Zderzenia: „oswajanie” różnicy przez sztukę współczesną

Abstrakt

Sztuka współczesna jest ważnym partnerem dla pedagogiki w dyskusji zarówno na temat szeroko ujmowanych problemów współczesnego świata, jak i wiedzy dotyczącej człowieka. Jednym z tematów, łączących oba wymienione obszary zainteresowania współczesnych artystów i pedagogów jest różnica. W artykule zaprezentowane zostaną wybrane projekty artystyczne, które wpisują się w pedagogiczną akceptację różnicy jako nowego wzorca wychowawczego. Sztuka współczesna, eksponująca różnice, zadaje pytanie: czy różnica jest dla nas zagrożeniem, czy twórczym potencjałem? Jacy jesteśmy wobec Innych? Czy uznajemy ich podmiotowość? Czy wykluczamy, wyrzucamy poza nawias, odbieramy głos? Analizując wybrane projekty artystyczne z perspektywy pedagogicznej (na bazie założeń teorii wychowania estetycznego), ukazany zostanie ich wychowawczy potencjał, dzięki któremu sztuka i pedagogika będą mogły wspólnie zabrać głos w dyskusji na temat relacji „różnica-edukacja-inkluzja”.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Bernatowicz P. (2009). Pałką minaretu. Arteon, nr 8 (112), s. 9.

Deleuze G., Felix G. (2000). Co to jest filozofia? Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.

Dotleniacz (2010). Obieg, nr 1-2 (81-82). Warszawa: Wydawnictwo Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.

Gdula M. (2011). Dwie sztuki krytyczne. W: Żmijewski. Przewodnik krytyki politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 27-39.

Kozerska M. (2009). Minaret w Poznaniu, Arteon, nr 8 (112), s. 6-8.

Mouffe CH. (2005). Paradoks demokracji. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.

Raczyńska M. (2010). Czasem nic się nie dzieje, czasem coś się wydarza, W: Rajkowska. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 214-220.

Rajkowska J. (2008). Recepta na zniknięcie. W: A. Żmijewski, Drżące ciała. Rozmowy z artystami. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 296-306.

Rajkowska J. (2010). Sztuka publicznej możliwości. W: Rajkowska. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 234-257.

Suchodolski B., Wojnar I. (1972). Nasza współczesność a wychowanie. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Sulima R. (2010). Artyści nie wytyczają dziś dróg, oni stają na naszej drodze. W: Rajkowska. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 183-203.

Szreder K. (2010). Sztuka publiczności. W: Dotleniacz, Obieg, nr 1-2 (81-82). Warszawa: Wydawnictwo Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, s. 144-153.

Tatarkiewicz W. (1962). Historia estetyki. Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.

Wojnar I. (1976). Teoria wychowania estetycznego. Zarys problematyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojnar I. (1984). Sztuka jako „podręcznik życia”. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Żmijewski A. (2008). Drżące ciała. Rozmowy z artystami. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Żmijewski A. (2011). Demokracje. W: Żmijewski. Przewodnik krytyki politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 137-153.

Żwirblis K., Pietrzak A. (red.) (1999). Parteitag, Katalog wystawy. Katowice: Galeria Sztuki Współczesnej BWA.