Tożsamość etniczna jako zmienna. O możliwości implementacji narzędzi pomiarowych do badań nad problematyką tożsamości
Rok: 2022
Numer: 2
Strony: 102-121
DOI: 10.34767/PP.2022.02.07
Abstrakt
Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych, będący polskimi obywatelami, mają prawo do darmowej edukacji, którą na łamach niniejszego artykułu określam mianem edukacji etnicznej. Może ona funkcjonować w nurcie formalnym, jako element polskiego systemu oświaty. Często rodzi się jednak pytanie o ewaluację, sprawdzenie skuteczności edukacji etnicznej, finansowanej z budżetu państwa. Jest ona bowiem ukierunkowana na kształtowanie tożsamości etnicznej, która niełatwo poddaje się operacjonalizacji i badaniom ewaluacyjnym. W tekście tym podejmuję więc namysł nad metodą i narzędziem, które mogłyby przyczynić się do rozwiązania zarysowanego powyżej problemu. Podejście ilościowe do kwestii związanych z badaniem tożsamości etnicznej, popularne w USA, na gruncie polskich badań społecznych w zasadzie nie występuje. Dlatego też, chcąc wykazać pewne możliwości psychometrycznego podejścia do omawianej kwestii, podjąłem się dokonania kulturowej adaptacji testu Multigropup Ethnic Identity Measurement, funkcjonującego już od kilkunastu lat w amerykańskiej metodologii badania tożsamości etnicznej. Wyniki badania oraz parametry testu prezentuję na łamach niniejszego artykułu.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Abdelal R., Herrera Y.M, Johnston A.I. i McDermott R. (2009). Identity as a Variable. W: R. Abdelal, Y.M. Herrera, A.I Johnston i R. McDermott (red.), Measuring Identity. A Guide for Social Scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
Abrams D. i Hogg M.A. (1988). Comments on the motivational status of self-esteem in social identity and intergroup discrimination. European Journal of Social Psychology, 18.
Ashdown B.K., Homa N. i Brown C.M. (2014). Measuring Gender Identity and Religious Identity with Adapted Versions of the Multigroup Ethnic Identity Measure—Revised. Journal of Educational and Developmental Psychology, 4, 1.
Bedyńska S. i Książek M. (2012). Statystyczny drogowskaz 3. Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
Brady H.E. i Kaplan C.S. (2009). Conceptualizing and Measuring Ethnic Identity. W: R. Abdelal, Y.M. Herrera, A.I Johnston i R. McDermott (red.), Measuring Identity. A Guide for Social Scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
Brzeziński J. (2011). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Crawford I., Allison K.W., Zamboni B.D. i Soto T. (2002). The influence of dual-identity development on the psychosocial functioning of African-American gay and bisexual men. Journal of Sex Research, 39(3).
Crenshaw K. (2004). Intersectionality: The Double Bind of Race and Gender. Perspectives Magazine, Spring.
Creswell J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Frankfort-Nachmias Ch. i Nachmias D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Gaines S.O., Marelich W., Bunce D. i in. (2013). Multigroup Ethnic Identity Measure (MEIM) Expansion: Measuring Racial, Religious, and National Aspects of Sense of Ethnic Identity Within the United Kingdom. Identity, 13:4.
Glaser B.G. i Strauss A.L. (2009). Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Hogg M.A. (2015). To belong or not to belong: some self-conceptual and behavioural consequences of identity uncertainty. Revista de Psicología Social, 30:3.
Hornowska E. i Paluchowski W.J. (2011). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J.M. Brzeziński (red.), Metodologia badań społecznych. Wybór tekstów. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Konarski R. (2009). Modele równań strukturalnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Marcia J. (1980). Ego identity development. W: J. Adelson (red.), Handbook of adolescent psychology. New York: John Wiley.
Mastrotheodoros S., Dimitrova R., Motti-Stefanidi F. i in. (2012). Measurement invariance of the Multigroup Ethnic Identity Measure (MEIM) across Bulgarian, Dutch and Greek samples. European Journal of Developmental Psychology, 9:4.
Phinney J. (1992). The Multigroup Ethnic Identity Measure: A new scale for use with diverse groups. Journal of Adolescent Research, 7.
Phinney J. (1993). A three-stage model of ethnic identity development. W: M. Bernal i G. Knight (red.), Ethnic identity: Formation and transmission among Hispanic and other minorities. New York: State University of New York Press.
Phinney J. (2006). Ethnic identity exploration in emerging adulthood. W: J. Arnett i J.L. Tanner (red.), Coming of age in 21st century: The lives and contexts of emerging adults. Washington DC: American Psychological Association.
Phinney J. i Ong A.D. (2007). Conceptualization and Measurement of Ethnic Identity: Current Status and Future Directions. Journal of Counseling Psychology, 54, 3.
Ponterotto J.G., Gretchen D., Utsey S.O. i in. (2003). The Multigroup Ethnic Identity Measure (MEIM): Psychometric review and further validity testing. Educational and Psychological Measurement, 63.
Rubacha K. (2011). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Stirratt M.J., Meyer I.H., Ouellette S.C. i Gara M.A. (2007). Measuring identity multiplicity and intersectionality: Hierarchical Classes Analysis (HICLAS) of sexual, racial, and gender identities. Self and Identity, 7:1.
Stryker S. i Burke P. (2000). The Past, Present, and Future of an Identity Theory. Social Psychology Quarterly, 63, 4.
Tajfel H. i Turner J.C. (1979). The social identity theory of group behaviour. W: S. Worchel i W.G. Austin (red.), The psychology of intergroup relations. Chicago: Nelson-Hall.
Wagoner J.A., Belavadi S. i Jung J. (2017). Social identity uncertainty: Conceptualization, measurement, and construct validity. Self and Identity, 16:5.
Witkowski L. (2015). Erikson jako „wielki nieobecny”. „Versus”, czyli o rozumieniu faz w cyklu życia. Słowo dopełniające o potencjale modelu. Czasopismo Pedagogiczne, 1–2, 24–58