Codzienność dziecka parentyfikowanego – rekonstrukcje narracyjne
Rok: 2021
Numer: 1
Strony: 277-297
DOI: 10.34767/PP.2021.01.15
Abstrakt
Parentyfikacja to zjawisko występujące w życiu rodzinnym, polegające na funkcjonalnym i/lub emocjonalnym odwróceniu ról między dzieckiem a rodzicem/rodzicami. W realizowanych przez autorkę badaniach, osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, parentyfikacja staje się głównym przedmiotem zainteresowania. Doświadczenie odwrócenia ról rodzinnych jawi się jako zjawisko stanowiące element biografii, w różny sposób ją kształtując. W artykule podjęta została próba przedstawienia narracyjnych rekonstrukcji codzienności dziecka parentyfikowanego w rodzinie. Analiza wywiadów (auto)biograficznych pozwoliła na odtworzenie zadań i ról przez nie realizowanych.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Adamski F. (oprac.) (2006). Rodzina. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Böszörményi-Nagy I., Spark G. (1973). Invisble Loyalties: Repriocity in Intergenerational Family Therapy. Hagerstown, MD: Harper & Row.
Byng-Hall J. (2008). The Significance of Children Fulfilling Parental Roles: Implications For Family Therapy. Journal of Family Therapy, 80, 147–162.
Caccavo A. Di. (2006). Working with Parentification: Implications For Clients and Counselling Psychologists. Psychology and Psychoterpy: Theory, Research and Practise, 79(3), 469–478.
Chojnacka B. (2018). Destrukcyjne odwrócenie ról w rodzinie jako forma przemocy utajonej. W: E. Borys, J. Frankowiak, L. Willan-Horla (red.), W poszukiwaniu sposobów przeciwdziałania przemocy domowej. Olsztyn: Centrum Badań Społecznych UWM.
Chojnacka B. (2020). The Loneliness and Isolation of the Parentified Child in Family. Paedagogica Christiana: Being Alone Together In Education, 1/45, 83–99.
Chojnacka B. (2021). Doświadczenie parentyfikacji. Perspektywa biograficzna. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Earley L., Cushway D. (2002). Parentifield Child. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7(2), 163–178.
Erikson E. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Gaś Z.B. (1993). Rodzina wobec uzależnień. Warszawa: Wydawnictwo Michalineum.
Hooper L.M. (2008a). The Application of Attachment Theory and Family Systems Theory to the Phenomena of Parentification. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 15, 217–233.
Hooper L.M. (2008b). Defining and Understanding Parentificaton: Implications for All Counselors. The Alabama Counsellig Association Journal, 34(1), 34–43.
Hooper L.M. (2007). Expanding the Discussion Regarding Parentification and Its Varied Outcomes: Implications For Mental Health Research and Practice. Journal of Mental Health Counseling, 29/4, 322–337.
Jurkovic G.J. (1997). Lost Childhoods: The Plight Of The Parentified Child. New York: Brunner / Mazel Publishers.
Jurkovic G.J., Morrell R., Thirkield A. (1999). Assesing Chilhood Parentification: Guideliness for Researchers and Clinicas. W: N. Chase (red.), Burdened children. New York: The Guilford Press.
Kawula S. (2014). Rodzina jako grupa i instytucja opiekuńczo-wychowawcza. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kaźmierska K. (2004). Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych. Przegląd Socjologiczny: kwartalnik Polskiego Instytutu Socjologicznego, 53(1), 71–95.
Margasiński A. (2015). Teoria i wybrane modele systemów rodzinnych. W: tegoż (red.), Rodzina w ujęciu systemowym. Teoria i badania. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Miller A. (1998). Zniewolone dzieciństwo. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Minuchin S. (1974). Families and Family Therapy. Boston, MA: Harvard Press i London: Tavistock.
Minuchin S., Montalvo B., Guerney B., Schumer F. (1967). Families of the Slums. New York: Basic Books.
Orszulak-Dudkowska K. (2019). Arytmetyka codzienności. Antropologiczna analiza rachunków domowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sang J., Cederbaum J.A., Hurlburt M.S. (2013). Parentification, Substane Use, and sex among Adolescent Daughters from Ethnic Minority Families: The Moderating Role of Monitoring. Family Process, 53(2), 252–266.
Schier K. (2015). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Schütze F. (1983). Biographieforschung und Narratives Interview. Neue Praxis, 3, 283–293.
Urbaniak-Zając D., Kos E. (2013). Badania jakościowe w pedagogice. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żarczyńska-Hyla J., Zdaniuk B., Piechnik-Borusowska J., Karcz-Taranowicz E., Kromolicka B. (2016). Uwarunkowanie parentyfikacji doświadczanej w dzieciństwie i okresie dorastania z perspektywy młodych dorosłych. Rocznik Andragogiczny, 23, 199–215.