Zakładnicy przyszłości - o dyskursywnej polityce wobec młodzieży

Abstrakt

Zasadniczym celem podjętych rozważań jest krytyczna analiza dyskursu państwa o młodzieży, reprezentowanego przez dokument zatytułowany Znowelizowana europejska karta uczestnictwa młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym, uchwalony przez Kongres europejskich władz lokalnych i regionalnych 21 maja 2003 roku, a w Polsce wydany na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu w 2005 roku. Identyfikacji cech wspomnianego dyskursu dokonano z zastosowaniem kategorii dyskursu, wiedzy/władzy i praktyk repartycji, zdefiniowanych przez M. Foucaulta, oraz koncepcji władzy w epoce globalnej, autorstwa U. Becka. Po omówieniu przesłanek teoretyczno-metodologicznych, autorka opisuje warunki instytucjonalne dyskursu państwa o młodzieży. Dalej uwagę koncentruje na treści Karty jako szczególnej ilustracji dyskursywnej „polityki młodzieżowej”. Autorka broni tezy głoszącej, iż dyskurs Biura ds. Młodzieży, agendy usytuowanej w ramach Ministerstwa Edukacji i Nauki, narzuca jako powszechnie obowiązującą wiedzę o młodzieży i obywatelstwie, dążąc do przejęcia kontroli nad pojęciem aktywnego uczestnictwa młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym. Z perspektywy pedagogicznej jest zatem szczególną postacią pedagogii konstruującej (tworzącej i przetwarzającej) tożsamość młodego obywatela. Osobliwą właściwością dyskursu tego typu jest usytuowanie w ramach dyskursu państwa i agend ponadpaństwowych, z czym wiąże się bezpośrednio kwestia ich legitymizacji. Wiedza/władza, jaką niesie analizowany dokument, wpisuje się w modernistyczny model edukacji obywatelskiej, w której punktem wyjścia czyni się zdefiniowanie jej pożądanych rezultatów.

Bibliografia

Ball J. S. (1992). Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. Kraków: Impuls.

Bauman Z. (2003). Razem osobno. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Beck U. (2005). Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej. Warszawa: Scholar.

Castells M. (1997). The Power of Identity. Oxford.

Foucault M. (1977). Archeologia wiedzy. Warszawa: PIW.

Foucault M. (1995). Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.

Foucault M. (1998). Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.

Hoskin K. (1992). Dochodzenie w sprawie Foucaulta. Kryptopedagog zdemaskowany. W: S. Ball, Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. Kraków: Impuls.

Hutcheon L. (1989). The Politics of Postmodernism. New York and London.

Kenway J. (1992). Edukacja a dyskursywna polityka Prawicy. Szkolnictwo prywatne czy państwowe? W: S. Ball, Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. Kraków: Impuls.

Kochanowski J. (2003). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Kraków: Universitas.

Ostrowicka-Miszewska H. (2004). Dochodzenie w sprawie Strategii Państwa dla Młodzieży - z inspiracji myślą Michela Foucaulta. Kultura i Edukacja, 3.

Szkudlarek T. (1997). Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki. W: Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia Wychowania”, XIII, zeszyt 317.