Zastosowanie Snoezelen (Sala Doświadczania Świata) w profilaktyce i terapii zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
Rok: 2021
Numer: 1
Strony: 298-309
DOI: 10.34767/PP.2021.01.16
Abstrakt
Przedmiotem dyskusji autora jest zaprezentowanie Snoezelen jako metody wspierającej rozwój człowieka i możliwej do zastosowania w terapii i profilaktyce zdrowia psychicznego. Punktem wyjścia dla rozważań jest obserwowana w Polsce tendencja wzrostowa w zakresie występowania trudności w funkcjonowaniu psychicznym, dotykająca coraz szerszego grona osób. Przybliżono dotychczas realizowane formy wsparcia terapeutycznego, dedykowane poszczególnym pacjentom. Poddano rozważaniom poszukiwanie nowych rozwiązań w zakresie optymalizacji pomocy psychologiczno-terapeutycznej, z uwagi na rosnącą potrzebę mobilizacji interdyscyplinarnych działań. Wskazano metodę Snoezelen jako obiecującą formę wsparcia terapeutycznego o wysokiej skuteczności w skali międzynarodowej. Przybliżono główne założenia metody oraz jej twórców, podkreślono szerokie możliwości jej zastosowania. Wskazano na ważność funkcji relaksacyjnej w odniesieniu do skuteczności terapeutycznej w zastosowaniu dla zróżnicowanych odbiorców. W konkluzji autor wskazuje na potrzebę włączenia Sali Doświadczania Świata w poczet ważnych metod pracy terapeutycznej, poddając jednocześnie refleksji konieczność rozszerzenia badań zorientowanych na metodę Snoezelen w obszarze Polski.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Anezaki H. (2003). The effectiveness of Snoezelen in the education of infants with severe motor and intellectual disabilities: Applications for teaching of “jiritsukatsudo” in special schools for students with physical disabilities. Journal of Severe Motor and Intellectual Disabilities, 28(1), 93–98.
Biernat R. (2014). Metody i techniki terapeutycznego oddziaływania i wspomagania dzieci z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Społeczeństwo. Edukacja. Język, 2, 7–28.
Child and adolescent mental health policies and plans. Mental Health Policy and Service Guidance Package (2005). Geneva: World Health Organization.
Cuvo A.J., May M.E., Post T.M. (2001). Effects of living room, Snoezelen room, and outdoor activities on stereotypic behavior and engagement by adults with profound mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 22(3), 183–204. DOI: 10.1016/S0891-4222(01)00067-1
Dzieci się liczą 2017. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce (2017). Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Global Health Estimates 2016: Disease burden by Cause, Age, Sex, by Country and by Region, 2000–2016 (2018). World Health Organization.
Günther S. (2002). Snoezelen. Traumstunden für Kinder. Praxishandbuch zur Entspannung und Entfaltung der Sinne mit Anregungen zur Raumgestaltung, Phantasiereisen, Spielen und Materialhinweisen. Aachen: Ökotopia Verlag.
Heitzman J. (2016). Zdrowie psychiczne i poprawa dobrostanu psychicznego społeczeństwa – cel operacyjny Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–2020.
Presentation from the 3rd Public Health Congres. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Herrmann N. (2005). Some psychosocial therapies may reduce depression, aggression, or apathy in people with dementia. Evidence-based Mental Health, 8(4), 104.
Hotz G.A, Castelblanco A., Lara I.M., Weiss A.D., Duncan R., Kuluz J.W. (2006). Snoezelen: A controlled multi-sensory stimulation therapy for children recovering from severe brain injury. Brain Injury, 20(8), 879–888.
Janas-Kozik M. (2017). Sytuacja Psychiatrii dzieci i młodzieży w Polsce w 2016 r. Aktualne występowanie i obraz zaburzeń psychicznych wieku rozwojowego. Psychiatry, 14(3), 61–63.
Kielar-Turska M. (2012). O różnych sposobach wspomagania rozwoju. Sztuka Leczenia, 3–4, 11–22.
Kupisiewicz M. (2013). Sala Doświadczania Świata. In: M. Kupisiewicz (ed.), Słownik pedagogiki specjalnej (p. 315). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kwok H.W.M., To Y.F., Sung H.F. (2003). The application of a multisensory Snoezelen room for people with learning disabilities – Hong Kong experience. Hong Kong Academy of Medicine 9(2), 122–126.
Lotan M., Burshtein S., Cahane C., Shapiro M. (2004). The multisensory environment (Snoezelen) as a mean for reducing severe challenging behaviors in cognitively impaired individuals – Two case studies. The Israeli Journal of Occupational Therapy 13(1), 33–34.
Moskalewicz J., Kiejna A., Wojtyniak B. (ed.) (2012). Kondycja psychiczna mieszkańców Polski, raport z badań „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej – EZOP Polska”. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Pilecka W. (ed.) (2001). Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, perspektywa kliniczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Schofield P., Payne S. (2003). A pilot study into the use of a multisensory environment (Snoezelen) within a palliative day-care setting. International Journal of Palliative Nursing, 9 (3), 124–130. DOI: 10.12968/ijpn.2003.9.3.11485
Sęk H., Cieślak R. (2011). Wsparcie społeczne − sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. In: H. Sęk, R. Cieślak (ed.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shapiro M, Melmed R.N, Sgan-Cohen H.D., Eli I., Parush S. (2007). Behavioural and physiological effect of dental environment sensory adaptation on children’s dental anxiety. European Journal of Oral Sciences, 115, 479–483.
Smrokowska-Reichman A. (2013). Snoezelen – Sala Doświadczania Świata. Kompendium opiekuna i terapeuty. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja Rosa.
Szczukiewicz P. (2003). Pomoc psychologiczna czy psychoterapia? Remedium, 1, 14–15.
Taitelbaum A., Volpo S., Paran R., Zislin J., Drumer D., Raskin S., Katz G., Schlafman M., Gaber A., Durst R. (2007). Multisensory environmental intervention (snoezelen) as a preventive alternative to seclusion and restraint in closed psychiatric wards. Harefuah, 146(1): 11–4, 79–80.
Verheul A., Hulsegge J. (1993). Snoezelen, Nieco Inny Świat. Translated by A. Smrokowska. Kraków: Gielas Rehabilitation-Technik GmbH.
Vlaskamp C., Nakken H. (2008). Therapeutic interventions in the Netherlands and Belgium in support of people with profound intellectual and multiple disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities, 43(3), 334–341.
Wolańczyk T. (2002). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne w populacji młodzieży szkolnej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Akademii Medycznej w Warszawie.
Zawiślak A. (2009). Snoezelen (Sala Doświadczania Świata): Geneza i rozwój. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.