Dojrzałość w kontekście etapów rozwoju człowieka w dziejach nowożytnej europejskiej i polskiej myśli pedagogicznej

Abstrakt

Myślenie o całożyciowym wychowaniu człowieka i etapach jego rozwoju ma swoje ugruntowane tradycje w nowożytnej europejskiej myśli pedagogicznej, sięgające co najmniej XVII i XVIII wieku – twórczości Jana Amosa Komeńskiego, Jana Jakuba Rousseau i Jana Henryka Pestalozziego. Jednak siedmioletnie okresy w rozwoju człowieka były znane w medycynie, prawie i filozofii od czasów starożytnych i średniowiecza. Wśród kolejnych faz rozwojowych zawsze wyróżniana była dojrzałość, najczęściej wiązana z uzyskaniem dojrzałości płciowej. Jednak zgodnie ze współczesną wiedzą psychopedagogiczną, z kategorią dojrzałości mamy do czynienia na wielu etapach rozwoju człowieka i w różnych obszarach jego funkcjonowania. Tak też jako pierwszy stwierdzał J.J. Rousseau w II księdze Emila z 1762 roku, pisząc, że każdy wiek ma właściwą sobie doskonałość, rodzaj właściwej sobie dojrzałości. W XX wieku to twierdzenie funkcjonowało już coraz powszechniej dzięki badaniom z dziedziny pedologii i psychologii empirycznej.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Bartnicka K., Szybiak I. (2001). Zarys historii wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Bois P. (1996). Historia starości. Od Montaigne’a do pierwszych emerytur. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, Gdańsk: Marabut.

Brühlmeier A. (2008). Wokół teorii wychowania Johanna Heinricha Pestalozziego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Dąbrowski P.Z. (1928). Nauka o dziecku. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.

Komeński J.A. (1956). Wielka dydaktyka. Wstęp B. Suchodolski. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich-Wydaw. PAN.

Komeński J.A. (1973). Pompaedia. Wstęp B. Suchodolski. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich-Wydaw. PAN.

Kuchta J. (1933). Rozwój psychiczny dziecka wiejskiego. Warszawa: nakładem Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, skł. gł. Księgarnie S.A. Książnica-Atlas.

Kuchta J. (1933a). Rozwój psychiczny młodzieży a praca szkolna, wyd. II. Warszawa: nakładem Naszej Księgarni.

Poznański K. (2006). Wybrane zagadnienia z historii wychowania, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Rousseau J.J. (1955). Emil, czyli o wychowaniu. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.

Rousseau J.J. (1965). Emil, czyli o wychowaniu. W: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I, wyboru dokonał i oprac. S. Wołoszyn. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Schopenhauer A. (2000). Aforyzmy o mądrości życia. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.

Żołądź-Strzelczyk D. (2002). Dziecko w dawnej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.