznej. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna. Problemy, dyskursy, rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Theiss W. (2005). Bezprizorni: dzieci Stalina i Makarenki. W: J. Bińczycka, B. Smolińska-Theiss (red.), Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie. Kraków: Impuls.

Tomes N. (1986). From Useful to Useless: The Changing Social Value of Children. Reviews in American History, Vol. 14, No. 1.

Turner H., Stets E.J. (2009). Socjologia emocji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

UNICEF, Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dn. 20 listopada 1989 r.

Walkerdine V. (2004). Developmental psychology and the study of childhood. W: M.J. Kehily (red.), An Introduction to Childhood studies. Maidenhead: Open University Press and McGraw-Hill Education.

Waller T. (2009). Modern Childhood: Contemporary Theories and Children’s lives. W: T. Waller (red.), An Introduction to Early Childhood: A Multidisciplinary Approach. London: Sage.

Wilson A. (1980). The Infancy of The History of Childhood. An Appraisal of Philippe Ariés. History and Theory: Studies in the Philosophy of History, Vol. 19, 2.

Wilson S. (1984). The myth of motherhood a myth: the historical view of European child-rearing. Social History, Vol. 9, Issue 2.

Woodhead M. (1997). Psychology and the Cultural Construction of Children’s Needs. W: A. James, A. Prout (red.), Constructing and Reconstructing Childhood. Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood. London – New York: Routledge Falmer.

Woodhead M. (1999). Reconstructing Developmental Psychology – Some First Steps. Children & Society, Vol. 13, Issue 1.

Woodhead M. (2002). The child in development. W: H. Montgomery, M. Woodhead (red.), Understanding Childhood: an Interdisciplinary Approach. Chichester: John Wiley and Sons Limited.

Woodhead M. (2009). Childhood studies. Past, present and future. W: M.J. Kehily (red.), An Introduction to Childhood Studies. England: Open University Press.

Wygotski L.S. (1989). Myślenie i mowa. Toruń: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Wyness M.G. (2000). Contesting Childhood. London: Falmer Press.

Zelizer V.A. (1985). Pricing the Priceless Child: The Changing Social Value of Children. New York: NYL Basic Books.