Konstruowanie obrazu dzieciństwa w perspektywie psychologicznej i socjokulturowej

Abstrakt

Autorki poddają analizie różne podejścia do procesu konceptualizowania dzieciństwa. W pierwszej części artykułu prezentują uniwersalny model dzieciństwa wywodzący się z dominującego w psychologii rozwojowej uniwersalnego modelu ludzkiego rozwoju. W dalszej kolejności, przywołując społeczno-kulturową perspektywę rozpatrywania rozwoju człowieka, przedstawiają wizję wielości dzieciństw. W końcowej części artykułu autorki omawiają zasadnicze paradygmaty badań nad dziećmi stosowane w głównym nurcie psychologii rozwojowej oraz w nowej socjologii dzieciństwa.

Bibliografia

Aričs Ph. (1995). Historia dzieciństwa. Warszawa: Wydawnictwo Marabut.

Buliński T. (2002). Człowiek do zrobienia. Jak kultura tworzy człowieka. Studium antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Buliński T. (2007). Kulturowy wymiar wychowania: praktyki i ideologie. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak- Walczak (red.) Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. T. 1. Gdańsk: GWP.

Burman E. (1994). Deconstructing Developmental Psychology. London: Routledge.

Corsaro W. A. (2005). The Sociology of Childhood. Thousand Oaks: Pine Forge Press.

Donaldson M. (1986). Myślenie dzieci. Warszawa: WP.

Ferguson A.A. (2001). Don’t Believe the Hype. Przedruk W: W. Lutrell (red.) Qualitative Educational research. Reading in Reflexive Methodology and Transformative Practice (s. 327- 342). New York: Routledge.

Fox D., Prilleltensky I., Austin S. (2009). Critical Psychology for Social Justice: Concerns and Dilemmas. W: D. Fox, I. Prilleltensky, S. Austin (red.) Critical Psychology: An Introduction (s. 1-19). London: Sage Publications.

Goodwin M.H. (1990). He-Said-She-Said: Talk as Social Organization Among Black Children. Bloomington: Indiana University Press.

Greenfield P.M. (1999). Cultural Change and Human Development. New Directions for Child and Adolescent Development, 83, s. 37-59.

Greenfield P.M. (2004). Weaving Generations Together: Evolving Creativity in the Maya of Chiapas. Santa Fe: School of American Research Press.

Harwood R., Miller J.G., Lucca Irizarry N. (1995). Culture and Attachment: Perceptions of Child in Context. New York: Guilford Press.

Hendrick H. (1990). Constructions and Reconstructions of British Childhood: An Interpretive Survey 1800 to the Present. W: A. James, A. Prout (red.) Constructing and Reconstructing Childhood: Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood (s. 34-62). London: Falmer Press.

Hogan D. (2010). Researching ‘the child’ in Developmental Psychology. W: S. Greene, D. Hogan (red.) Researching Children’s Experience. Methods and Approaches (s. 22-41). Thousand Oaks: SAGE Publications Inc.

James A. (2007). Giving Voice to Children’s Voices: Practices and Problems, Pitfalls and Potentials. American Anthropologist, 109, s. 261-272.

James A., James A.L. (2004). Constructing Childhood. Policy and Social Practice. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Jenks C. (2008). Socjologiczne konstrukty dzieciństwa. W: M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem (s. 111-134). Kraków: Wydawnictwo WAM. Jenks C. (1996). Childhood. London: Routledge.

Klus-Stańska D. (2007). Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych. Problemy Wczesnej Edukacji, 1-2, s. 92-106.

LeVine R.A. (2007). Ethnographic Studies of Childhood: A Historical Overview. American Anthropologist, 109, s. 247-260.

Lusk M.W. (1992). Street Children of Rio de Janeiro. International Social Work, 35, s. 293-305.

Matsumoto D., Juang L. (2007). Psychologia międzykulturowa. Gdańsk: GWP.

Mayall B. (1996). Children, Health and the Social Order. Buckinghham: Open University Press.

Mead M. (1962). Dorastanie w Nowej Gwinei. Warszawa: PIW.

Mead M. (1932). An Investigation of the Thought of Primitive Children, with Special Reference to Animism. Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, 62, s. 173-190.

Meadows S. (1997). Rozwój poznawczy. W: P.E. Bryant, A.M. Colman (red.) Psychologia rozwojowa (s. 37- 59). Warszawa: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Miller A. (1999). Zniewolone dzieciństwo: ukryte źródła tyranii. Poznań: Media Rodzina.

Opie I., Opie P. (1969). Children’s Games in Streets and Playground. Oxford: Oxford University Press.

Postman N. (2001). W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość. Warszawa: PIW.

Prout A., James A. (1997). A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems. W: A. James, A. Prout (red.) Constructing and Reconstructing Childhood: Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood (s. 7-33). London: Falmer.

Qvortrup J. (2009). Childhood As a Structural Form. W: J. Qvotrup, W.A. Corsaro, M.-S. Honig (red.) The Palgrave Handbook of Childhood Studies. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Rogoff B. (2003). The Cultural Nature of Human Development. New York: Oxford University Press.

Rosen D.M. (2007). Child Soldiers, International Humanitarian Law, and the Globalization of Childhood. American Anthropologist, 109 (2), s. 296-306.

Stainton Rogers W. (2008). Promocja lepszego dzieciństwa: Konstrukcje troski o dziecko. W: M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem (s. 173-198). Kraków: Wydawnictwo WAM.

Stemplewska K. (1997). Rozwój reprezentacji. W: M. Materska, T. Tyszka (red.) Psychologia i poznanie (s. 61-76). Warszawa: WSiP.

Sternberg R.J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: WSiP.

Super C.M., Harkness S. (1986). The Developmental Niche: A Conceptualization at the Interface of Society and the Individual. International Journal of Behavioral Development, 9, s. 545-570.

Theiss W. (1996). Zniewolone dzieciństwo: socjalizacja w skrajnych warunkach społeczno-politycznych. Warszawa: Żak.

Theiss W. (2005). Bezprizorni: dzieci Stalina i Makarenki. W: J. Bińczycka, B. Smolińska-Theiss (red.) Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie (s. 73-83). Kraków: Impuls.

Thorne B. (1993). Gender Play: Girls and Boys in School. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.

Woodhead M. (1998). Dążenie ku tęczy. Poszukiwanie standardów jakości edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Woodhead M. (1999). Reconstructing Developmental Psychology – Some First Steps. Children & Society, 13, s. 3-19.

Woodhead M., Faulkner D. (2008). Subjects, Objects or Participants? Dilemmas of Psychological Research with Children. W: P. Christensen, A. James (red.) Research with Children. Perspectives and Practices (s. 10-39). New York and London: Routledge.