Diagnoza FASD dla celów edukacyjnych i wychowawczych

Abstrakt

Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD) jest stosunkowo słabo poznanym problemem zdrowotnym, co utrudnia jego rozpoznawanie i skuteczną pomoc. Jakościowa analiza trzech przypadków stanowi punkt wyjścia do rozważań na temat trudności diagnostycznych i konsekwencji rozpoznania FASD dla dalszego funkcjonowania dziecka w domu i w szkole. U badanych dzieci stwierdzono rozległe, wrodzone uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, na które nakładają się efekty postnatalnego rozwoju w niekorzystnym środowisku domowym. W jednym z trzech przypadków diagnoza FASD przyczyniła się do podjęcia intensywnych i interdyscyplinarnych działań, które wyraźnie poprawiają funkcjonowanie dziecka. W pozostałych przypadkach nie widać ani dobrych, ani złych efektów diagnozy. FASD nie można wyleczyć, ale można mu zapobiegać. Możliwa jest też poprawa osiągnięć edukacyjnych i rozwojowych, jednak warunkiem jej skuteczności jest wczesne postawienie diagnozy i konsekwentna, systematyczna i wytężona terapia.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Astley S.J., Clarren S.K. (1999). Diagnostic guide for fetal alcohol syndrome and related conditions:the 4-Digit Diagnostic Code. 2nd edition. Seattle: University of Washington Publication Services.

Baio J. (2014). Prevalence of Autism Spectrum Disorder Among Children Aged 8 Years – Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 11 Sites, United States. Morbidity and Mortality Weekly Report, 63(SS02), 1-21.

Beery K.E., Beery N.A. (2010). Beery – Buktenica Developmental Test of Visual – Motor Integration. Beery VMI. 6th Edition. San Antonio: Pearson.

Callinan S., Room R. (2012). Alcohol consumption during pregnancy: Results from the 2010 National Drug Strategy. Household Survey. Deakin West: Foundation for Alcohol Research and Education.

Carpenter B. (2011). Pedagogically bereft! Improving learning outcomes for children with foetal alcohol spectrum disorders. British Journal of Special Education, 38(1), 37-43.

Chudley A.E., Conry J., Cook J.L., Loock C., Rosales T., LeBlanc N. (2005). Foetal alcohol spectrum disorder: Canadian guidelines for diagnosis. Canadian Medical Association Journal, 172, 1-21.

Delis D.C., Kaplan E., Kramer J.H. (2001). Delis-Kaplan Executive Function System. San Antonio: Pearson.

Davis K., Desrocher M., Moore T. (2011). Fetal Alcohol Spectrum Disorder: A Review of Neurodevelopmental Findings and Interventions. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 23, 143-167.

Dębski R., Paszkowski T., Wielgoś M. i in. (2014). Stanowisko Grupy Ekspertów na temat wpływu alkoholu na ciążę: stan wiedzy na 2014 rok. Ginekologia i Położnictwo – medical project, 2(32).

Fagerlund A., Hoyme H.E., Kalland M. i in. (2012). Adaptive behaviour in children and adolescents with foetal alcohol spectrum disorders: a comparison with specific learning disability and typical development. European Child & Adolescent Psychiatry, 21, 221-231.

Glass L., Ashley L.W., Crocker N. i in. (2013). Neuropsychological Deficits Associated With Heavy Prenatal Alcohol Exposure Are Not Exacerbated by ADHD. Neuropsychology, 27(6), 713-724.

Green C.R., Mihic A.M., Nikkel S.M. i in. (2009). Executive function deficits in children with fetal alcohol spectrum disorders (FASD) measured using the Cambridge Neuropsychological Tests Automated Battery (CANTAB). Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50(6), 688-697.

Hoyme H.E., May P.A., Kalberg W.O. i in. (2005). A Practical Clinical Approach to Diagnosis of Fetal Alcohol Spectrum Disorders: Clarification of the 1996 Institute of Medicine Criteria. Pediatrics, 115 (1), 39-47.

Ipsiroglu O.S., William H., McKellin W.H., Norma Carey N. i in. (2013). They silently live in terror. Why sleep problems and night-time related quality-of-life are missed in children with a fetal alcohol spectrum disorder. Social Science & Medicine, 79, 76-83.

Jaworowska A., Matczak A., Szustrowa T. (2009). LEITER – Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera P-93. Wyd. 2. Warszawa: PTP.

Kully-Martens K., Kennedy D., Treit S., Tamana S., Rasmussen C. (2012). A Review of Social Skills Deficits in Individuals with Fetal Alcohol Spectrum Disorders and Prenatal Alcohol Exposure: Profiles, Mechanisms, and Interventions. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 36(4), 568-576.

Landgraf M.N., Nothacker M., Heinen F. (2013). Diagnosis of fetal alcohol syndrome (FAS): German guideline version 2013. European Journal of Paediatric Neurology, 17, 437-446.

Liszcz K. (2011). Dziecko z FAS w szkole i w domu. Kraków: Rubikon.

Matczak A., Piotrowska A., Ciarkowska W. (2008). WISC-R –Skala Inteligencji Wechslera dla dzieci. Wydanie 3. Warszawa: PTP.

May P.A., Fiorentino D., Coriale G. i in. (2011). Prevalence of Children with Severe Fetal Alcohol Spectrum Disorders in Communities Near Rome, Italy: New Estimated Rates Are Higher than Previous Estimates. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8, 2331-2351.

Nash K., Rovet J., Greenbaum R. i in. (2006). Identifying the behavioural phenotype in fetal alcohol spectrum disorder: sensitivity, specificity and screening potential. Archives of Women’s Mental Health, 9, 181-186.

Okulicz-Kozaryn K., Borkowska M., Brzózka K. (2015). FASD Prevalence among Schoolchildren in Poland. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. doi: 10.1111/jar.12219.

Petković G., Braišić I. (2010). FAS prevalence in a sample of urban schoolchildren in Croatia. Reproductive Toxicology, 29, 237-241.

Petković G, Braišić I. (2013). Prevalence of Fetal Alcohol Syndrome and Maternal Characteristics in a Sample of Schoolchildren from a Rural Province of Croatia. International Journal of Environmental Research and Public Health, 10, 1547-1561.

Shin M., Besser L.M., Kucik J.E. i in. (2009). Prevalence of Down Syndrome Among Children and Adolescents in 10 Regions of the United States. Pediatrics, 124(6), 1565-1571.

Streissguth A. (1997). Fetal alcohol syndrome. A guide for families and communities. Baltimore: Books Publishing Co.

Stratton K., Howe C., Battaglia F.C. (1996). Fetal alcohol syndrome: diagnosis, epidemiology, prevention, and treatment. Washington: Institute of Medicine and National Academy Press.

Thomas I.T., Gaitantzis Y.A., Frias J.L. (1987). Palpebral fissure length from 29 weeks gestation to 14 years. Journal of Pediatrics, 111(2), 267-268.

Wolańczyk T. (2001). Polska wersja kwestionariusza Child Behaviour Checklist. Nieopublikowana praca habilitacyjna. Akademia Medyczna w Warszawie.