Dysleksja – problem definicyjny, występowanie i korelacja płci
Rok: 2021
Numer: 2
Strony: 99-110
DOI: 10.34767/PP.2021.02.07
Abstrakt
Dysleksja jest powszechnie znanym zaburzeniem, które bywa jednak często błędnie rozumiane lub bagatelizowane. Spory poglądowe dotyczą całego społeczeństwa, jak i badaczy, którzy przedstawiają własne definicje specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, wskazując na różne patomechanizmy i symptomatologie. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki analiz dokumentacji psychologiczno-pedagogicznych: dane statystyczne dotyczące liczby dzieci z dysleksją, dysortografią, dysgrafią, dyskalkulią na przykładzie uczniów wybranej krakowskiej szkoły. Wnioski z badań okazują się zaskakujące zarówno w kwestii liczebności uczniów z zaburzeniami względem przyjętych w literaturze uśrednionych przedziałów procentowych, jak i korelacji płci z dysleksją, powszechnie uznaje się chłopców, za znacznie częściej dotkniętych wspomnianymi trudnościami.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Bogdanowicz M. (2011). Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Skala ryzyka dysleksji wraz z normami dla klas I i II. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.
Bogdanowicz M. (2009). Fakty, mity i kontrowersje wokół diagnozy dysleksji. W: G. Krasowicz-Kupis (red.), Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Bogdanowicz M. (1993). Specyficzne trudności w opanowaniu mowy pisanej: czytania i pisania. W: T. Gałkowski, Z. Tarkowski i Z. Zaleski (red.), Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bogdanowicz M. (1987). Rola integracji percepcyjno-motorycznej w uczeniu się czytania u dzieci. Streszczenie referatów Konferencji Naukowej. Kraków: WSP.
Bogdanowicz M. (1993). Trudności w pisaniu u dzieci. Gdańsk: Wyd. I. UG.
Borel-Maisonny S. (1968). Les troubles du langage dans la déficience mentale et leur rééducation. Folia Phoniat, 20.
Brejniak W. i Zabłocki K.J. (1999). Dysleksja w teorii i praktyce. Warszawa: Warszawski Oddział Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Oddział Terenowy nr 1.
Cieszyńska J. (2005). Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Critchley M. (1964). Development Dyslexia. London: Heinemann.
Domagała A. i Mirecka U. (2015). Postępowanie w przypadku dysleksji rozwojowej. W: S. Grabias, I. Panasiuk i T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Górniewicz E. (2010). Dysleksja rozwojowa – definicyjne dylematy. W: S. Przybyliński (red.), Pedagogika specjalna – tak wiele pozostaje dla nas tajemnicą... Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Grabowska A. i Bednarek D. (2004). Różnice płciowe w dysleksji. W: A. Grabowska i D. Bednarek (red.), Dysleksja: od badań mózgu do praktyki. Warszawa: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN.
Gunia G. (2012). Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu. W: G. Gunia i V. Lachta, Wprowadzenie do logopedii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Hinshelwood J. (1917). Congenital word blindness. London: Lewis.
Jaklewicz H. i Bogdanowicz M. (1982). Zaburzenia emocjonalne i ich wpływ na kształtowanie się niektórych cech osobowości, na podstawie badań katamnestycznych dzieci z dysleksją i dysortografią. Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego. Psychologia, 4, 19–28.
Kaja B. (1995). Zarys terapii dziecka. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Krasowicz-Kupis G. (2003). Językowe, ale nie fonologiczne deficyty w dysleksji. W: B. Kaja (red.), Diagnoza dysleksji. Bydgoszcz: Wydawnictwo AB.
Kobayashi M.S., Haynes Ch.W., Macaruso P. i in. (2005). Effects of mora deletion, nonword repetition, rapid naming, and visual search performance on beginning reading in Japanese. Annals of Dyslexia, 1, 105–108.
Kussmaul A. (1877). Die Störungen der Sprache: Versuch einer Pathologie der Sprache. Leipzig: Vogel.
Miles T.R. (1983). Dyslexia. The Pattern of Difficulties. London: Granada.
Pilecka W. (1997). Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się. W: W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Ranschburg P. (1916). Die Leseschwäche (Legasthenie) und Rechenswäche (Arithmasthenie) de Schulkinder im Lichte des Expiremnts. Berlin: Sprinter.
Shaywitz S., Shaywitz B., Fletcher J. i Escobar M. (1990). Prevalence of reading disability in boys and girls: results of the Connecticut Longitudinal Study. Journal of the American Medical Association, 264.
Snowling M.J. (2000). Dyslexia. Second Edition. Oxford: Blackwell Publishers Inc.
Spionek H. (1969). Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP.
Stein J. (2001). The magnocellular theory of developmental dyslexia. Dyslexia, 7, 12–36.
Turner M. (1997). Psychological assessment of dyslexia. London: Whurr Publishers Ltd.
Wrońska J. (2005). Dysleksja, lateralizacja i płeć. Psychologia Rozwojowa, 10, 3