W stronę pedagogiki Cienia i przebudzenia (inspiracje z prozy Hermanna Hessego)

Abstrakt

Tekst jest próbą odpowiedzi na potrzebę holistycznego podejścia w naukach humanistycznych i pedagogicznego postulatu integralnego traktowania człowieka jako aktywnego i twórczego podmiotu. Służy temu program badawczy Autorki wydobywania „pedagogiki z kultury”, czyli odkrywania i pokazywania nośności pedagogicznej wnętrza kulturowego różnych tekstów kulturowych. Literackie ilustracje prozy Hessego, (od)czytanej w kluczu psychologii głębi przywołane są tu w postaci pedagogicznych inicjacji, do wstępnego choćby ich przetransponowania na próbne hipotezy pedagogiczne. Uwypuklenie wartości Cienia człowieka i Cienia pedagogiki mają wprost wskazać sfery starego/nowego problematu pedagogiki i ukonstytuować ideę i wyobrażenie pedagogiki Cienia. Celem tego tekstu jest też uprzystępnienie słownictwa, idei, generatywnych metafor metodologicznego postępowania, jak np. rozwój jako nieuchronne rozbijanie struktury otaczającego świata, kategorii Cienia jako zagubionego wymiaru świata i egzystencji jednostkowej, czy śmierci symbolicznej jako zjawiska przywracającego wartość życia poprzez zrozumienie i akceptację pełni jego życiodajnego tragizmu.

Bibliografia

Dudek Z. W. (1993). Wilk stepowy-Człowiek Cienia. ALBO albo. Problemy Psychologii i Kultury, 2, s. 24-29.

Dudek Z. W. (2002). Podstawy psychologii Junga. Od psychologii głębi do psychologii integralnej. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA.

Dudek Z. W. (2004). Od języka wyobraźni do języka archetypów. ALBO albo. Problemy Psychologii i Kultury, 2, s. 41-55.

Eliade M. (1998a). Mit wiecznego powrotu, tłum. K. Kocjan. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Eliade M. (1998b). Aspekty mitu, tłum. P. Mrówczyński. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Eliade M. (1994). Mity, sny, misteria, tłum. K. Kocjan. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Eliade M. (1998c). Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym, tłum. M. i P. Rodakowie. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Estés C. P. (2001). Biegnąca z wilkami. Archetyp Dzikiej Kobiety w mitach i legendach, tłum. A. Cioch. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Heidegger M. (1997). Drogi lasu, tłum. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, J. Mizera, J. Sidorek, K. Wolicki. Warszawa: Wydawnictwo ALETHEIA.

Hesse H. (1991). Kuracjusz. Zapiski z kuracji w Baden, tłum. M. Łukasiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Hesse H. (1998). Wyższy świat, tłum. E. Sicińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (1999a). Gra szklanych paciorków, tłum. M. Kurecka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (1999b). Trzy opowieści z życia Knulpa, tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2001a). Demian, tłum. M. Kurecka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2001b). Peter Camenzind, tłum. E. Sicińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2002). Baśnie, tłum. S. Lisiecka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse, H. (2002a). Siddhartha. Poemat indyjski, tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2003a). Rosshalde, tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2003b). Kartki ze wspomnień, tłum. L. Czyżewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2003c). Dzieciństwo czarodzieja i inne prozy autobiograficzne, tłum. Łada Jurasz-Dudzik i Wojciech Dudzik. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Hesse H. (2005a). Wilk stepowy, tłum. G. Mycielska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Hesse H. (2005b). Podróże senne, tłum. L. Czyżewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Jabčs E. (2005). Z pustyni do Księgi. Rozmowy z Marcelem Cohenem, tłum. A. Wodnicki. Kraków: Wydawnictwo Austeria.

Jabès E. (2004). Księga Pytań, tłum. A. Wodnicki. Kraków: Wydawnictwo Austeria.

Jaworska M., Witkowski L. (2007). Przeżycie – Przebudzenie – Przemiana. Inicjacyjne dynamizmy egzystencjalne w prozie Hermanna Hessego. Tropy i kategorie pedagogiczne. Bydgoszcz/Kraków/Szczecin: Formator.

Jung C. G. (1993a). Archetypy i symbole, tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Czytelnik.

Jung, C. G. (1993b). O istocie snów, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnicwo KR – Wydawnictwo Sen.

Jung C. G. (1997a). Aion. Przyczynki do symboliki jaźni, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo Wrota.

Jung C. G. (1997b). Typy psychologiczne, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo Wrota, KR.

Jung C. G. (1998). Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo Wrota.

Jung C. G. (1999a). Wspomnienia, sny, myśli, tłum. R. Reszke, L. Kolankiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Wrota.

Jung C. G. (1999b). Rozmowy, wywiady, spotkania, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Jung C. G. (2002). Mysterium coniunctionis. Studia o łączeniu i dzieleniu przeciwieństw psychicznych w alchemii, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Jung C. G. (2003). Marzenia senne dzieci, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Jung C. G. (2005). Psychologia a religia Zachodu u Wschodu, tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Kundera M. (2004). Sztuka powieści. Esej, tłum. M. Bieńczyk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kerényi K. (2004). Archetypowy obraz matki i córki, tłum. I. Kania. Kraków: Wydawnictwo Homini.

Mayes C. (2005). Jung and education. Elements of an Archetypal Pedagogy. Rowman&Littlefield Education, Lanham, Marylan, Toronto, Oxford.

Nowakowska K. (2004). Hermann Hesse w poszukiwaniu tożsamości. Bohaterowie literaccy jako transformacje ich autora. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT. Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.

Prokopiuk J. (2007). Hermanna Hessego spirala życia. W: I. Prokopiuk, Piękno jest tylko gnozy początkiem (s. 198-239). Katowice: Wydawnictwo KOS.

Saint–Exupery de A. (2006). Twierdza, tłum. A. Olędzka-Frybesowa. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA S.A.

Witkowski L. (2001). Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego. Kraków: Wyd. WIT-GRAF.

Witkowski L. (2007a). Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność. Tom 1. Warszawa: IBE.

Witkowski L. (2007b). Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli. Tom 2. Warszawa: IBE.

Witkowski L. (2007c). Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice. Tom 3. Warszawa: IBE.