Narrator i badacz. O relacji opartej na zaufaniu i (z)rozumieniu
Rok: 2023
Numer: 1
Strony: 71-81
DOI: 10.34767/PP.2023.01.04
Abstrakt
W eseju podjęto się próby spojrzenia na postać narratora i badacza zanurzonych w proces odkrywania świata sensów i znaczeń. Inspiracją do powstania tekstu stało się pytanie o rolę i znaczenie badacza biograficzno-narracyjnego w procesie badawczym, które autorka tekstu usłyszała na jednej z ogólnopolskich konferencji naukowych1 . Poszukiwanie odpowiedzi zaprowadziło myśli ku dwóm wyjątkowym postaciom badacza i narratora: osobom zaangażowanym w rozczytywanie codziennych doznań zapisanych na kartach historii życia współczesnego człowieka. Refleksje zawarte w eseju oparto na indywidualnych doświadczeniach badawczych autorki. Problematyka tekstu koncentruje się na narratorze i badaczu narracyjnym jako dwóch aktywnych społeczno-kulturowych podmiotach. Narrator widziany jest z perspektywy przewodnika po swoim życiu, badacz z perspektywy osoby podążającej krok po kroku po zakamarkach życia narratora, determinujących jego świat zdarzeniach, spotkaniach z innymi zmieniających bieg dotychczasowego życia. Istotą ich spotkania staje się zaufanie i zrozumienie.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Adamiec M. (1988). Doświadczenie przemiany jako kategoria psychologiczna. Katowice: Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego.
Bauman T. (2006). Badacz jako krytyk. W: D. Kubinowski i M. Nowak (red.), Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Bauman T. (2011). Poznawczy status danych jakościowych. W: J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając i K. Szmidt (red.), Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Wydawnictwo „Impuls”.
Bartosz B. (2000) Metody jakościowe – rodzaje, dylematy i perspektywy. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bartosz B. (2004). Ludzie chcą opowiadać swoją historię. Konstruowanie rzeczywistości w narracji (przez pryzmat doświadczeń autobiograficznych). W: E. Dryll i A. Cierpka (red.), Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Chase S. (2009). Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów. W: N. K. Denzin i Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Christians C.G. (2009). Etyka i polityka w badaniach jakościowych. W: N.K. Denzin i Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Czerniawska O. (2003). Podróż w pamięci osób starszych. Edukacja Dorosłych, 1(38), 39–46.
Demetrio D. (2000). Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Denzin N.K. i Lincoln Y.S. (2009). Dziedzina i praktyka badań jakościowych. W: N.K. Denzin i Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dominice P. (2007). „Historia życia” jako nieustające wyzwanie w obszarze edukacji dorosłych. W: M. Nowak-Dziemianowicz i E. Kurantowicz (red.), Narracja – krytyka – zmiana. Praktyki badawcze we współczesnej pedagogice. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Dubas E. (2011). „Ja mam parę żyć” – uczenie się z własnej biografii (w świetle analizy jednego wywiadu. W: E. Dubas i W. Świtalski (red.), Uczenie się z (własnej) biografii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Dubas E. (2015). Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty). W: E. Dubas i J. Stelmaszczyk (red.), Biografie i uczenie się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Geertz G. (2003). Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Kraków: Universitas.
Gerise A. i King N. (1999). Tworzenie opowieści w edukacji i terapii. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.
Griffin E. (2002). Podstawy komunikacji społecznej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kaufmann J.C. (2010). Wywiad narracyjny. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kuleta M. (2002). Człowiek jako kreator zmian w swoim życiu. W: D. Kubacka-Jasiecka (red.), Człowiek wobec zmiany. Rozważania psychologiczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nowak-Dziemianowicz M. (2012). Edukacja i wychowanie w dyskursie nauki i codzienności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Ricouer P. (2003). O sobie samym jako innym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sartre J.-P. (1974). Mdłości. Warszawa: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Stemplewska-Żakowicz K. i Zalewski B. (2010). Czym jest dobra narracja? Struktura narracji z perspektywy badaczy i klinicystów. W: M. Straś-Romanowska, B. Bartosz i M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Straś-Romanowska M., Bartosz B. i Żurko M. (2010). Życie człowieka życiem w opowieści. W: M. Straś-Romanowska, B. Bartosz i M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Straś-Romanowska M. (2010). Psychologia wobec małych i wielkich narracji. W: M. Straś-Romanowska, B. Bartosz i M. Żurko (red.), Psychologia wobec małych i wielkich narracji. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Szczepański J. (1980). Sprawy ludzkie. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Trzebiński J. (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.