Abstrakt

Autorzy, reprezentujący (w chwili opracowywania tego tekstu) dwie różne uczelnie oraz dyscypliny pedagogiczne (pedagogika społeczna – pedagogika wczesnoszkolna), podejmują próbę syntetycznego przedstawienia rozwoju pedagogiki twórczości jako nowej i dynamicznie rozwijającej się subdyscypliny nauk o wychowaniu. Charakteryzują krótko rozwój nurtów teoretycznych pedagogiki twórczości, a następnie ewolucję praktyk edukacyjnych związanych z dydaktyką twórczości, rozpatrywaną przez pryzmat typologii paradygmatów dydaktyki Doroty Klus-Stańskiej. Obie części zwieńczone są zwięzłymi wnioskami, w których autorzy sumują dotychczasowe osiągnięcia subdyscypliny i formułują wnioski do przyszłych badań.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Adamek I. i Bałachowicz J. (red.) (2013). Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Bałachowicz J. i Adamek I. (red.) (2017). Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Bieluga K. (2003). Nauczycielskie rozpoznawanie cech inteligencji i myślenia twór[1]czego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Boguszewska A. i Niścior B. (2015a). Sztuka i edukacja, Muzyka i sztuki plastyczne. Lublin: Wydział Artystyczny UMCS.

Boguszewska A. i Niścior B. (2015b). Sztuka i edukacja, Sztuki muzyczne. Lublin: Wydział Artystyczny UMCS.

Boguszewska A. i Niścior B. (2015c). Sztuka i edukacja, Sztuki wizualne. Lublin: Wydział Artystyczny UMCS.

Bonar i in. (2003). Program nauczania zintegrowanego dla I etapu kształcenia w szkole podstawowej „Przygoda z klasą”. Warszawa: WSiP.

Bonar J. (2008). Rozwijanie twórczości uczniów klas początkowych poprzez za[1]dania dydaktyczne w toku kształcenia zintegrowanego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Borzęcki A., Okraszewski K., Rakowiecka B. i Szmidt K.J. (1997). Porządek i Przygoda. Lekcje twórczości. Podręcznik eksperymentalny. Warszawa: WSiP.

Czaja-Chudyba I. (2020). Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Chmielińska A. (2016). Portret beyonder jako inspiracja do badań biograficznych. W: M. Modrzejewska-Świgulska (red.), Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria (s. 59–69). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Chmielińska A. (2017). Dynamika transgresji twórczych. Studia przypadków pedagogów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Clapp E.P. (2017). Participatory Creativity. Introducing Access and Equity to the Creative Classroom. New York: Routledge.

Cudowska A. (2004). Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.

Cudowska A. (2014). Twórcze orientacje życiowe w dialogu edukacyjnym. Studium teoretyczno-empiryczne. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.

Cudowska A. (2017). Twórcze orientacje życiowe. Zdrowie i dobrostan. Białystok: Wydawnictwo UwB.

Czaja-Chudyba I. (2009). Jak rozwijać zdolności dziecka? Warszawa: Wydawnictwo WSiP.

Czaja-Chudyba I. (2013). Kompetencje krytyczne w twórczej refleksji nauczycieli.

W: I. Adamek i J. Bałachowicz (red.), Kompetencje kreatywne nauczycieli wczesnej edukacji dziecka (s. 129–154). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Czelakowska D. (1996). Twórczość a kształcenie języka dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Czelakowska D. (2005). Stymulacja kreatywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.

Dobrołowicz W. (1995). Psychodydaktyka kreatywności. Warszawa: WSPS.

Dobrołowicz W. i Karwowski M. (red.) (2002). W stronę kreatywności. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Dyrda B. (red.) (2004). Rozwijanie twórczości i inteligencji emocjonalnej dzieci i młodzieży. Poradnik dla wychowawców i nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Filipiak E. (1997). Edukacja jako działalność twórcza. Bydgoszcz: [b.w.].

Florida R. (2010). Narodziny klasy kreatywnej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Galewska-Kustra M. (2012). Szkoła wspierająca twórczość uczniów. Teoria i przykład praktyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Giza T. (1998). Pedagogika twórczości w pracy nauczycielskiej. Kielce: Wydawnictwo WSP.

Góralski A. (1990). Być nowatorem. Poradnik twórczego myślenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Góralski A. (red.) (1984). Zadanie, metoda, rozwiązanie. Techniki twórczego myślenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.

Górniewicz J. (1992). Rozwój i kształtowanie wyobraźni dziecka. Porady dla rodziców i nauczycieli. Toruń – Warszawa: Wydawnictwo Praksis.

Gralewski J. (2016). Teachers’ Beliefs About Creativity and the Possibilities of Developing it in Polish High Schools: A Qualitative Study. Creativity. Theories – Research – Applications, 3(2), 292–329.

Gralewski J. (2022). Niedostrzegana kreatywność. Trafność ocen kreatywności uczniów dokonywanych przez nauczycieli liceów i jej uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Guilford J.P. (1950). Creativity. American Psychologist, 5(9), 444–454.

Handford O. i Karolak W. (2008). Zabawa (z) przedmiotami w twórczym rozwoju i arteterapii. Łódź: Wydawnictwo WSHE.

Handford O. i Karolak W. (2009). Portrety i maski w twórczym rozwoju i arteterapii. Łódź: Wydawnictwo AHE.

Hanson M.H. (2021). Creativity and Improvised Educations. Case studies for Understanding Impact and Implications. New York – London: Routledge.

Herbert A. (2010). The Pedagogy of Creativity. New York: Wydawnictwo Routledge.

Houtz J.C. (red.) (2003). The educational psychology of creativity. Cresskill: Hampton Press.

Jankowska D.M., Gajda A. i Karwowski M. (2022). Kompas kreatywności. Program rozwijania kreatywności i kompetencji wielokulturowych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Jastrzębska E. (2011). Strategie psychodydaktyki twórczości w kształceniu językowym. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Jąder M. (2005). Krok… w kierunku kreatywności. Program stymulowania twórczości na etapie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Józefowski E. (2012). Arteterapia w sztuce i edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Józefowski E. i Florczykiewicz J. (2015). Warsztat twórczy jako okazja rozwoju podmiotowego w przestrzeni sztuki. Wrocław: Drukarnia JAKS.

Józefowski E. (2017). Warsztaty twórcze przy kreacji plastycznej jako doświadczenie partycypacji w sztuce. Warszawa: Difin.

Karolak W. (2006). Mapping w twórczym rozwoju i arteterapii. Łódź: Wydawnic[1]two WSHE.

Karolak W. (2017). Arteterapia. Przygoda i porządek. Warszawa: Difin.

Karolak W. (2018). Arteterapia. Sacrum i profanum. Warszawa: Difin.

Karolak W. (2021). Arteterapia dla dzieci i młodzieży. Scenariusze zajęć. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Karolak W. i Handford O. (2011). Collage w twórczym rozwoju i arteterapii. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Karwowski M. (2003). Twórcze przewodzenie. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Przedsiębiorczości i Samorządności.

Karwowski M. (2009a). Klimat dla kreatywności. Koncepcje, metody, badania. Warszawa: Difin.

Karwowski M. (2009b). Zgłębianie kreatywności. Studia nad pomiarem poziomu i stylu twórczości Warszawa: Wydawnictwo APS.

Karwowski M. (red.) (2009c). Identyfikacja potencjału twórczego. Teoria, metodologia, diagnostyka. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Karwowski M. i Gajda A. (red.) (2010). Kreatywność (nie tylko) w klasie szkolnej. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Kaufman J.C. (2016). Creativity 101. Second ed. New York: Springer Publishing Company.

Kettler T., Lamb K.N. i Mullet D.R. (2017). Developing Creativity in the Classroom. Learning and Innovation for 21st-Century School. Waco: Prufrock Press.

Klus-Stańska D. (2000). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.

Klus-Stańska D. (2008a). Twórcze myślenie uczniów – mity, nieporozumienia, możliwości. Problemy Wczesnej Edukacji, 1.

Klus-Stańska D. (2008b). Obszary zgody na twórczość dziecięcą we wczesnej edukacji. W: E. Szatan i D. Bronk (red.), Gdyby Einstein współcześnie chodził do szkoły... Dziecko i twórczość w pedagogice wczesnoszkolnej (s. 57–68). Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Klus-Stańska D. (2018c). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kłosińska T. (2000). Droga do twórczości. Wdrażanie technik Celestyna Freineta. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kłosińska T. (2013). Postawy nauczycieli wobec twórczości. W: I. Adamek i J. Bałachowicz (red.), Kompetencje kreatywne nauczycieli wczesnej edukacji dziecka (s. 203–222). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Konopczyński M. (2006). Twórcza resocjalizacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Korniłowicz K. (1926/1976). Pomoc w tworzeniu jako zadanie pracy kulturalnej. W: Pomoc społeczno-kulturalna dla młodzieży pracującej i dorosłych. Wybór pism. Wstęp i opracowanie O. Czerniawska. Wrocław: Ossolineum.

Krasoń K. (2005). Dziecięce odkrywanie tekstu literackiego. Kinestetyczne interpretacje liryki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Krasoń K. (2013). Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu. Kraków: Universitas.

Krasoń K. i Mazepa-Domagała B. (2004a). Przestrzenie sztuki dziecka. Katowice: Oficyna Wydawnicza „Librus”.

Krasoń K. i Mazepa-Domagała B. (red.) (2004b). Ekspresja twórcza dziecka. Konteksty – inspiracje – obszary realizacji. Katowice: GWSP, Librus.

Kujawiński J. (red.) (1990). Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych. Zarys metodyki. Warszawa: WSiP.

Kwieciński Z. (2011). Problem pedagogii nurtów głównych i pobocznych. W: M. Jaworska-Witkowska i Z. Kwieciński, Nurty pedagogii, Naukowe, dyskretne, odlotowe (s. 19–33). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Leksicka K. (1997). Próba spełniania marzeń. Kaliska Pracownia Wrocławskiej Szkoły Przyszłości. Wrocław: Fundacja Wolne Inicjatywy Edukacyjne.

Ligęza W. (2017). Co dzieci wiedzą o twórczości i tworzeniu? Kraków: Wydawnictwo PETRUS.

Limont W. (1994). Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej. Toruń: Wydawnictwo UM

Limont W. (1996). Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Badania eksperymentalne. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Limont W. (2010a). Pedagogika twórczości, czyli edukacja ku twórczości. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Limont W. (2010b). Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Limont W. i Cieślikowska J. (red.) (2005). Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Lubińska-Kościółek E. i Plutecka K. (red.) (2011). Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Łukaszewicz R.M. (1994). Edukacja z wyobraźnią, czyli jak podróżować bez map. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Łukaszewicz R.M. (1996). „Leczenie głupoty” i … czyli Salony Edukacji NATURAmy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Łukaszewicz R.M. (2014). Drożdże dla edukacji – prowokowanie zmian. Wrocław: Fundacja Wolne Inicjatywy Edukacyjne.

Łukaszewicz R.M. i Leksicka K. (2005). Inne drogi edukacji. Wrocław: Fundacja Wolne Inicjatywy Edukacyjne.

Magda-Adamowicz M. (2005). Twórczość dzieci we wczesnej edukacji. Legnica: Wyższa Szkoła Menedżerska.

Magda-Adamowicz M. (2012). Obraz twórczych pedagogicznie nauczycieli klas początkowych. Wydawnictwo II zm. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Modrzejewska-Świgulska M. (2014). Twórczość codzienna w narracjach pedagogów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Modrzejewska-Świgulska M. (red.) (2016). Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Muszyńska M. (1999). Metafory w edukacji prymarnej. Koncepcja kształcenia wspomagającego rozwój zdolności interpretacyjnych dzieci 9-10-letnich. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Nalaskowski A. (1998). Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki. Warszawa: WSiP.

Nęcka E. (1992). Trening twórczości. Olsztyn: PTP.

Okraj Z. (2013). Alfabet twórczych dyskusji. Kielce: Oficyna Wydawnicza „STON2”.

Okraj Z. (2015). Twórcze rozwiązywanie problemów z zastosowaniem nowych technik dyskusji. Teoria. Badania. Trening. Kielce: Wydawnictwo UJK.

Okraj Z. (2019). Bez szablonu. Twórcza praca dydaktyczna w doświadczeniach nauczycieli akademickich. Warszawa: Difin

Parys K. (2013). Przestrzeń dla kreatywności uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Pietrasiński Z. (1968). Myślenie twórcze. Warszawa: PZWS.

Pikała A. i Sasin M. (2017). Arteterapia. Scenariusze zajęć. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. (2010). Stymulowanie zdolności twórczych dziecka. Weryfikacja techniki obrazków dynamicznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. (2016a). Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. (2016b). Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. (2016c). Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. (2018). Mądrość dziecka. Predyspozycje, przejawy, perspektywy wspierania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Płóciennik E. i Dobrakowska A. (2009). Zabawy z wyobraźnią. Scenariusze i obrazki o charakterze dynamicznym rozwijające wyobraźnię i myślenie twórcze dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Łódź: Wydawnictwo AHE.

Płóciennik E., Just M., Dobrakowska A. i Woźniak J. (2020). Metoda i wyobraźnia. Podręcznik dla nauczyciela. Lekcje twórczości w klasie 1, 2 i 3, Wydawnictwo 2. Warszawa: Difin.

Pobojewska A. (2019). Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Przyborowska B. (2003). Struktury innowacyjne w edukacji. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Przyborowska B. (2013). Pedagogika innowacyjności. Między teorią a praktyką. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Puślecki W. (1998). Wspieranie elementarnych zdolności twórczych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Radlińska H. (1961). Pedagogika społeczna. Wrocław: Ossolineum.

Rowid H. (1926). Szkoła twórcza. Kraków: Gebethner i Wolff.

Rudowski T. (2014). Studia nad arteterapią w ujęciu aksjologiczno-psychologicznym. Warszawa: Difin.

Runco M.A. (2014). Creativity. Theories and Themes: Research, Development and Practice. Second ed., San Diego: Academic Press.

Sajdak A. (2008). Edukacja kreatywna. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Sasin M. (red.) (2021). Kultura i twórczość w czasach zarazy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Sawyer R.K. (2012). Explaining Creativity. The Science of Human Innovation. Second edition. New York: Oxford University Press.

Sawyer R.K. (2021). The iterative and improvisational nature of the creative process. Journal of Creativity, 31. DOI: 10.1016/j.yjoc.2021.100002.

Schulz R. (1989). Nauczyciel jako innowator. Warszawa: WSiP.

Schulz R. (1990). Twórczość – społeczne aspekty zjawiska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Schulz R. (1994). Twórczość pedagogiczna. Elementy teorii i badań. Warszawa: Wydawnictwo IBE.

Schulz R. (1996). Studia z innowatyki pedagogicznej. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Suchodolski B. (1972). Labirynty współczesności. Warszawa: PIW.

Suchodolski B. (1975). Twórczość jako styl życia. Studia Filozoficzne, 10–11.

Suchodolski B. (1976). O działalności twórczej. Studia Pedagogiczne, 28.

Suchodolski B. (1983). Twórczość – rzeczywistość, nadziej, wątpliwości. W: tegoż, Wychowanie i strategia życia. Warszawa: WSiP.

Suchodolski B. (1999). Skąd i dokąd idziemy. Warszawa: MUZA.

Szmidt K.J. (1994). Elementarz twórczego życia. Warszawa: INTRA.

Szmidt K.J. (2001a). Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. (2001b). Szkice do pedagogiki twórczości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. (2001c). Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. (2003a). Współczesne koncepcje wychowania do kreatywności i nauczania twórczości: przegląd stanowisk polskich (s. 19–135). W: K.J. Szmidt (red.), Dydaktyka twórczości. Koncepcje – problemy – rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. (red.) (2003b). Dydaktyka twórczości. Koncepcje – problemy – rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. (red.) (2005). Trening twórczości w szkole wyższej. Łódź: Wydawnictwo WSHE.

Szmidt K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Szmidt K.J. (2008a). Wśród aspektów, wymiarów, poziomów i biegunów, czyli o próbie konceptualizacji przedmiotów badań pedagogiki twórczości (s. 101–119). W: K. Rubacha (red.), Konceptualizacje przedmiotu badań pedagogiki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. (2008b). Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Szmidt K.J. (2009a). Mity na temat twórczości dzieci i próba ich dekonspiracji

(s. 7–25). W: K.J. Szmidt i W. Ligęza (red.), Twórczość dzieci i młodzieży. Stymulowanie – badanie – wsparcie. Kraków: OTE „Kangur”.

Szmidt K.J. (red.) (2009b). Metody pedagogicznych badań nad twórczością. Teoria i empiria. Łódź: Wydawnictwo AHE.

Szmidt K.J. (2011). Uczeń zdolny w szkole: fakty i mity. Koniński Kurier Oświatowy. Pismo publicystyczno-informacyjne, 2(93).

Szmidt K.J. (2013). Pedagogika twórczości, wydanie drugie poszerzone. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Szmidt K.J. (2016a). Kluczowe kompetencje nauczyciela twórczości jako diagnosty (s. 25–41). W: B. Niemierko i K. Szmigiel (red.), Diagnozowanie twórczości uczniów i nauczycieli. Kraków: PTDE.

Szmidt K.J. (2016b). Sesje twórczej pomysłowości dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Szmidt K.J. (2017). Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. (2018a). Kreatywność – twórczość – postawa twórcza. Próba systematyzacji pojęć i teorii (s. 97–124). W: B. Śliwerski i A. Rozmus (red.), Alternatywy w edukacji. Rzeszów – Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. (2018b). Teoretyczno-badawcze nurty w polskiej kreatologii. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne. Kreatologia – nauka o twórczości i kreatywności jako przestrzeń interdyscyplinarna, 7, 8–44.

Szmidt K.J. (2019). Twórczość dzieci jako przedmiot sporu romantyków z realistami w świetle najnowszych koncepcji kreatologii pedagogicznej (s. 71–83). W: J. Bonar, M. Wiśniewska-Kin i A. Buła (red.), Horyzonty dziecięcych znaczeń. Kreowanie środowiska uczenia się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. (2020). Kreatywność. W: D. Kubinowski i U. Lewartowicz (red.), Kompetencje kluczowe animatorów kultury i ich kształcenie (s. 57–71). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Szmidt K.J. i Bonar J. (1998). Program edukacyjny „Żywioły”. Lekcje twórczości w nauczaniu zintegrowanym. Warszawa: WSiP.

Szmidt K.J. i Ligęza W. (red.) (2009). Twórczość dzieci i młodzieży. Stymulowanie – Badanie – Wsparcie. Kraków: Ośrodek Twórczej Edukacji „Kangur”.

Szmidt K.J. i Majewska-Owczarek A. (2020). Theoretical models of teaching creativity – critical review. Creativity: Theories – Research – Application, 7(1), 54–73.

Szmidt K.J. i Modrzejewska-Świgulska M. (red.) (2005). Psychopedagogika działań twórczych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. i Modrzejewska-Świgulska M. (red.) (2013). Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. i Piotrowski K.T. (red.) (2002). Nowe teorie twórczości – nowe metody pomocy w tworzeniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Szmidt K.J. i Płóciennik E. (2020). Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J., Rakowiecka B. i Okraszewski K. (1997). Porządek i przygoda – lekcje twórczości. Cz. 1–4. Warszawa: WSiP.

Szulc W. (2011). Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki. Warszawa: Difin.

Szuman S. (1962). O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa: WSiP.

Szuścik U. (2019). Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Szymański M.S. (1987). Twórczość i style poznawcze uczniów. Warszawa: WSiP.

Tranfield D., Denyer D. i Smart P. (2003). Towards a methodology for developing evidence-informed management knowledge by means of systematic re[1]view. British Journal of Management, 14(3), 207–222. DOI: 10.1111/1467-8551.00375.

Trojanowska-Kaczmarska A. (1971). Dziecko i twórczość. Wrocław: Ossolineum.

Uszyńska-Jarmoc J. (2003). Twórcza aktywność dziecka. Teoria, rzeczywistość, perspektywy rozwoju. Białystok: Trans Humana.

Uszyńska-Jarmoc J. (2005). Podróże. Skarby. Przygoda. Podręcznik i program rozwijania twórczości, samoświadomości oraz dyspozycji autokreacyjnych dzieci klas I–III. Białystok: Trans Humana.

Uszyńska-Jarmoc J. (2007). Od twórczości potencjalnej do autokreacji w szkole. Białystok: Trans Humana.

Uszyńska-Jarmoc J. (2008). Komu sprzyja szkoła? Różnice w rozwoju kompetencji poznawczych i społecznych dzieci w młodszym wieku szkolnym. Psychologia Rozwojowa, 13(2), 85–100.

Uszyńska-Jarmoc J. (2011). Czego nie wiemy o twórczości w szkole? Obszary zdeformowane, ignorowane i/lub zaniedbane. Chowanna, 1(36), 13–24.

Wiśniewska E.M. (2021). Efektywność treningu twórczości dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Wojnar I. (1984). Teoria wychowania estetycznego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojnar I. (2008). Pedagogika twórczej aktywności. W: I. Wojnar, A. Piejka i M. Samoraj, Idee edukacyjne na rozdrożach XX wieku (s. 21–138). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Wojtczuk-Turek A. (2010). Rozwijanie kompetencji twórczych. Warszawa: SGH Oficyna Wydawnicza.

Zborowski J. (1986). Rozwijanie aktywności twórczej dzieci. Warszawa: WSiP.

Zwolińska E.A. (red.) (2005). Edukacja kreatywna. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.