Dialog i krytyka jako niezbędne warunki współpracy i rozwoju teorii i praktyki pedagogicznej

Abstrakt

Pedagogikę postrzegam jako naukę teoretycznie i praktycznie zorientowaną, jako formację intelektualną, którą tworzą zarówno teoretycy, jak i praktycy. Jeśli zgodzić się z tym założeniem, to należy także przyjąć, iż powinnością teoretyków i praktyków jest dbanie o rozwój tej dyscypliny naukowej. Ów rozwój możliwy jest, moim zdaniem, jedynie dzięki współpracy pomiędzy teoretykami a praktykami, którego niezbędnymi warunkami (pewnie obok wielu innych) są dialog i krytyka. Dialog traktowany być musi jako rozmowa, której zadaniem nie jest przekonywanie kogokolwiek do swoich racji, a raczej umożliwienie wzajemnej wymiany poglądów. By jednak uchronić się przed szkodliwymi, pseudonaukowymi poglądami chcącymi „zawładnąć” myślą pedagogiczną, uzupełnieniem tak rozumianego dialogu musi stać się poprawnie realizowana krytyka. Poprawność krytyki polega na dokładnej, merytorycznej analizie poglądów czy działań, przed ich ewentualnym przyjęciem bądź odrzuceniem. Te dwa warunki stanowią, według mnie, niezbędne elementy rozwoju i współpracy teorii i praktyki pedagogicznej, a przez to rozwoju całej dyscypliny naukowej.

Bibliografia

Ablewicz K. (2006). Miejsce badań fenomenologicznych w poznaniu sytuacji wychowawczych. W: D. Kubinowski, M. Nowak (red.) Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Bauman T. (2006). Badacz jako krytyk. W: D. Kubinowski, M. Nowak (red.) Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Cyrańska E. (2001). Obecność – uczestnictwo w relacji z człowiekiem – w opiece. W: A. Olubiński (red.) Tożsamość oraz dylematy pedagogiki opiekuńczej. Toruń: Wydaw. Edukacyjne „Akapit”.

Denzin N.K., Lincoln Y.S. (2009). Rywalizujące paradygmaty i perspektywy. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.) Metody badań jakościowych. T. I. Przekład M. Bobako. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.

Gnitecki J. (2006). Wstęp do ogólnej metodologii badań w naukach pedagogicznych, tom I, Status metodologiczny nauk społecznych. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.

Kunowski S. (2003). Pojęcie pedagogiki jako nauki. Budowa pedagogiki i jej miejsce w systemie nauk. W: J. Kostkiewicz (red.) Wprowadzenie do pedagogiki ogólnej. Zagadnienia wybrane. Stalowa Wola: Oficyna Wydaw. Fundacji Uniwersyteckiej.

Kwaśnica R. (2000). Ku dialogowi w pedagogice. W: B. Śliwerski (red.) Pedagogika alternatywna – dylematy teorii. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS, wyd. II zmienione.

Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) (2008). Pedagogika 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Malewski M. (1997). Andragogika i jej metodologiczne dylematy jako dyscypliny naukowej. W: T. Wujek (red.) Wprowadzenie do andragogiki. Radom: Wydaw. Instytut Technologii Eksploatacji.

Malewski M. (1998). Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław: Wydaw. UWr.

Melosik Z. (2001). Teoria i społeczne konstruowanie rzeczywistości. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Numer specjalny.

Nowak M., Kubinowski D. (red.) (2006). Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Olubiński A. (red.) (2001). Tożsamość oraz dylematy pedagogiki opiekuńczej.Toruń: Wydaw. Edukacyjne „Akapit”.

Rutkowiak J. (red.) (1995). Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Palka S. (1999). Pedagogika w stanie tworzenia. Kraków: Wydaw. UJ.

Śliwerski B. (red.) (2000). Pedagogika alternatywna – dylematy teorii. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Reut M. (1995). Krytyka, społeczeństwo, etyczność. (Filozoficzny kontekst pytania o krytyczność pedagogiki). W: J. Rutkowiak (red.) Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Reut M. (2000). Hermeneutyka i dialog. W: B. Śliwerski (red.) Pedagogika alternatywna – dylematy teorii. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Szkudlarek T. (2008). Pedagogika krytyczna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.) Pedagogika 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Śliwerski B. (2000). Pedagogika alternatywna – dylematy teorii. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Śliwerski B. (2005). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydaw. IMPULS.

Śliwerski B. (2006). Wprowadzenie do pedagogiki. W: Pedagogika. T. 1. Podstawy nauk o wychowaniu. Gdańsk: GWP.

Witkowski L. (2007). Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli. Warszawa: Wydaw. IBE.