Recepcja tematu niepełnosprawności w literaturze dziecięcej wśród uczniów polskich szkół podstawowych
Rok: 2020
Numer: 2
Strony: 271-281
DOI: 10.34767/PP.2020.02.18
Abstrakt
Badania recepcji wśród czytelników dziecięcych nie należą do często praktykowanych w Polsce. Szczególnie istotne dla rozwoju lokalnej edukacji inkluzyjnej/włączającej może być uzyskanie informacji na temat sposobu, w jaki uczniowie szkół podstawowych w klasach IV-VIII odbierają wybrane narracje o niepełnosprawności w tekstach, które są przeznaczone docelowo do tej grupy czytelników. W tym celu wykonane zostały badania ankietowe w grupie 298 dzieci w wieku od 9 do 16 lat. Uczniowie mieli odpowiedzieć na pytania dotyczące ich oceny zachowania bohaterek dwóch powieści: Tydzień Konstancji Olgi Masiuk i Skrzynia Władcy Piorunów Marcina Kozła. Badania wykazały korelację między recepcją tekstu a wiekiem, poziomem inkluzji w środowisku ucznia, dostępem do ośrodków kulturalnych w regionie i osobistym kontaktem dziecka z osobami niepełnosprawnymi. Na ich podstawie można jednak wywnioskować, że to ostatni ze wspomnianych czynników wywiera największy wpływ na sposób, w jaki uczniowie szkół podstawowych odbierają wątki związane z niepełnosprawnością w kulturze. Oznacza to, że wbrew rozpowszechnionemu przekonaniu niepełnosprawność sama w sobie nie stanowi tematu tabu dla dzieci, dlatego należy od najmłodszych klas rozwijać działania inkluzyjne, włączając w to użycie literatury dziecięcej.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Biklen D. (1985). Achieving the Complete School: Strategies for Effective Mainsreaming, New York: Teachers College.
Blažić M.M. (2006). Primerjalna mladinska književnost. Niepublikowany referat wygłoszony podczas Słoweńskiego Kongresu Slawistycznego, 5–7 października 2006, Zagrzeb.
Brzeska-Smerkowa T. (1991). Krytyka i recepcja literatury dla dzieci i młodzieży: Olsztyn, 4–6 X 1990. Biuletyn Polonistyczny, 34/3–4 (122–123), 236–239.
Butler R. (2016). Motor Impairment in Children’s Literature: Asking the Children. Children’s Literature in Education, 47, 242–256.
Zabawa K. (2014). Ryzyko spotkania z innym – niepełnosprawny we współczesnej literaturze dla dzieci. W: A. Janusz-Sitarz (red.), Edukacja nauczycielska wobec Innego. Krakow: Universitas.
Kmieć A. (1994). Podobieństwa i różnice w recepcji lektur u dzieci rożnych środowisk. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, 25, 93–97.
Krasińska A. (2006). Recepcja utworów lekturowych w świetle wyników ankiety. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 8, 571–592.
Księżopolska K. (2017). Między szokiem a nudą, czyli o wartości paradokumentów i programów typu reality show w ujęciu teorii krytycznej i kultury obnażania. W: D. Bruszewska-Przytuła, A. Krawczyk-Łaskarzewska, P. Przytuła (red.), Seriale w kontekście kulturowym. Format, intertekst, adaptacja. Olsztyn: Instytut Polonistyki i Logopedii.
Lopez X.M. (2014). Exploring Education and Children’s Literature. W: A. Reyes-Torres, L. Villacanas-de-Castro, B. Soler-Pardo (red.), Thinking through Children’s Literature in the Classroom, Cambridge: Cambridge Scholar Publishing.
McGrail E., Rieger A. (2014). Humor in Literature About Children With Disability: What Are We Seeing in Literature?. The Educational Forum, 78, 291–304.
Nikolajeva M., Scott C. (2001). How picturebooks work. New York: Garland Pub.
Oslund C. (2015). Disability services and disability studies in higher education: history, contexts, and social impacts. New York: Palgrave Macmillan.
Sezzi A. (2010). Bariery literatury dla dzieci. Recepcja książek obrazkowych we Włoszech a kwestia głośnej lektury. Przekładaniec, 22–23, 226–244.
Walkowska W., Gągorowski B. (2014). Założenia i bariery kształcenia integracyjnego. Problemy Edukacji, 12, 107–121.
Wawrzonkiewicz-Słomska A., Cholewa E. (2017). Oddziaływanie mediów na dzieci i młodzież. Problemy Współczesnej Pedagogiki, 3(1), 25–35.