Władza w dziecięcych grupach rówieśniczych w perspektywie foucaultowskiej

Abstrakt

Modernistyczne podejście do rozumienia dzieciństwa jest kwestionowane od kilku dekad przez zwolenników idei postmodernistycznych, a zwłaszcza feministycznej perspektywy poststrukturalnej. Podważają oni wiele uniwersalnych ‘prawd’ o ‘dziecku’ ustanowionych zgodnie z tradycją modernistyczną. Perspektywy postmodernistyczne i poststrukturalna znajdujące zastosowanie w odniesieniu do wielu aspektów badań nad dzieciństwem czerpią inspiracje z prac M. Foucaulta. Autorka w swoim artykule najpierw zarysowuje postmodernistyczne spojrzenie na dzieciństwo, następnie zwięźle omawia zasadnicze tezy Foucaultowskiej teorii władzy i w końcu próbuje pokazać, jak władza przenika dziecięce interakcje, wyraża się w języku i wpływa na dziecięce doświadczania.

Bibliografia

Aboud F. (1988). Children and Prejudices. Oxford: Basil Blackwell.

Alloway N. (1995). Foundation Stones: The Construction of Gender in Early Childhood. Carlton, Vic.: Curriculum Corporation.

Adler P.A., Adler P. (1998). Peer Power: Preadolescent Culture and Identity. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.

Averhart C.J., Bigler R.S. (1997). Shades of Meaning: Skin Tone, Racial Attitudes, and Constructive Memory in African American Children. Journal of Experimental Child Psychology, 67, s. 263-288.

Błesznowski B. (2009). Batalia o człowieka. Genealogia władzy Michela Foucaulta jako próba wyzwolenia podmiotu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Cannella G. S. (1997). Deconstructing Early Childhood Education. New York: Peter Lang Publishing, Inc.

Cannella G. S., Viruru R. (2004). Childhood and Postcolonization: Power, Education, and Contemporary Practice. New York, London: Routledge Falmer.

Foucault M. (2010). Historia seksualności. Wola wiedzy. Wydanie drugie. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Foucault M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Foucault M. (2000). „Omnes et singulatim”: przyczynek do krytyki politycznego rozumu. W: M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism (s. 219-246). Warszawa-Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Foucault M. (1998a). Podmiot i władza. Lewą Nogą, 10, s. 174-192.

Foucault M. (1998b). Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collčge de France 1976. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Foucault M. (1980). Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Writings 1972-1977. New York: Pantheon Books.

Gawlicz K. (2009). Preschool Play with Power. Constructing the Child, the Teacher and the Preschool in Two Polish Childcare Institutions. Ph.D. dissertation. Graduate School in Lifelong Learning, Roskilde University, Denmark.

Gittins D. (1998). The Child in Question. London: Macmillan.

Goodwin M. H. (2002). Building Power Asymmetries in Girls’ Interactions. Discourse and Society, 13, s. 715-730.

James A., James L.A. (2004). Constructing Childhood. Theory, Policy and Social Practice. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

James A., Jenks C., Prout A. (1998). Theorizing Childhood. New York: Teachers College Press.

Lubeck S. (1998). Is DAP for Everyone? A Response. Childhood Education, 74, s. 299-310.

MacNaughton G. (2000). Rethinking Gender in Early Childhood Education. Sydney: Allen & Unwin.

MacNaughton G. (2005). Doing Foucault in Early Childhood Education. Applying Poststructural Ideas. London: Routledge Falmer.

Cohen L. E. (2008). Foucault and the Early Childhood Classroom. Educational Studies, 44, s. 7-21.

Corsaro W.A. (1992). Interpretative Reproduction in Children’s Peer Cultures. Social Psychology Quarterly, 55, s. 160-167.

Corsaro W.A. (2011). The Sociology of Childhood. Thousand Oaks: Pine Forge Press, an Imprint of SAGE Publications, Inc.

Corsaro W.A., Eder D. (1990). Children’ Peer Cultures. Annual Review of Sociology, 16, s. 197-220.

Davies B. (1989). Frogs and Snails and Feminist Tales: Preschool Children and Gender. Sydney: Allen & Unwin.

Davies B. (1993). Shards of Glass, Children Reading and Writing Beyond Gendered Identities. Sydney: Allen & Unwin.

Evaldson C.-A. (2009). Play and Games. W: J. Qvortrup, W.A. Corsaro, M.-S. Honig (red.) The Palgrave Handbook of Childhood Studies. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Magala S. (1989). Foucault, czyli władza we krwi i w aerozolu. Miesięcznik Literacki 1989, 10-11, s. 170-173.

Melosik Z. (1994). Poststrukturalizm i społeczeństwo (refleksje nad teorią M. Foucaulta). W: J. Brzeziński, L. Witkowski (red.) Edukacja wobec zmiany społecznej (s. 200-226). Poznań-Toruń: Wydawnictwo EDYTOR.

Paley V. (1992), You Can’t Say, You Can’t Play. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Prout A., James A. (1990). A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems. W: A. James, A. Prout (red.) Constructing and Reconstructing Childhood (7-33). Basingstoke: Falmer.

Robinson K., Jonez Díaz C. (2006). Diversity and Difference in Early Childhood Education. Issues for Theory and Practice. Berkshire: Open University Press.

Szkudlarek T. (2009). Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Sheldon A. (1996). You Can Be the Baby Brother, But You Aren’t Born Yet: Preschool girls’ Negotiation for Power and Access in Pretend Play. Research on Language and Social Interaction, 29, s. 57-80.

Thorne B. (1993). Gender Play: Girls and Boys in School. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.

Walkerdine V. (1990). Schoolgirl Fictions. London: Verso.