Panika moralna w kontekście kondycji polskiej rodziny. Wstęp do badań materiałów prasowych poświęconych rozwodom

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę ukazania warstwy emocjonalnej doniesień prasowych poświęconych kondycji polskiej rodziny. Na przykładzie rozwodu podjęto próbę spojrzenia na coraz bardziej popularny w kręgach naukowych konstrukt „kryzysu rodziny” z perspektywy paniki moralnej. Materiał empiryczny stanowią tytuły artykułów, które ukazały się na łamach wybranych czasopism w latach 2010-2015. Dokonano jakościowej analizy treści oraz analizy ilościowej. Badania osadzone zostały w paradygmacie krytycznym. Prezentację wyników poprzedza wprowadzenie do zjawiska rozwodów w Polsce oraz przegląd teoretycznego dorobku socjologii emocji, ze szczególnym uwzględnieniem konstruktu paniki moralnej.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Badinte E. (1993). XY tożsamość mężczyzny. Warszawa: Wyd. W.A.B. (tłum. G. Przewłocki).

Bednarek A. (2010). Sfery graniczne ciała. W: M. Juda (red.), O świecie i obrazach świata. Prace magisterskie i licencjackie studentów ASP w Katowicach. Katowice: Akademia Sztuk Pięknych Katowicach.

Beisert M. (2006). Przemiany współczesnej rodziny polskiej. Rocznik Lubuski, 22(2), s. 19-37.

Białecka-Pikul M., Stępień-Nycz M. (2011). Dynamika rozwoju emocjonalnego: doświadczanie, rozumienie i regulacja emocji. W: D. Doliński, W. Błaszczak (red.), Dynamika emocji. Teoria i praktyka. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Binder P., Palska H., Pawlik W. (2009). Zaproszenie do socjologii emocji. W: P. Binder, H. Palska, W. Pawlik (red.), Emocje a kultura i życie społeczne. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

Dudziak U. (2012). Polacy wobec rozwodów. Przyczyny i skutki rozpadu rodziny oraz wskazania profilaktyki. Studia Warmińskie, 49, s. 197-209.

Dunaj B. (red.) (1996). Słownik współczesny języka polskiego. Warszawa: Wyd. WILGA.

Fidelus A. (2010). Zjawisko rozwodów – konsekwencja przeobrażeń polskich rodzin. W: A. Ņilová (red.), Manţelstvo dnes. Vedecká konferencia s medzinárodnou účasťou. 7. december 2009. Zborník príspevkov. Ruņomberok: VERBUM – vydavateľstvo Katolíckej Univerzity.

Figas J. (2010). Wizerunek świętego i skalanego w filmie „Księżniczka Mononoke” Hayao Mizyazakiego. Ex Nihilo, 2(4), s. 11-26.

Giza A. (2013). Dwie Polski o dwóch Polskach, czyli samoregulujący się dyskurs. W: P. Bekas, M. Daras, A. Dembek, K. Drogowska, A. Giza, A. Gołdys, M. Halawa, M. Lewicki, M. Marody, A. Nowotny, A. Strzemińska, J. Wasilewski (red.), Gabinet luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.

Główny Urząd Statystyczny (2008). Mały Rocznik Statystyczny Polska 2008. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Główny Urząd Statystyczny (2010). Mały Rocznik Statystyczny Polska 2010. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Główny Urząd Statystyczny (2012). Mały Rocznik Statystyczny Polska 2012. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Główny Urząd Statystyczny (2013). Mały Rocznik Statystyczny Polska 2013. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Główny Urząd Statystyczny (2015). Mały Rocznik Statystyczny Polska 2015. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Grochulska M., Kałamaga G. (2010). Rozwód – moda czy konieczność? W: A. Ņilová (red.), Manţelstvo dnes. Vedecká konferencia s medzinárodnou účasťou. 7. december 2009. Zborník príspevkov. Ruņomberok: VERBUM – vydavateľstvo Katolíckej Univerzity.

Jankowiak B. (2013). Nieformalne związki jedno i dwupłciowe jako alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego. Analiza jakości i stabilności relacji. Studia Edukacyjne, 26, s. 155-170.

Jawor A. (2014a). Duma i uprzedzenie. Znaczenie wyboru osoby transseksualnej na „przedstawiciela narodu”. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, 45, s. 66-87.

Jawor A. (2014b). Panika moralna wobec przemian w obrębie życia rodzinnego we współczesnych społeczeństwach. Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna, XV, s. 128-143.

Kacperczyk A. (2013). Praca nad emocjami jako element aktywności górskiej i wspinaczkowej. Przegląd Socjologii Jakościowej, IX(2), s. 46-69.

Kawula S. (2007). Mozaikowatość i koloryt współczesnej rodziny. Szkic do portretu. W: J. Brągiel, A. Janke, S. Kawula (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panoramy problematyki. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.

Klocke B.V., Muschert G.W. (2010). A hybrid model of moral panics: synthesizing the theory and practice of moral panic reasearch. Sociology Compass, 4/5, 295-309.

Kołecka M. (2009). Sposób przystosowania osób rozwiedzionych do nowej sytuacji życiowej: na przykładzie powiatu stalowowolskiego i niżańskiego. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.

Konecki K., Pawłowska B. (2013). W stronę socjologii emocji. Przegląd Socjologii Jakościowej, IX(2), s. 6-9.

Kowalczyk I. (2002). Uwięziona w ciele – ideały ciała w pismach kobiecych. W: I. Kowalczyk, E. Zierkiewicz (red.), Kobiety w kulturze popularnej. Wrocław: Stowarzyszenie Kobiet Konsola.

Kukiełko-Rogozińska K. (2013). Miasto – ludzie – emocje (doniesienie z badań). Edukacja Humanistyczna, 2(29), s. 171-178.

Kułaczkowski J. (2008). Ocena moralna rozwodów w społeczeństwie polskim a duszpasterstwo rodzin. Teologia i Człowiek, 12, s. 157-174.

Kwak A. (2012). Od i do małżeństwa i rodziny: „czas” rodziny – „czas” jednostki. W: M. Bieńko, A. Kwak (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.

Lizurej M. (2002). Prasa kłamie czy wychowuje? Fenomen prasy kobiecej. W: W. Jakubowski, E. Zierkiewicz (red.), Edukacyjne konteksty kultury popularnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Malewski M. (1998). Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.

Matuchniak-Krasuska A. (2013). Emocje w polu dóbr symbolicznych. Od Leonarda da Vinci do Jerzego Dudy-Gracza. Przegląd Socjologii Jakościowej, IX(2), s. 70-103.

Morozow I. (2012). Kazirodztwo – tabu w kulturze i jego przedstawienie w kinie. W: K. Kowalczyk, K. Kwiatkowska, A. Ponikowska, K. Szurkowska, U. Trybuś (red.), Seksualność w zwierciadle humanistyki. Tom pokonferencyjny. Poznań: Stowarzyszenie „Nowa Humanistyka”.

Piotrowska M. (2008). Radzenie sobie dzieci z sytuacją wynikającą z rozwodu rodziców w narracjach osób z rodzin rozbitych. Pedagogika Rodziny, 1(3), s. 175-183.

Rek-Woźniak M., Woźniak W. (2014). Dziecko, rodzina i państwo w polskiej debacie welfare. Analiza przypadków w perspektywie paniki moralnej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 20, s. 43-67.

Sakson-Szafrańska I. (2014). Dewiacja czy norma – rola paniki moralnej i syndromu nagasaki w postrzeganiu prawa do użycia i sankcjonowania przemocy zbiorowej. Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna, XV, s. 144-176.

Soin M. (2011). Fakty, wartości i „panika moralna”. Studia Socjologiczne, 2(201), s. 147-163.

Stets J.E., Turner J.H. (2009). Socjologia emocji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN (tłum. M. Bucholc).

Wargacki S.A. (2009). Zjawisko paniki moralnej jako wyznacznik granic moralności. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 18, s. 7-20.

Wojciechowski P. (2013). Jak człowiek stworzył człowieka. Geneza zjawiska sztucznych ludzi w kulturze. Kultura Popularna, 2(36), s. 94-111.

Woźniak W. (2013). O użyteczności koncepcji paniki moralnej jako ramy analitycznej dla badań nad zjawiskiem przemocy około futbolowej. W: R. Kossakowski, K. Stachura, A. Strzałkowska, M. Żadkowska (red.), Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych. Pszczółki: Wyd. Orbis Exterior, s. 248-267.

Zielińska I. (2004). Media, interes i panika moralna. Nowa kategoria socjologiczna i jej implikacje. Kultura i Społeczeństwo, 4, s. 161-177.

Zielińska I. (2011). Sposoby ochrony porządku społecznego przed „skalaniem” w panikach moralnych. Weryfikacja koncepcji Mary Douglas. W: P. Łuczeczko, A. Mica (red.), Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna. Pszczółki: Wyd. Orbis Exterior.

Zielińska I. (2013). Dobry gej, zły gej – czyli o niejednoznaczności definiowania dewiacji w zjawisku paniki moralnej. Model transformacyjny zjawiska. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 22, s. 189-219.

Ziemska M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Zierkiewicz E. (2002). Prasa kobieca versus pisma feministyczne. Między „dobrowolnym” zniewoleniem a „wymuszoną” emancypacją? W: I. Kowalczyk, E. Zierkiewicz (red.), Kobiety w kulturze popularnej. Wrocław: Stowarzyszenie Kobiet Konsola.