Od wiedzy do działania: praca zawodowa w doświadczeniach początkujących nauczycieli edukacji przedszkolnej

Abstrakt

Rozpoczynanie pracy zawodowej to etap ważny dla formowania się tożsamości zawodowej, konstruowania wiedzy, rozwijania umiejętności niezbędnych w zawodzie oraz budowania relacji interpersonalnych w nowym kontekście społecznym. Treść artykułu odnosi się do problematyki ram interpretacyjnych, w których początkujący nauczyciel przedszkola umieszcza własną praktykę pedagogiczną; odwołując się do osobistych przekonań na temat działalności profesjonalnej, buduje obraz samego siebie. W celu analizy doświadczeń gromadzonych na etapie startu zawodowego odwołano się do kategorii pracy zawodowej ujmowanej z perspektywy personalnej. Przyjęto, że praca zawodowa to zasób interakcyjny. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenia nadają pracy początkujący nauczyciele przedszkola, mówiąc o niej w kontekście własnej codziennej aktywności zawodowej. Materiał empiryczny pochodzi z wywiadów swobodnych przeprowadzonych z 14 początkującymi nauczycielkami przedszkola. W analizie pokazano subiektywną perspektywę oglądu efektów pracy pozytywnie wartościowanych, zdarzeń uznawanych za ważne dla własnego rozwoju zawodowego oraz sposobu spostrzegania siebie jako pracownika.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Atroszko B., Atroszko P. (2013). Sytuacja materialna studentów, zaangażowanie i samoskuteczność w zakresie nauki a kompulsja uczenia się. Przegląd Pedagogiczny, 2, 45-53.

Blumer H. (2007). Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Bullough R.V. (2009). Początkujący nauczyciel. Studium przypadku. Gdańsk: GWP.

Cierzniewska R. (2014). Trzy wymiary codzienności i ich potencjalność semantyczna dla pedagoga/nauczyciela. W: J.M. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański (red.), Codzienność szkoły. Nauczyciel (s. 43-56). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Cybal-Michalska A. (2009). Orientacje indywidualizm vs kolektywizm jako wzory mentalności – przyczynek do dyskusji na temat odmiennych etosów pracy. W: M. Piorunek (red.), Człowiek w kontekście pracy. Teoria – empiria – praktyka (s. 31-47). Toruń: Wyd. Adam Marszałek.

Dahlberg G., Moss P., Pence A. (2013). Poza dyskursem jakości w instytucjach wczesnej edukacji i opieki. Języki oceny. Wrocław: Wyd. DSW.

Day K. (2008). Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela. Gdańsk: GWP.

Dróżka W. (2002). Nauczyciel, autobiografia, pokolenia: studia pedeutologiczne i pamiętnikoznawcze. Kielce: Wyd. AŚ.

Dymoke S., Harrison J.K. (2006). Professional development and the beginning teacher: issues of teacher autonomy and institutional conformity in the performance review process. Journal of Education for Teaching, (32)1, 71-92.

Hałas E. (2006). Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Jensen B., Sandoval-Hernández A., Knoll S., Gonzalez E. (2012). The Experience of New Teachers: Results from TALIS 2008. OECD Publishing. Zaczerpnięte 15 września 2014. Strona internetowa http://dx.doi.org/10. 1787/9789264120952-en

Kelchtermans G., Ballet K. (2002). The micropolitics of teacher induction. A narrative-biographical study on teacher socialization. Teaching and teacher education, 18, 105-120.

Kalinowski M., Czuma I., Kuć M., Kulik A. (2005). Praca. Lublin: Gaudium.

Kędzierska H. (2012). Kariery zawodowe nauczycieli. Konteksty – wzory – pola dyskursu. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.

Konecki K. (1988). Praca w koncepcji socjologii interakcjonistycznej. Studia Socjologiczne, 1(108), 225-245.

Kwiatkowska H. (2007). Tożsamość wychowawcy. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia, procesy, konteksty (s. 17-42). Gdańsk: GWP.

Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Michalak. J. (2007). Uwarunkowania sukcesów zawodowych nauczycieli: studium przypadków. Łódź: Wyd. UŁ.

Madalińska-Michalak J. (2012). Skuteczne przywództwo w szkołach na obszarach zaniedbanych społecznie. Studium porównawcze. Łódź: Wyd. UŁ.

Niedbalski J. (2012). Wywiad swobodny. W: K.T. Konecki, P. Chomczyński (red.), Słownik socjologii jakościowej (s. 335-337). Warszawa: Difin.

Niedbalski J. (2012). Destrukcja tożsamości zawodowej. W: K.T. Konecki, P. Chomczyński (red.), Słownik socjologii jakościowej (s. 56-58). Warszawa: Difin.

Oleś P.K. (2009). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.

Piorunek M. (2009). Kariery zawodowe ludzi na etapie średniej dorosłości. Ciągłość i zmiana na polskim rynku pracy. W: M. Piorunek (red.), Człowiek w kontekście pracy. Teoria – empiria – praktyka (s. 301-323). Toruń: Wyd. Adam Marszałek.

Sajdera J. (2014). Nauczyciel niepublicznego przedszkola w codziennym poczuciu ambiwalencji. W: J.M. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański (red.), Codzienność szkoły. Nauczyciel (s. 133-146). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Talis. Nauczanie – wyniki badań 2008. Polska na tle międzynarodowym (2009). Warszawa: MEN, IBE.

Walczak D. (2012). Początkujący nauczyciele. Raport z badania jakościowego. Warszawa: IBE.

Wiatrowski Z. (2005). Podstawy pedagogiki pracy. Bydgoszcz: Wyd. AB.

Wlazło S. (2010). Nauczyciele działają zespołowo? Wrocław: Wyd. Naukowe DSW.

Wojciszke B. (2009). Psychologia społeczna. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.