Przeciwdziałanie postawom agresji. Pedagogiczne implikacje filozofii Józefa Tischnera
Rok: 2020
Numer: 1
Strony: 85-99
DOI: 10.34767/PP.2020.01.05
Abstrakt
W twórczości Józefa Tischnera ważne miejsce zajmuje problem agresji. Postacią agresji jest m.in. odwet. Źródłem działań odwetowych jest doświadczenie krzywdy. Jednym z największych wyzwań moralnych stojących przed człowiekiem jest nauczenie się nieodpowiadania agresją na agresję. Zdaniem filozofa zadanie to nie leży poza granicami ludzkich możliwości. W jego realizowaniu pomocna jest filozofia. Ukazuje ona człowieka jako istotę mierzącą się z różnymi problemami, ograniczeniami, cierpieniem. Filozofia Tischnera uczy rozumieć człowieka, zamiast oceniać go i moralizować. Uświadamia, że własny punkt widzenia nie jest jedyny ani ostateczny. Wyjaśnia, że ten, kto atakuje, kieruje się jakimiś racjami, chociaż by ich bronić, posługuje się metodami najgorszymi z możliwych. Jest to człowiek, który cierpi, i dlatego zadaje cierpienie.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Fromm E. (2012). Niech się stanie człowiek. Przeł. R. Saciuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gadacz T. (2001). Bóg w filozofii Tischnera. Znak, LIII (3), 25–38.
Marcel G. (1984). Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Przeł. P. Lubicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Marcel G. (1995). Tajemnica bytu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Przełęcki M. (2005). Intuicje moralne. Przeł. M. Frankiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Tarnowski K. (2004). Drogi potępienia, drogi zbawiania. W: J. Jagiełło, W. Zuziak (red.), Między potępieniem a zbawianiem. Myślenie religijne ks. Józefa Tischnera (s. 19–38). Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tischner J. (1992). Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966–1975. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tischner J. (1999). Przekonać Pana Boga. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tischner J. (2011a). Nadzieja czeka na słowo. Rekolekcje 1966–1996. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tischner J. (2011b). Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tischner J. (2012). Alfabet Tischnera. Wybrał i opracował W. Bonowicz. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Kołakowski L. (2012). Wychowanie do nienawiści, wychowanie do godności. Zaczerpnięte 30 marca 2020. Strona internetowa: http://www.otwarta.org/leszek-kolakowski-wychowanie-do-nienawisci-wychowanie-do-godnosci/