Pomiar rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych przez młodzież

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest prezentacja metod pomiaru używania substancji psychoaktywnych w badaniach prowadzonych wśród młodzieży. Zaprezentowane zostały pytania ankietowe wykorzystywane w ogólnopolskich projektach badawczych HBSC, ESPAD, CBOS oraz warszawskich badaniach mokotowskich. W badaniach tych szacowane jest rozpowszechnienie palenia tytoniu, picia i nadużywania alkoholu, używania substancji nielegalnych (narkotyków) oraz przyjmowania leków. Omówiono wskaźniki używania substancji psychoaktywnych oraz warunki niezbędne do uzyskania wiarygodnych danych.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Aguinis H., Pierce C., Quigley B. (1995). Enhancing the validity of self-reported alkohol and marihuana consumption using a bogus pipline procedure: A meta-analytic review. Basic and Applied Social Psychology, 16(4), 515-527.

Babbie E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Bobrowski K., Pisarska A., Ostaszewski K. (2007). Rekomendacje narzędzi do oceny zagrożeń zdrowia psychicznego młodzieży do dalszego stosowania w badaniach mokotowskich oraz w innych badaniach ankietowych młodzieży szkolnej. Warszawa: IPiN.

Currie C., Nic Gabhainn S., Godeau E. & the International HBSC Network Coordinating Committee (2009). The Health Behaviour in School-aged Children: WHO Collaborative Cross-National (HBSC) Study: origins, concept, history and development 1982-2008. International Journal of Public Health, 54, Suppl. 2, 131-139.

Habrat B. (1996). Szkody zdrowotne spowodowane alkoholem. Warszawa: Springer PWN.

Hibell B., Guttormsson U., Ahlstrom S., Balakireva O., Bjarnasson T., Kokkevi A., Kraus L. (2012). The 2011 ESPAD Report. Substance use among students in 36 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN), The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA), Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Drug Trafficking in Drugs (Pompidou Group).

Johnston L.D., O’Malley P.M., Bachman J.G, Schulenberg J.E. (2008). Monitoring the Future national results on adolescent drug use: Overview of key findings, 2007 (NIH Publication No. 08-6418). Bethesda, MD: National Institute on Drug Abuse.

Kelley A., Schochet T., Landry C. (2004). Risk taking and novelty seeking in adolescence. Annals New York Academy of Science, 1021, 27-32.

Kiejna A., Moskalewicz J., Rabczenko D., Wojtyniak B., Zagnańska M. (2012). Metodologia. W: Moskalewicz J., Kiejna A., Wojtyniak B. (red.), Kondycja psychiczna mieszkańców Polski. Raport z badań „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej – EZOP Polska. Warszawa: IPiN.

Malczewski A. (2014). Młodzież 2013. Warszawa: CBOS. Zaczerpnięte 1 kwietnia 2015. 

Mazur J., Woynarowska B., Małkowska-Szkutnik A., Kołoło H., Tabak I., Kowalewska A., Dzielska A. (2011). Wyniki badań HBSC 2010. Raport techniczny. Warszawa: IMiD.

Minister Zdrowia (2011). Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015.

Moskalewicz J. (1998). Polityka społeczna wobec alkoholu w Polsce w latach 1944-1982. Warszawa: PARPA.

NIAAA Newsletter (2004). NIAAA Council Approves Definition of Binge Drinking, 3.

Ostaszewski K., Bobrowski K., Borucka A., Okulicz-Kozaryn K., Pisarska A., Raduj J., Biechowska D. (2013). Monitorowanie zachowań ryzykownych i problemów zdrowia psychicznego młodzieży. Badania mokotowskie 2012. Warszawa: IPiN. 

Ostaszewski K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: IPiN.

Robson P. (1997). Narkotyki. Kraków: Medycyna Praktyczna.

Sierosławski J. (2011). Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2011 r. Warszawa: IPiN. Zaczerpnięte 1 kwietnia 2015. 

Stanton W., McClelland M., Elwood C., Ferry D., Silva P. (1996). Prevalence, reliability and bias of adolescents reports of smoking and quitting., Addiction, 91(11), 1705-1714.

Steinberg L. (2004). Risk taking in adolescence. Annals New York Academy of Science, 1021, 51-58.

Świątkiewicz G. (2000). Konsumpcja legalnych leków psychoaktywnych w Polsce w latach 1990-tych. Mechanizmy kreowania problemu społecznego. Rozprawa doktorska. Warszawa: IPiN.

Święcicki A. (1963). Struktura spożycia napojów alkoholowych w Polsce na podstawie badań ankietowych. Warszawa: Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy.

Wolniewicz-Grzelak B., Ostaszewski K. (1983). Badanie środowisk szkolnych w zakresie zagrożenia uzależnieniem od środków odurzających. Biuletyn Instytutu Psychoneurologicznego, 4(52), 68-82.

Wolniewicz-Grzelak B. (1985). Badania ankietowe nad spożywaniem alkoholu przez uczniów szkół podstawowych Mokotowa w 1984 roku i niektóre problemy metodologiczne. Biuletyn Instytutu Psychoneurologicznego, 4, 65-85.

Woynarowska B., Lutze I., Mazur J. (2002). Zmiany w zdrowiu i samopoczuciu psychospołecznym młodzieży szkolnej w okresie transformacji ustrojowej. Przegląd Pediatryczny, 32, 3, 218-222.

Zatoński W. (1992). Palenie tytoniu a zdrowie ludności w Polsce. W: W. Zatoński, K. Przewoźniak (red.), Zdrowotne następstwa palenia tytoniu w Polsce. Warszawa: Ariel Sp. z o.o.