Szkoła wobec uczniów z rodzin dysfunkcyjnych - problemy i wyzwania

Autor: Urszula Tyluś
Rok: 2019
Numer: 2
Strony: 190-206
DOI: 10.34767/PP.2019.02.15

Abstrakt

Niedogodne warunki rozwoju towarzyszą dzieciom, które dorastają w rodzinach dysfunkcyjnych. Skutkiem indywidualnego wymiaru życia dzieci w rodzinie dysfunkcyjnej są negatywne konsekwencje, które mogą przejawiać się w obniżonym poziomie biologicznego ich funkcjonowania, niskiej pozycji społecznej, z czym wiązać się mogą zaniżone aspiracje edukacyjne i zawodowe. Celem badań było określenie poziomu funkcjonowania uczniów z rodzin dysfunkcyjnych w warunkach szkolnych w opinii nauczycieli oraz ustalenie urzeczywistniania planowych działań pedagogicznych w zakresie wspierania rozwoju tej grupy uczniów. Badania przeprowadzono w 2018 roku wśród 121 nauczycieli pracujących w 19 szkołach podstawowych zlokalizowanych w województwie mazowieckim. Do badań wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego i przyporządkowaną jej technikę wywiadu oraz technikę ankiety. Uzyskane wnioski z badań, wskazujące na poważne problemy zaburzające proces uspołeczniania i oferowania pomocy uczniom z rodzin dysfunkcyjnych, uzupełnione są propozycją obszarów uaktywnienia działań w środowisku szkolnym na rzecz wspierania procesów wychowania tej grupy uczniów.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Adamek I. (2011). Uczenie uczenia się – wspieranie edukacyjne ucznia. W: I. Adamek, Z. Zbróg (red.), Wczesna edukacja dziecka wobec wyzwań współczesności. Kraków: LIBRON.

Bałachowicz J. (2003). Konstruktywizm w teorii i praktyce edukacji, Edukacja, 3.

Bauman Z. (2007). Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Veccim. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psycholo­giczne.

Bauman Z. (2007). Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności. W: M. Dudzikowa,

Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, t. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydaw­nictwo Psychologiczne.

Bednarek S. (2000). Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole. Materiały dla nauczycieli. Wrocław: SILESIA.

Berger P.L., Luckman T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Przeł. J. Niźnik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Bruner J.S. (2006). Kultura edukacji. Przeł. T. Brzostkowska-Tereszkiewicz. Kraków: Uniwersitas.

Czerepaniak-Walczak M. (1995). Między dostosowaniem a zmianą. Element emancypacyjnej teorii edukacji. Rozprawy i studia. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.

Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (2007). Ku czemu wychowywać w nieprzejrzystym świecie. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Erikson E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Przeł. P. Hejmej. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Erikson E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Górniewicz J. (2007). Teoria wychowania. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego.  

Kawula S. (2014). Rodzina o skumulowanych czynnikach patogennych. W: S. Kawula, J. Brągiel, A. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kaufmann J-C. (2004). Ego. Socjologia jednostki. Przeł. K. Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Joyce B., Calhoun E., Hopkins D. (1999). Przykłady modeli uczenia się i nauczania. Przeł. K. Kruszewski. Warszawa: WSiP.

Mead G.H. (1975). Umysł, osobowość i społeczeństwo. Przeł. Z. Wolińska. Warszawa: Państwowe Wydaw­nictwo Naukowe.

Przetacznikowa M. (1981). Psychologiczne podstawy wychowania w rodzinie. W: M. Przetacznikowa, Z. Włodarski (red.), Psychologia wychowawcza. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ramirez O.F., Rubinson R. (1979). Creating Members: The Political Incorporation and Expansion of Public Ed­ucation. W: J.W. Meyer, M.T. Hannan (red.), National Development and the World System; Educational Economic and PoliticalChange. Chicago: Unieversity of Chicago Press.

Schaffer H.R. (2011). Psychologia dziecka. Przeł. A. Wojciechowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Szymański M.J. (2012). Nowe nierówności społeczne i ich skutki edukacyjne. W: E. Jagiełło, R. Matysiuk, U. Tyluś (red.), Edukacja – wczoraj, dziś i jutro. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Hu­manistycznego.

Szymański M. (2013). Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Kraków: Impuls.

Śliwerski B. (2010). Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania. Kraków: Impuls.

Tarkowska E. (2005). System edukacji a problemy młodzieży ze środowisk defaworyzowanych W: Z. Sirojć (red.), Edukacja przeciw wykluczeniu. Teoria i praktyka. Warszawa: Oficyna Wydaw. Aspra-Jr.

Tillmann K.J. (2005). Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Przeł. G. Bluszcz. Warsza­wa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tyluś U. (2015). W poszukiwaniu relacji ze światem i w świecie. Wspieranie procesów wychowania uczniów. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.

Tyluś U. (2016). Ubóstwo dzieci i młodzieży jako problem społeczny i edukacyjny. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.

Tyszka Z. (1998). Socjologia rodziny a pedagogika rodziny. Przedmiot badań – możliwości współdziałania badawczego. Rocznik Socjologii Rodziny, t. 10.

Tyszka Z. (1974). Socjologia rodziny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.