Aborcja eugeniczna (aborcja ze względu na niepełnosprawność) w opiniach polskich studentów studiów uniwersyteckich II stopnia na kierunku pedagogika specjalna. Raport z etnograficznego studium przypadku

Abstrakt

Poniższy artykuł jest raportem z etnograficznego studium przypadku dotyczącego konceptualizacji aborcji eugenicznej przez 22 studentów kierunku pedagogika specjalna, studiów II stopnia. Aborcja eugeniczna była eksplorowana w listopadzie 2016 roku, w perspektywie dwóch uniwersalnych wzorów podejścia kultur do anomalii, koncepcji Douglas (2002) interpretacji oraz kontroli fizycznej tego fenomenu. Główne pytanie badawcze brzmiało: w jaki sposób konceptualizują aborcję eugeniczną studenci II. stopnia studiów na kierunku pedagogika specjalna? Badania obejmowały też uzyskanie odpowiedzi na pytania szczegółowe, dotyczące: studenckich postaw wobec aborcji eugenicznej oraz ich uwarunkowań. Ostatnie ze szczegółowych pytań badawczych dotyczyło poznania perspektywy teoretycznej, z jakiej studenci uzasadniają własną postawę wobec aborcji eugenicznej. Wyniki badań wskazały triadę kategorii koncepcji aborcji eugenicznej explicite (od dezaprobaty, poprzez aprobatę dla wolności wyboru oraz relatywizację aborcji eugenicznej zależnie od warunków i okoliczności). Ponadto wyniki badań ujawniły triadę kategorii wiedzy ukrytej (tacit), wskazującej fenomeny, które dodatkowo ujawniły się w danych mimo, iż nie było formułowanych o nie pytań badawczych. Były to: stosunek osobisty studentów do dziecka/osoby z niepełnosprawnością – podmiotu pedagogiki specjalnej w kontekście aborcji eugenicznej, retoryka własnej narracji ugruntowana w teoretycznych modelach niepełnosprawności oraz sprzeczności na linii informator – inni.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Angrosino M. (2010). Doing Ethnographic and Observational Research. Warszawa: PWN.

Balcerzak-Paradowska B. (2008). Znaczenie rodziny dla jakości życia osoby niepełnosprawnej. W: L. Frąckiewicz (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Warszawa: IPiSS.

Barnes C., Mercer G. (2008). Niepełnosprawność. Warszawa: Sic!

Black E. (2004). Wojna przeciw słabym. Warszawa: Muza.

Borowska-Beszta B. (2005). Etnografia dla terapeutów (pedagogów specjalnych) – szkice metodologiczne, Kraków: Oficyna Wyd. Impuls.

Borowska-Beszta B. (2012). Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Kraków: Wyd. Impuls.

Breslin M.L. (1998). Disability Paradigms, University of California at Berkeley http://quir.berkeley.edu/courses/assistive-tech/spring2002/mlb-paradigms.htm (Dostęp 10.11.2012)

Bricki N., Green J. (2007). A Guide to Using Qualitative Research Methodology. http://fieldresearch.msf. org/msf/handle/10144/84230 (Dostęp: 7.02.2017).

Creswell J. (2013). Research Design. Quantitative and Qualitative Research Approaches 4th ed. Los Angeles: Sage.

Ćwirynkało K., Borowska-Beszta B., Bartnikowska U. (2016). Masculinity as Defined by Males Self-Advocates with Intellectual Disabilities: A Focus Group Research Report. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 5(3), 105-120.

Douglas M. (2002). Purity and Danger. An analysis of the Concepts of Pollution and Taboo. London: Routhledge.

Flick U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: PWN.

Flick U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: PWN.

Gawin M. (2003). Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego 1880-1952. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN.

Gibbs G. (2011). Analiza danych jakościowych. Warszawa: PWN.

Jahoda M., Lazarsfeld P., Zeisel H. (2007). Bezrobotni Marienthalu. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Jamielniak D. (2012a). Badania jakościowe, Metody i narzędzia, t. 2. Warszawa: PWN.

Jamielniak D. (2012b). Badania jakościowe, Podejścia i teorie, t. 1. Warszawa: PWN.

Kassnitz D., Shuttleworth R. (2001). Introduction: Anthropology in Disability Studies: Disability Studies Quarterly. Vol. 21, No. 3 pp. 2-17.

Klotz J. (2003). The culture concept: Anthropology, disability studies and intellectual disability. Paper presented at the Disability at the Cutting Edge: A colloquium to examine the impact on theory, research and professional practice.

Kubinowski D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – Metodyka – Ewaluacja. Lublin: Wyd. Naukowe UMCS.

Kulbaka J. (2012). Niepełnosprawni. Z dziejów kształcenia specjalnego. Warszawa: Wyd. Naukowe APS.

Kvale S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: PWN.

Maciarz A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Żak.

Maxwell J. (2005). Qualitative Research Design: An Interactive Approach: Thousand Oaks: Sage.

Mertens D.M. (1998). Research methods in education and psychology: Integrating diversity with quantitative and qualitative approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.

Perzanowski A. (2009). Odmieńcy. Antropologiczne studium dewiacji. Warszawa: Wyd. DiG.

Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: PWN.

Sarniak R. (2015). https://www.quirks.com/articles/9-types-of-research-bias-and-how-to-avoid them (Dostęp:7.02.2017).

Shakespeare T.,W.,(1994). Cultural representations of disabled people: dustbins for disavowal? Disability and Society, 9, 3, pp 283-299.

Shakespeare, T.W. (1999). Losing the plot? Discourses on genetics and disability. Sociology of Health and Illness. 21, 5, 669-688.

Shakespeare T.W. (2002). The social model of disability: an outdated ideology? Research in Social Science and Disability, Volume 2, pp. 9-28.

Sheerenberger R. (1983). A history of mental retardation. Baltimore, MD: Brookes Publishing Company.

Shuttleworth R., Sanders T. (2011) (eds.): Sex & Disability: Politics, Identity and Access. Leeds: The Disability Press.

Smith. D.J. (1985). Minds Made Feeble: Myth and Legacy of the Kallikaks. New York: Lippincott Williams and Wilkins.

Smith. D.J. (1989). Sterilization of Carrie Buck. Far Hills: New Horizon Press.

Smith. D.J. (2008). Ignored, Shunned, and Invisible: How the Label Retarded Has Denied Freedom and Dignity to Millions. Santa Barbara: Praeger.

Spradley J. (1979). The Ethnographic Interview. New York: Holt Rinehart & Winston.

Spradley J. (1980). Participant observation. New York: Holt, Rinehart & Winston.

Stake R. (2009). Jakościowe stadium przypadku. W: N. Denzin, Y. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN, T. 1, s. 623-654.

Strumińska-Kutra M., Kołdakiewicz I. (2012). Studium przypadku. W: D. Jamielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Warszawa: PWN, T. 2. s. 1-40 .

Zakrzewska-Manterys E. (1995). Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Zakrzewska-Manterys E. (2010). Upośledzeni umysłowo, poza granicami człowieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UW.