Problematyka wychowania domowego na łamach czasopisma "Dziecko" (1913–1915)
Rok: 2021
Numer: 1
Strony: 125-160
DOI: 10.34767/PP.2021.01.07
Abstrakt
Przedmiotem podjętych analiz jest problematyka wychowania domowego dziecka na początku XX wieku. Podstawą źródłową dokonanych ustaleń uczyniono Dziecko. Czasopismo poświęcone wychowaniu domowemu i społecznemu, wydawane w Warszawie w latach 1913–1915. Celem badań jest odtworzenie oraz problemowa systematyka zagadnień i porad z zakresu wychowania rodzinnego dziecka, dotyczących poszczególnych dziedzin wychowania, w tym moralnego i religijnego, fizycznego i zdrowotnego, kształcenia umysłu, nauczania domowego, zabaw i zabawek dziecięcych, publikowanych na łamach wskazanego pisma. Problematyka ta obejmowała szerokie spektrum problemów wychowania dziecka we wszystkich okresach rozwojowych, od narodzin do dojrzewania. Teksty, obok części teoretyczno-naukowej, zawierały szereg porad i wskazówek dla rodziców – w głównej mierze matek, opiekunów i wychowawców domowych w zakresie wychowania dzieci i młodzieży. Artykuł ukazuje aktualny na początku wieku XX stan wiedzy pedagogicznej, psychologicznej, higienicznej, medycznej dotyczącej rozwoju dziecka.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Aries P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
Bańcerek D.K. (2004). Twórczość piśmiennicza siostry Barbary Żulińskiej CR. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 3–4.
Bołdyrew A. (2008). Matka i dziecko rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795–1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Delimata M. (2004). Dziecko w Polsce średniowiecznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jabłonowska Z. (1975). Rodzina w XIX i na początku XX wieku. W: J. Komorowska (red.), Przemiany rodziny polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
Jakubiak K., Winiarz A. (red.) (2000). Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jakubiak K. (1993). Popularyzacja wychowania rodzinnego dziecka w polskiej literaturze pedagogicznej i czasopiśmiennictwie XIX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina w starożytnym Rzymie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jakubiak K. (red.) (1995). Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jakubiak K. (1995). Wypracowanie modelu wychowania rodzinnego dziecka w polskiej pedagogice XIX i początku XX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina i wychowanie. Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków. Bydgoszcz Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jakubiak K. (2000). Edukacja rodziców w polskiej refleksji i praktyce pedagogicznej XIX i XX wieku – do 1939 roku. W: K. Jakubiak, A. Winiarz (red.), Wychowanie w rodzinie polskiej XIX i XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jakubiak K. (2002). Problematyka dzieciństwa na łamach „Dziecka” (1913–1915). W: K. Jakubiak, W. Jamrożek (red.), Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 2. Dzieje nowożytne. Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej.
Jakubiak K. (2012). Świat postulowanych wartości życia i wychowania w rodzinach polskich na przełomie XIX i XX wieku. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika, 21.
Jakubiak K., Jamrożek W. (red.) (2002). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 2. Dzieje nowożytne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Jakubiak K., Nawrot-Borowska M. (2016). Rodzina polska w XIX wieku jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna. Studia Paedagogica Ignatiana, 2.
Jakubiak K., Winiarz A. (2005). Nauczanie domowe dzieci polskich od VIII do XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Jundziłł J. (red.) (1994). Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Jundziłł J., Żołądź-Strzelczyk D. (red.) (2012). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 1. Starożytność – średniowiecze. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Kałwa D., Walaszek A., Żarnowska A. (red.) (2005). Rodzina – prywatność – intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Kita J., Korybut-Marciniak M. (red.) (2016). Życie prywatne Polaków w XIX wieku, t. 5. Świat dziecka. Łódź – Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kołakowski A. (red.) (2015). Doświadczanie dzieciństwa i młodości w Polsce (1918–1989). Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Korzeniowska W., Szuścik U. (red.) (2010). Rodzina. Historia i współczesność. Studium monograficzne. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Koźmian D. (1996). Chrześcijańska myśl wychowawcza Fryderyka Wilhelma Foerstera i jej recepcja w Polsce. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kryńska E., Suplicka A., Wróblewska U. (red.) (2013). Dziecko w historii – wątek korczakowski. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Kryńska E., Suplicka A., Wróblewska U. (red.) (2017). Dziecko w historii – w kręgu kultury chrześcijańskiej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Nawrot-Borowska M. (2011). Nauczanie domowe na ziemiach polskich w II połowie XIX i na początku XX wieku – zapatrywania teoretyczne i praktyka. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Nawrot-Borowska M. (2016a). Zabawy, zabawki i zajęcia dzieci na początku XX wieku na łamach czasopisma „Dziecko”. W: J. Kita, M. Korybut-Marciniak (red.), Świat dziecka. Łódź – Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Nawrot-Borowska M. (2016b). Problematyka zdrowia i higieny dziecka na początku XX wieku na łamach czasopisma „Dziecko”. W: M. Nawrot-Borowska, D. Zając (red.), Dziecko w perspektywie diachronicznej i synchronicznej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Nowakowski H. (1965). Waldemar Osterloff (1858–1925). Przegląd Historyczno--Oświatowy, 2.
Pachocka A. (2009). Dzieciństwo we dworze szlacheckim w I połowie XIX wieku. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Walasek S. (2015). Opieka i wychowanie małego dziecka na łamach czasopism z przełomu XIX i XX wieku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Walasek S., Albański L. (red.) (2011a). Wychowanie w rodzinie. Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków, t. 1. Jelenia Góra: Karkonoska Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze.
Walasek S., Albański L. (red.) (2011b). Wychowanie w rodzinie. Rodzina na przestrzeni wieków, t. 2. Jelenia Góra: Karkonoska Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze.
Wnęk J. (2012). Dziecko w polskiej literaturze naukowej 1918–1939. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Żołądź-Strzelczyk D. (2002). Dziecko w dawnej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K. (2012). Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo DiG.