Nauczanie etyki i kompetencja moralna poza wdrażaniem wartości i wychowaniem do cnoty

Abstrakt

Grupa naukowców z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie prezentuje zarys koncepcji i wstępne wyniki prac badawczych przeprowadzonych w ramach projektu opatrzonego skrótem ETiK. Empirycznemu sprawdzeniu poddano w nim efekty nauczania etyki na poziomie odpowiadającym polskiemu gimnazjum. Niemieccy badacze wychodząc z założenia, że celem publicznego nauczania etyki nie może być ani wdrażanie wartości, ani wychowanie do cnoty w sensie jej urabiania, skonstruowali model kompetencji moralnej, w którym główny nacisk pada na przekaz podstawowych wiadomości moralnych i rozwijanie władzy sądzenia i działania moralnego. Ta ostatnia oznacza przygotowanie uczniów do samodzielnego działania w życiu dorosłym przez wspieranie w nich refleksji nad czynami własnymi i innych ludzi, podejmowanie osobistych wyborów i projektowanie ich realizacji.

Bibliografia

Aristoteles (1995). Politik. Tłum. E. Rolfes W: Aristoteles. Philosophische Schriften. T. 4. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

Arystoteles (2001). Polityka. Tłum. L. Piotrowicz. W: Aristoteles. Dzieła wszystkie. T. 6. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Beaton A.E., Allen N.L. (1992). Interpreting scales through scale anchoring. Journal of Educational Statistics, 17 (2), s. 191-204.

Benner D. (2007). Unterricht – Wissen – Kompetenz. Zur Differenz zwischen didaktischen Aufgaben und Testaufgaben. W: D. Benner (red.) Bildungsstandards. Instrumente zur Qualitätssicherung im Bildungswesen. Chancen und Grenzen – Beispiele und Perspektiven (s. 123-138). Paderborn-München-Zürich: Schöningh.

Benner D. (2008). Jenseits des Duals von Input und Output. Über vergessene und neue Zusammenhänge zwischen Erfahrung, Lernen und Lehren. Vierteljahrsschrift für wissenschaftliche Pädagogik, 84, s. 414-435.

Herbart J.F. (1806). Allgemeine Pädagogik aus dem Zweck der Erziehung abgeleitet. Göttingen: Röwer.

Herbart J.F. (1851). Allgemeine praktische Philosophie – Analytische Beleuchtung des Naturrechts und der Moral. W: J. . Herbart. Werke. T. 8. Oprac. G. Hartenstein. Leipzig: Voss.

Herbart J.F. (1965). Allgemeine Pädagogik. W: J.H. Herbart. Pädagogische Schriften. T. 2. Oprac. W. Asmus. Düsseldorf: Verlag Helmut Küpper.

Herbart J.F. (2007). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania. Tłum. T. Stera. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Heynitz M. von, Krause S., Remus C., Swiderski J., Weiß Th. (2009). Die Entwicklung von Testaufgaben zur Erfassung moralischer Kompetenz im Projekt ETiK. Vierteljahrsschrift für wissenschaftliche Pädagogik, 85, s. 516-530.

Ivanov S., Nikolova R. (2009). Psychometrische Modellierung des kompetenztheoretischen Ansatzes im DFG-Projekt ETiK. Vierteljahrsschrift für wissenschaftliche Pädagogik, 85, s. 531-543.

Kant I. (1975). Über Pädagogik. W: I. Kant. Werke in 6 Bänden. T. 6. Oprac. W. Weischedel. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

Kant I. (1999). O pedagogice. Tłum. D. Sztobryn. Łódź: Wydawnictwo Dajas.

Klieme E. (2000). Fachleistungen im voruniversitären Mathematik- und Physikunterricht: Theoretische Grundlagen, Kompetenzstufen und Unterrichtsschwerpunkte. W: J. Baumert, W. Bos, R. Lehmann (red.) TIMSS/III. Dritte Internationale Mathematik und Naturwissenschaftsstudie – Mathematische und naturwissenschaftliche Bildung am Enden der Schullaufbahn. T. 2: Mathematische und physikalische Kompetenzen am Ende der gymnasialen Oberstufe (s. 57-128). Opladen: Leske+Budrich.

Klieme E., Avenarius H., Blum W., Döbrich P., Gruber H., Prenzel M., Reiss K., Riquarts K., Rost J., Tenorth H.-E., Vollmer H. J. (2003). Zur Entwicklung nationaler Bildungsstandards. Eine Expertise. Bundesministerium für Bildung und Forschung: Bonn.

Martens E. (2006). Ethische Kompetenz als Bildungsziel in Schule und Hochschule. W: A. Hügli, U. Thurmherr (red.) Ethik und Bildung (s. 131-154). Frankfurt a. M.: Peter Lang.

Platon (1990). Der Staat. T. 4. Oprac. D. Kurz. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

Weinert F.E. (2001). Vergleichende Leistungsmessung in Schulen – eine umstrittene Selbstverständlichkeit. W: F E. Weinert (red.) Leistungsmessungen in Schulen. Weinheim-Basel: Beltz.