Normalizacja i włączanie społeczne w teorii i w praktyce kształcenia akademickiego. Wsparcie studentów słabosłyszących i niesłyszących w ekosystemie szkoły wyższej – prezentacja ustaleń badawczych
Rok: 2022
Numer: 1
Strony: 118-142
DOI: 10.34767/PP.2022.01.07
Abstrakt
Artykuł porusza problem normalizacji i inkluzji społecznej studentów z niepełnosprawnościami w ekosystemie szkoły wyższej. W pierwszej części zostaje przybliżona teoria dotycząca tytułowych idei. Wskazane zostają główne założenia i uwarunkowania realizacji koncepcji normalizacji i inkluzji w przestrzeni edukacyjnej. Określeni są kluczowi dla procesu uczestnicy (studenci i nauczyciele), ich przymioty i zadania. Rozważania teoretyczne znajdują swoją egzemplifikację w drugiej części artykułu, która przedstawia wyniki badań własnych nad problemem wsparcia studentów słabosłyszących i niesłyszących w 34 uczelniach na terenie Polski, jako przykład realizacji idei normalizacji i inkluzji. Ukazuje funkcjonujący w uczelniach system wsparcia – wraz z trudnościami, które zagrażają jego wysokiemu poziomowi, oraz jego formy. Artykuł podkreśla potrzebę indywidualnego i wielopłaszczyznowego wsparcia studentów z uszkodzonym narządem słuchu w ekosystemie uczelni.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Chrzanowska I. (2015). Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Cierpiałowska T. (2009). Studenci z niepełnosprawnością. Problemy funkcjonowania edukacyjnego i psychospołecznego. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Czarnecka K. (2012). Realizacja idei edukacji włączającej w działalności Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UJ. W: K. Kutek-Słabek (red.), Student z nie[1]pełnosprawnością w środowisku akademickim. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Firkowska-Mankiewicz A. (2012). Edukacja włączająca zadaniem na dziś polskiej szkoły. Zaczerpnięte 12 lutego 2022. Strona internetowa https://www.ore.edu.pl/2015/03/edukacja-wlaczajaca/
Kowaluk M. i Bieganowska A. (2010). Edukacja akademicka osób niepełnosprawnych. W: S. Byra i M. Parchomiuk (red.), Student niepełnosprawny. Wybrane konteksty. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Krause A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Kruk-Lasocka J. (2012). Dostrzec dziecko z perspektywy edukacji włączającej. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Lipińska-Lokś J. (2011). Osoba z niepełnosprawnością w roli studenta – możliwości i ograniczenia (przegląd zagadnień). W: H. Ochonczenko, M. Czer[1]wińska i M. Garbat (red.), Osoby z niepełnosprawnością w szkole wyższej. Wybrane zagadnienia. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Nowak-Adamczyk D. (2014). Świadomość niepełnosprawności warunkiem kształcenia inkluzywnego. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 7, 3(24), 201–215.
Palak Z. (2015). Uczniowie z uszkodzeniem słuchu w edukacji włączającej – nowe szanse i możliwości wsparcia. W: K. Krakowiak i R. Kołodziejczyk (red.), Nie głos, ale słowo… 5. Odpowiedzialność za edukację osób z uszkodzeniami słuchu. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Parchomiuk M. (2010). Radzenie sobie z problemami przez studentów niepełnosprawnych. W: S. Byra i M. Parchomiuk (red.), Student niepełnosprawny. Wybrane konteksty. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Parys K. (2009). Normalizacja w procesie kształcenia uczniów niepełnosprawnych – założenia i działania. W: Cz. Kosakowski, A. Krause i M. Wójcik (red.), Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością. T. 8. Toruń – Olszyn: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Perdeus M. i Nowak-Adamczyk D. (2013). Równe traktowanie w procesie kształcenia. Wiadomości o Równości, 2(3), 4–8.
Rakowska A. (2005). Norma, normalność i normalizacja w strukturze językowej pedagogiki specjalnej. W: Cz. Kosakowski i A. Krause (red.), Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Szulc D. (2018). Osoba z uszkodzonym narządem słuchu w przestrzeni edukacyjnej szkoły wyższej. Funkcjonowanie na poziomie zadaniowym, relacji interpersonalnych i osobistym. Niepublikowana rozprawa doktorska, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Szumski G. (2006). Edukacja inkluzyjna – geneza, istota, perspektywy. Kwartalnik Pedagogiczny, LI, 1, 93–114.
Trociuk S. (red.) (2015). Dostępność edukacji akademickiej dla osób z niepełnosprawnościami. Analiza i zalecenia. Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich, nr 5. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Wójtowicz A. (2012). Sytuacja studentów głuchych po wejściu Ustawy o języku migowym. Referat wygłoszony na konferencji „Pełnosprawny Student VI”, Kraków, 23 października 2012 roku.