Zaskakujące, intrygujące, niezwyczajne obrazy młodzieży. Próba zastosowania koncepcji „Czarnych Łabędzi” w pedagogice młodzieży

Abstrakt

Wyniki badań nad młodością i młodzieżą cechuje tendencja do uogólnień i generalizacji odkryć. Zjawisko to ma szerszy wymiar, jest obecne nie tylko w kontekście badań nad młodością, niemniej jednak właśnie w odniesieniu do tych badań nabiera ono szczególnego znaczenia. Rezultatem badań, bardziej lub mniej zamierzonym przez badacza/-y, jest „ogólny obraz” pokolenia i postać tak zwanego „przeciętnego młodego człowieka”. Niesie to konsekwencje dla praktyki wychowawczej. W tekście przedstawione jest znaczenie zainteresowania się zjawiskami mieszczącymi się na obrzeżach „większości” oraz statystycznie istotnych danych. Mogą one przybierać postać mikrotrendów, to znaczy dotyczyć małej grupy osób, albo „Czarnych Łabędzi”, czyli zjawisk nieprawdopodobnych, niemożliwych, w świetle dotychczasowej wiedzy o młodzieży. Przytoczone przykłady są wyłącznie ilustracjami zastosowania kategorii: mikrotrend i „Czarny Łabędź” w celu ukazania ich użyteczności w naukach o młodzieży.

Bibliografia

Bachelard G. (2002). Kształtowanie się umysłu naukowego. Przekł. D. Leszczyński. Gdańsk: Wydawnictwo słowo obraz/terytoria.

Badania terenowe w przebraniu gimnazjalistki. Z socjolog Katarzyną Kalinowską, która przez rok udawała gimnazjalistkę, rozmawia Lidia Ostałowska, Gazeta Wyborcza, Duży Format z 27 maja 2010 r.

Bakiera L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Barber B.R. (2009). Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Przekł. H. Jankowska. Warszawa: WWL MUZA S.A.

Bayard P. (2008). Jak rozmawiać o książkach, których się nie czytało? Przekł. M. Kowalska. Warszawa: PIW.

Cleverly J., Phillips D. C. (1986). Vision of Childhood, Influential Models from Locke to Spock, Teachers College. New York & London: Columbia University.

Czerepaniak-Walczak M. (2007). Stereotypy młodzieży: konieczność i możliwość odczarowania młodości.W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.) Wychowanie. Pojęcia-procesy-konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. T. 1. Gdańsk: GWP.

Debord G. (2006). Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu. Przekł. M. Kwaterko. Warszawa: PIW.

Fatyga B., Zieliński P. (2010) Empiryczne typologie stylów życia młodzieży po 1989 rok. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.) Wychowanie. Pojęcia-procesy-konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. T. V, Gdańsk: GWP.

Fatyga B., Tyszkiewicz A., Zieliński P. (2001). Skala i powody wypadania uczniów z systemu edukacji w Polsce. Raport z badań odpadu szkolnego na terenie 32 gmin. Warszawa: ISP/CBOS.

Jusiak J. (2001). O dwu sposobach analizy mitu. Mit a religia romantyczna, Kwartalnik Filozoficzny. T. XXIX. Z. 3.

Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Konwencja o Prawach Dziecka, Dz.U. z dnia 23 grudnia 1991 r.

Lutostański M. (2009). Plany, dążenia i aspiracje życiowe młodzieży, Młodzież 2008, Raport CBOS.

Macrae C.N., Stangor Ch., Hewstone M. (1999). Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Przekł. M. Majchrzak, M. Kacmajor, A. Nowak. Gdańsk: GWP.

Mannheim K. (2008). Ideologia i utopia. Przekł. J. Miziński. Warszawa: Wydawnictwo ALETHEIA.

Melosik Z. (1996). Tożsamość, ciało, władza. Teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne. Poznań-Toruń: Wydawnictwo Edytor.

Penn M. J., Kinney Zalesne E. (2007). Microtrends. The Small Forces Behind Tommorow’s Big Changes, Twelve. New York, Boston.

Sady W. (2008). Spór o racjonalność naukową. Od Poinacarégo do Laudana. Wyd. RN.

Taleb N. N. (2008). The Black Swan. The Impact to the Highly Improbable. London: Penguin Books.

Young People in Changing Societies (2000). The MONEE Project CEE/CIS/Baltics, Florence.