Metafora w dyskursie edukacyjnym

Abstrakt

W niniejszym artykule została omówiona metafora i przeprowadzona analiza metafor w dyskursie edukacyjnym. Autorka, opierając się na założeniu o wszechobecności metafory, przyjmuje szeroką definicję pojęcia i poddaje analizie przykłady wykorzystania metafory. Metafory pojawiają się w kontekstach szkolnej codzienności: w relacjach między nauczycielami i uczniami, przekonaniach dotyczących procesu nauczania i uczenia się czy też w materiałach edukacyjnych. Zaprezentowane rozważania mają na celu przede wszystkim przypomnienie, zaakcentowanie, iż metafora posiada nieocenioną wartość heurystyczną i może odgrywać ważną rolę w edukacji. Autorka podejmuje kwestię funkcji i walorów wykorzystania metafory w edukacji, podkreślając przy tym nadużycia lub niewłaściwe użycie metafory.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Arystoteles (1988). Retoryka. Poetyka. Warszawa: PWN.

Botha E. (2009). Why metaphors matter in education. South African Journal of Education, 29, 431-444.

Bowman M.A. (1998-1999). Metaphors we teach by. Understanding ourselves as teachers and learners. OTEI Class Action, 1(4).

Cameron L. (2003). Metaphor in educational discourse. Londyn: Continuum.

Chętkowski D. (2010). Nauczycielskie perypetie. O wojnie wszystkich ze wszystkimi. Sopot: GWP.

Cook-Sather A. (2003). Movements of mind: The matrix, metaphors, and re-imagining education. Teachers College Record, 105(6), 946-977.

Dudzikowa M. (2010). Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory. W: M. Czerepaniak-Walczak, M. Dudzikowa (red.), Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. T. 5. Codzienność w szkole, szkoła w codzienności (s. 203-246). Gdańsk: GWP.

Dudzikowa M. i in.i (2013). Oblicza kapitału społecznego uniwersytetu. Tom 4. Diagnoza – interpretacje – konteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Dunaj B. (red.) (1996). Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wyd. Wilga.

Fortuna P., Urban M. (2014). Metafory i analogie w szkoleniach. Sopot: GWP.

Gajda S. (2008). Metafora w dyskursie naukowym. W: J. Sujecka (red.), Studia Litteraria Polono-Slavica. T. 8. Metafory w dyskursie humanistycznym – w mówieniu publicznym i w mowie potocznej (s. 29-42). Warszawa: Wyd. SOW.

Labocha J. (1996). Dyskurs jako proces przekazywania wiedzy. W: T. Rittel (red.), Dyskurs edukacyjny (s. 9-15). Kraków: Wyd. WSP.

Lakoff G., Johnson M. (2010). Metafory w naszym życiu. Warszawa: Wyd. ALETHEIA.

Limont W. (1997). Psychologiczne podstawy myślenia metaforycznego. Nowa Polszczyzna, 3, 43-47.

Lorek M. (2014). Nasz Elementarz (wersja przed dopuszczeniem podręcznika do użytku szkolnego). Zaczerpnięte: 20 października 2014. Strona internetowa: http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/3407641,nasz-elementarz-cz-1-jesien-bezplatny-podrecznik-dla-pierwszoklasistow-pobierz-nasz-elementarz,id,t.html.

Markowski A., Pawelec R. (red.) (2001). Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych. Warszawa: Wyd. WILGA.

Ogrodzka-Mazur E. (2010). Miłość w językowym obrazie świata wartości preferowanych przez dzieci żyjące w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. W: E. Ogrodzka-Mazur, U. Szuścik, A. Gajdzica (red.), Edukacja małego dziecka. T. 1. Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy (s. 137-154). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Ostrowska U. (2011). Krytyczna analiza dyskursu (KAD). Z perspektywy badań pedagogicznych. W: T. Hejnicka-Bezwińska (red.), Pedagogika ogólna. Dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym (s. 113-127). Bydgoszcz: Wyd. UKW.

Ożdżyński J. (2006). Porównania i metafory w dyskursie szkolnym. W: T. Rittel, J. Ożdżyński (red.), Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. T. 31. Studia Logopaedica I (s. 183-210). Kraków: Wyd. UP.

Pierson Ch. (2008). Reflections on Educational Metaphors for Teaching English as a Second Language to Adult Learners. PAACE Journal of Lifelong Learning, 17, 51-61.

Porwoł M. (2009). Metafora w przekładzie filologicznym utworu poetyckiego. W: K. Jarosińska-Buriak (red.), Języki metafory. T. 1. Literatura – Teoria – Język – Przekład (s. 297-305). Elbląg: Wyd. PWSZ.

Przyboś J. (1973). O metaforze. W: Stylistyka polska. Wybór tekstów. Warszawa: PWN.

Rybarczyk T. (2009). Między percepcją a kreacją, czyli o wychowawczej roli metafory w nauczaniu literatury w szkole podstawowej. W: K. Jarosińska-Buriak (red.), Języki metafory. T. 2. Psychologia – Pedagogika – Edukacja – Media (s. 59-69). Elbląg: Wyd. PWSZ.

Sławiński J. (2001). Podręczny słownik terminów literackich. Warszawa: Wyd. OPEN.

Symańska M. (2012). Metafory w twórczych wypowiedziach pisemnych uczniów. Kraków: Wyd. UP.

Turner V. (2005). Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie. Kraków: Wyd. UJ.

Van Dijk T.A. (2001). Badania nad dyskursem. W: T.A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces (s. 9-44). Warszawa: Wyd. PWN.

Wiśniewska-Kin M. (2013). Dominacja a wyzwolenia. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy. Łódź: Wyd. UŁ.

Zając M. (1996). Niektóre psychologiczne aspekty badań nad dyskursem edukacyjnym. W: T. Rittel (red.), Dyskurs edukacyjny (s. 77-85). Kraków: Wyd. WSP.

Zawisławska M. (2011). Metafora w języku nauki. Na przykładzie nauk przyrodniczych. Warszawa: Wyd. UW.

Zawisławska M. (2008). Zbuntowana komórka – metafory w języku biologii. W: J. Sujecka (red.), Studia Litteraria Polono-Slavica. T. 8. Metafory w dyskursie humanistycznym – w mówieniu publicznym i w mowie potocznej (s. 71-91). Warszawa: Wyd. SOW.