Aktywność fizyczna, zachowania żywieniowe i ocena ciała u dziewcząt w drugiej fazie dorastania

Abstrakt

Wiele dziewcząt dąży do uzyskania niskiej masy ciała, jednak cel ten realizują poprzez niewłaściwe nawyki żywieniowe. Szacuje się, że niską (niewystarczającą) masę ciała w Polsce ma około 14% dziewcząt w okresie dorastania. Celem pracy była analiza zachowań zdrowotnych u 17-18 letnich dziewcząt i samooceny ich obrazu własnego ciała. Uwzględniono zależność między wybranymi wzorcami zachowań zdrowotnych, oceną ciała i wskaźnikiem BMI. Przeanalizowano rolę BMI jako mediatora między niektórymi wzorcami zachowań zdrowotnych a oceną ciała. Badaniami objęto grupę 150 dziewcząt w wieku od 17 do 18 lat, uczennic szkół średnich. Badanie przeprowadzono w 2017 roku. Wyniki badań wskazują, że wartość BMI oraz wybrane zachowania zdrowotne są skorelowane z oceną ciała u dziewcząt. Rezultaty analizy statystycznej pokazują, że poziom zachowań zdrowotnych jest predyktorem oceny ciała. Ponadto stwierdzono, że BMI pośredniczy w relacji między zachowaniami zdrowotnymi a oceną ciała przez dziewczęta w drugiej fazie dorastania.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Binkley J.K., Eales J., Jekanowski M. (2000). The relation between dietary change and rising U. S. obesity. International Journal of Obesity, 24, 1032-1039.

Blair S., Cheng Y., Holder J. (2001) Is physical activity or physical fitness more important in defining health benefits?. Medicine & Science in Sport & Exercise, 33, 379-399.

Brosnahan J., Steffen L.M., Lytle L. i in. (2004). The relation between physical activity and mental health among Hispanic and non-hispanic white adolescents. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 158(8), 818-823.

Cash T.F., Pruzinsky T. (eds.) (1990). Body images: Development, deviance, and change. New York: Guilford Press.

Chabros E., Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M. i in. (2008). Mała aktywność fizyczna młodzieży w wieku pokwitania sprzyja rozwojowi otyłości. Problemy Higieny i Epidemiologii, 89(1), 58-61.

Gortmaker S.L., Must A., Perrin J.M. i in. (1993). Social and Economic Consequences of Overweight in Adolescent and Young Adulthood. New England Journal of Medicine, Sep 30; 329(14), 1008-1012.

Hakkarainen R., Partonen T., Haukka J., (2004). Is low dietary intake of omega-3 fatty acids associated with depression?. American Journal of Psychiatry, 161, 567-569.

Hughes J.H., Gallagher P., Stewart ME. i in. (2003). The effects of acute tryptophan depletion on neuropsychological function. Journal of Psychopharmacology, 17, 300-309.

International Obesity Task Force. Childhood Report.(2004). IASO Newsletter, 6, 10-11.

Ji C.Y. (2008).The prevalence of childhood overweight/obesity and the epidemic changes in 1985–2000 for Chinese school-age children and adolescents. Obesity Reviews Volume 9, 78-81.

Johnson F., Wardle J. (2005). Dietary restraint, body dissatisfaction, and psychological distress (a prospective analysis). Journal of Abnormal Psychology, 114, 119-125.

Lipowska M, Lipowski M. (2013). Polish normalization of the Body Esteem Scale. Health Psychology Report, 1, 72-81.

Łuszczyńska A. (2018). Nadwaga i otyłość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mazur J. (2010). Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej na podstawie badań HBSC, 2010.

Noble C., Corney M., Eves A. (2000). Food choice and schoolmeals: primary schoolchildrens perceptions of the healthiness of foods and nutritional implications of food choices. Hospital Management, 19, 413-432.

Oblacińska A., Tabak I., Jodkowska M. (2007). Demograficzne i regionalne uwarunkowania niedoboru masy ciała u polskich nastolatków. Przegląd Epidemiologiczny, 61, 785-79.

Paeratakul S., Ferdinand D.P., Champagne C.M., i in. (2003). Fast-food consumption among US adults and children: dietary and nutrient intake profile. Journal of the American Dietetic Association, 103(10), 1332-1338.

Pan L., Li X., Feng Y., Hong L. (2017). Psychological assessment of children and adolescents with obesity. Journal of International Medical Research, 46(1), 89-97.

Riddoch Ch. (1998). Young and active? Policy framework for young people and health-enhancing physical activity. London: Health Education Authority.

Ravens-Sieberer U., Kokonyei G., Thomas C. (2004). School and health. W: C. Currie et al. (eds.), Young people’s health in context: international report from the HBSC2001/2002 survey. WHO policy series: health policy for children and adolescents. Issue 4. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.

Rodgers R., Chabrol H. (2009). The impact of exposure to images of ideally thin models of body dissatisfaction in French and Italian Women. Encephale, 35, 262-268.

Schilder P. (1950). The image and appearance of the human body. New York: International Universities Press.

Strong W.B., Malina R.M., Blimkie C.J.R. i in. (2005). Evidence based physical activity for school-age youth. Journal of Pediatric, 146, 732-737.

Vereecken C.A., de Henauw S., Maes L. (2005). Adolescents’ food habits: results of the Health Behaviour in School-aged Children Survey. British Journal of Nutrition, 94, 423-431.

Winkler-Reid S. (2017). “Looking Good”and “Good Looking” in School: Beauty Ideals, Appearance, and Enskilled Vision among Girls in a London Secondary School. Anthropology & Education Quarterly, 48(3), 284-300.

Wojtyła A., Byliński P., Bojar I. in. (2011). Aktywność fizyczna młodzieży gimnazjalnej w Polsce. Problemy Higieny Epidemiologicznej, 92(2), 335-342.

Woynarowska B. (red.) (2018). Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ziglio E., Currie C., Rasmussen V.B. (2004). The WHO cross-national study of health behavior in school aged children from 35 countries: findings from 2001–2002. Journay of School Health, 74(6), 204-206.

Ziółkowska B. (2017). Psychologia zaburzeń odżywiania. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (s. 407-426). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.