Kształcenie religijne w interesie publicznym. Perspektywa pedagogiki ogólnej
Rok: 2018
Numer: 2
Strony: 103-119
DOI: 10.34767/PP.2018.02.07
Abstrakt
W artykule rozważono kształcenie religijne jako formę kształcenia ogólnego i jego miejsce w systemie oświaty publicznej z perspektywy pedagogiki ogólnej. Artykuł składa się z czterech części. Najpierw autor przedstawił trzy przykłady obrazujące podejście pedagogów akademickich do religii i kształcenia religijnego, które zostały zaczerpnięte z powojennych dziejów pedagogiki w Polsce. W drugiej części zaprezentował ideę powszechnej edukacji ogólnokształcącej i wyjaśnił interes publiczny związany z koncepcją kształcenia ogólnego. Na tym tle w kolejnej części zademonstrował proces historyczny, który doprowadził do zmarginalizowania problematyki kształcenia ogólnego we współczesnej polskiej pedagogice ogólnej. Na zakończenie sformułował wobec pedagogiki ogólnej trzy dezyderaty wynikające z uznania kształcenia religijnego jako formy kształcenia ogólnego.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Babicki Z., Stępkowski D. (2016). Wprowadzenie. Rozważanie wokół pedagogiki, obecności i duchowości. W: Z. Babicki, D. Stępkowski (red.), Pedagogika wobec duchowości – duchowość wobec pedagogiki (s. 7-14). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bagrowicz J., Horowski J. (red.) (2012). Edukacyjny potencjał religii. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Benner D. (2015). Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym. Przeł. D. Stępkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Bereźnicki F. (2011). Podstawy kształcenia ogólnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Bogaj A. (2000). Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Danysz A. (1918). O kształceniu. Lwów: Wydawnictwo Macierzy Polskiej.
Danysz A. (1925). O wychowaniu. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.
Folkierska A. (1990). Pytanie o pedagogikę. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Folkierska A. (1994). Pedagogika a polityka. Kwartalnik Pedagogiczny, 39(4), 3-28.
Folkierska A. (2005). Sergiusz Hessen – pedagog odpowiedzialny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gop A. (2016). Etyka integralna Kena Wilbera. Zarys idei i jej pedagogiczne implikacje. Forum Pedagogiczne, 2/1, 267-279.
Habermas J. (1977). Technika i nauka jako „ideologia”. W: J. Szacki (red.), Czy kryzys w socjologii? (s. 342-395). Warszawa: Czytelnik.
Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Hessen S. (1997). O sprzecznościach i jedności wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Kielar M.B. (2017). Duchowość według AQAL. Przyczynek do edukacji integralnej. W: B. Przyborowska, P. Błajet, I. Murawska, E. Aksamit (red.), Kategoria integralności w edukacji (s. 223-246). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Korczak A. (2017). Pięć powodów, aby wycofać katechezę ze szkół. Zaczerpnięte: 4 grudnia 2017. Strona internetowa http://mediumpubliczne.pl/2017/02/piec-powodow-aby-wycofac-katecheze-ze-szkol/
Krukowski J., Sobczyk P., Poniatowski M. (red.) (2014). Religia i etyka w edukacji publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Kwaśnica R. (2007). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.
Linde M.S.B. (1951). Słownik języka polskiego, t. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Marek Z. (2014). Religia – pomoc czy zagrożenie dla edukacji? Kraków: Wydawnictwo WAM.
Masschelein, J., Simons, M. (2013). In Defence of the School. A Public Issue. Leuven: E-ducation, Culture & Society Publishers.
Milerski B. (2011). Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Mysłakowski Z. (1948). Spór kompetencyjny o wychowanie. Nowa Szkoła, 5-6, 1-20.
Mysłakowski Z. (1961). Kształcenie i doświadczenie. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Okoń W. (1967). Podstawy wykształcenia ogólnego. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Okoń W. (1970). O postępie pedagogicznym. Warszawa: Książka i Wiedza.
Porwolik J. (2017). Lekcje religii w szkole – żenada, bezsilność, średniowiecze. Gazeta Wyborcza, 27.04.2017. Zaczerpnięte 4 grudnia 2017. Strona internetowa http://wyborcza.pl/7,95891,21668783,lekcje-religii-w-szkole-zenada-bezsilnosc-sredniowiecze.html?disableRedirects=true
Półturzycki J. (2003). Kształcenie ogólne. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Rayzacher-Majewska A., Bednarczyk R. (red.) (2016). Nauczanie religii w szkole w latach 1990-2015 wobec zadań katechezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Rutkowski J. (2012). Zmierzch kształcenia? Wybrane implikacje pedagogiczne filozofii Leo Straussa i Erica Voegelina. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Sadłoń W. (2016). Edukacja religijna w kontekście przemian religijności. Dwie perspektywy badawcze. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 17, 58-66.
Stępkowski D. (2010a). Pedagogika ogólna i religia. (Re)konstrukcja zapomnianego wątku na podstawie teorii Johanna F. Herbarta i Friedricha D.E. Schleiermachera. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
Stępkowski D. (2010b). Pedagogika i religia u Sergiusza Hessena. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 28, 183-199.
Stępkowski D. (2010c). Ukształcalność jako zasada działania edukacyjnego. W sprawie zapomnianej kategorii Herbarta i jej współczesnej reinterpretacji. W: M. Kowalski, A. Pawlak, A. Jamuła-Jurczak (red.), Przestrzeń edukacyjna – dylematy, doświadczenia i oczekiwania społeczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Suchodolski B. (1959a). Przedmowa. W: B. Suchodolski (red.), Zarys pedagogiki, t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Suchodolski B. (1959b). Pedagogika jako nauka. W: B. Suchodolski (red.), Zarys pedagogiki, t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Suchodolski B. (1961). O program świeckiego wychowania moralnego. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Suchodolski B. (1970). Trzy pedagogiki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Sztaba M. (2015). Pedagogia osoby wobec zagadnienia duchowości. Forum Pedagogiczne, 2, 41-62.
Śliwerski B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Śliwerski B. (2015). Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Walczak A., Mikołajewicz W. (2017). Wprowadzenie. W: A. Walczak, W. Mikołajewicz (red.), Mistrzostwo duchowe (s. 7-12). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zając M. (2013). Ewaluacja w nauczaniu religii. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Zając M. (red.) (2015). XXV lat nauczania religii w polskiej szkole. Między nadzieją a rzeczywistością. Lublin: Wydawnictwo Natan.
Zamojski P. (2010). Pytanie o cel kształcenia – zaproszenie do debaty. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.