O granicach sytuacji wychowawczej i poradniczej. Próba nawiązania do pedagogiki prof. Kazimierza Sośnickiego

Abstrakt

W artykule analizie poddana została kwestia granic sytuacji wychowawczej i sytuacji poradniczej, nawiązująca do pedagogiki humanistycznej prof. Kazimierza Sośnickiego. Wskazane zostały podobieństwa i różnice obu sytuacji. Zwrócona została uwaga na takie kwestie, jak: inicjowanie sytuacji wychowawczych i poradniczych i ich granice psychologiczne; zasady obowiązujące w sytuacji wychowawczej i poradniczej; ograniczenia wynikające z różnic wartości doradzającego i osoby, której się doradza; uwagi dotyczące komunikacji werbalnej oraz okoliczności przekraczania granic. W konkluzji podkreślono, iż o ile trudno jest w sposób jednoznaczny obiektywnie ustalić granice sytuacji wychowawczej i poradniczej, o tyle każdy subiektywnie jest w stanie tego dokonać, doświadczając ich jako responsywnego „dotknięcia” (Rosa, 2020) lub znaczącego spotkania (Sośnicki, 1973) o charakterze osobotwórczym i rozwojowym. I to on, doświadczając tego, ostatecznie wyznacza granice tych sytuacji.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Alheit P. (2011). Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(55), 7–21.

Bilon A. i Kargul J. (2012). Społeczno-kulturowe konteksty definiowania roli doradcy / Socio-Cultural Contexts for Defining the Role of Counsellors. Studia Poradoznawcze / Journal of Counsellogy, 85–109/265–287.

Czerkawska A. (2013). Poradnictwo egzystencjalne. Założenia – inspiracje – rozwiązania praktyczne. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.

Drabik-Podgórna V. (2009). Poradnictwo w perspektywie personalizmu dialogicznego. W: A. Kargulowa (red.), Poradoznawstwo – kontynuacja dyskursu (s. 103–124). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Giddens A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Tłum. A. Sulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Holt J. (1981). O „pomocy” i specjalistach od pomagania. W: K. Jankowski (red.), Psychologia w działaniu (s. 269–303). Tłum. A. Jakubowicz. Warszawa: Czytelnik.

Jacyno M. (2007). Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kargul J. (2018). Studenci o unikaniu porad. W: W. Danielewicz, J. Nikitorowicz i M. Sobecki (red.), Ku życiu wartościowemu. Idee – koncepcje – praktyki (s. 310–321). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kargulowa A. (2004/2011). O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kargulowa A. (2017). Pacjent, klient, homo consultans–perspektywa andragogiczna. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 20, 3(79), 7–20.

Kargulowa A., Czerkawska A., Kłodkowska J. i in. (2013). Profesorowi Jeanowi Guichardowi w odpowiedzi / Response to Professor Jean Guichard. Studia Poradoznawcze / Journal of Counsellogy, 17–41/193–216.

Latour B. (2010). Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Tłum. A. Derra i K. Abriszewski. Kraków: Universitas.

Malewski M. (2016). O granicach andragogiki i granicach w andragogice. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 19, 3(73), 9–39.

Marody M. (2015). Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Pineau G. (2021). Paradygmatyczne przejścia w tworzeniu koncepcji „doświadczeniowe uczenie się” z poradnictwem w tle / Paradigmatic transitions in the creation of the concept of “initial training” with counselling in the background. Studia Poradoznawcze / Journal of Counsellogy, 10,  83–100/311–326.

Rogers C.R. (1991). Terapia nastawiona na klienta. Grupy spotkaniowe. Tłum. A. Dodziuk i E. Knoll. Wrocław: Thesaurus Press Juniorzy Gospodarki.

Rosa H. (2020). Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości. Tłum. J. Duraj i J. Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.

Schütze F. (1997). Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej. Studia Socjologiczne, 1(144), 11–56.

Siarkiewicz E. (2014). Moc słowa. Możliwości identyfikowania wypowiedzi performatywnych w poradniczych praktykach / Performative utterances in counselling practice. Studia Poradoznawcze / Journal of Counsellogy, 3, 59–71/231–244.

Sośnicki K. (1964) Istota i cele wychowania. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Sośnicki K. (1973). Teoria środków wychowania. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Tischner J. (2017). Inny. Eseje o spotkaniu. Kraków: Znak.

Vehviläinen S. (2021). Kierunki i dylematy poradnictwa. Próba syntezy / Orientations and Dilemmas of Guidance. An Attempt at Synthesis. Studia Poradoznawcze / Journal of Counsellogy, 10,  63–80/ 293–308.

Wojtasik B. (1993). Wybór doradcy zawodu przez młodzież, rodziców i nauczycieli. Wrocław: CDN.

Zielińska-Pękał D. (2009). Poradnictwo a świat mediów, czyli o poradnictwie zapośredniczonym. W: A. Kargulowa (red.), Poradoznawstwo – kontynuacja dyskursu (s. 283–307). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zielińska-Pękał D. (2019). Poradnictwo telewizyjne w perspektywie poradoznawczej. Zielona Góra: Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Zierkiewicz E. (2004). Poradnik – oferta wirtualnej pomocy?. Kraków. Oficyna Wydawnicza „Impuls”