Gra światła i cienia, czyli edukacyjny polidram

Abstrakt

Wszystkie działania człowieka, w tym edukacyjne, są elementem rzeczywistej „metagry” (wyrażenie za Stanisławem Lemem) między „naturą” a kulturą, między tym, co obiektywne a subiektywne, przedmiotowe a podmiotowe, w której jesteśmy mniej lub bardziej świadomie, jednocześnie aktorem i widzem, zaś w jej obrębie toczą się gry pozorów, w których świadomi jesteśmy jedynie swojej roli aktora pragnącego wywrzeć określone wrażenie na widzu lub tylko widza nieświadomego swojego wpływu na przebieg gry. Właściwy proces wychowania i kształcenia (bez nadmiernego dystansu, ale i bez nadmiernej bliskości) powinien sprzyjać sytuacjom uświadamiającym synchroniczność obu biegunów postawy.

Bibliografia

Andrukowicz W. (2006). Szlachetny pożytek. O filozoficznej pedagogice Bronisława F. Trentowskiego. Szczecin: Wyd. US.

Bachtin M. (1997). W stronę filozofii czynu, tłum. B. Żyłko. Gdańsk: Wyd. „słowo/obraz/terytoria”.

Brzozowski S. (1990). Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gadamer H.-G. (2004). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran. Warszawa: PWN.

Lyotard J.-F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński. Warszawa: Fundacja „Aletheia”.

Merton R. (1976). Sociological Ambivalence and Other Essays. New York: Free Press.

Merton R. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein. Warszawa: PWN.

Obuchowski K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa: Książka i Wiedza.

Pascal B. (1983). Myśli, tłum. T. Boy-Żeleński. Warszawa: PAX.

Scheler M. (1977). Resentyment a moralność, tłum. J. Garewicz. Warszawa: Czytelnik.

Scheler M. (1987). Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, tłum. A. Węgrzecki, S. Czerniak. Warszawa: PWN.

Scheler M. (1990). Problemy socjologii wiedzy, tłum. S. Czerniak. Warszawa: PWN.

Szekspir W. (1980). Jak wam się podoba, tłum. L. Urlich. W: Dzieła dramatyczne. Komedie, t. 2. Warszawa: PIW.

Trentowski B. F. (1970). Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Wrocław: Ossolineum.

Trentowski B. F. (1978). Podstawy filozofii uniwersalnej. Wstęp do nauki o naturze, tłum. M. Żułkoś-Rozmaryn. Warszawa: PWN.

Witkowski L. (1997). Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność. Warszawa: IBE.

Witkowski L. (2001). Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego. Kraków: Wyd. WIT-GRAF.

Znaniecki F. (1986). Wybór pism. W: Znaniecki, oprac. J. Szacki. Warszawa: WP.