Czasopismo wydawane pod patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN
Numer 1 / 2019

Funkcjonowanie biopsychospołeczne adolescentów z chorobą nowotworową i możliwości ich pedagogicznego wsparcia

Autor: Magdalena Pluta ORCIDiD
Rok: 2019
Numer: 1
Strony: 93-110
DOI: 10.34767/PP.2019.01.08

Abstrakt

Artykuł ma charakter przeglądowy. Celem artykułu jest ukazanie obrazu funkcjonowania biopsychospołecznego adolescentów z chorobą nowotworową, jak i również wskazanie możliwości ich pedagogicznego wsparcia. W artykule zawarto informacje na temat okresu adolescencji, funkcjonowania biopsychospołecznego adolescentów z chorobą nowotworową, ich sytuacji w systemie edukacji, jak i możliwości ich wspierania w szkole szpitalnej oraz macierzystej. Przytaczane w artykule badania wskazują, że pedagogom brakuje wiedzy na temat możliwości wspierania adolescentów z chorobą nowotworową. W związku z tym konieczne jest włączanie do procesu kształcenia pedagogów, wychowawców i nauczycieli chociażby podstawowych informacji dotyczących funkcjonowania biopsychospołecznego adolescentów z chorobą nowotworową, oraz zmian i trudności pojawiających się na skutek choroby.

Słowa kluczowe

adolescencja biopsychospołeczne funkcjonowanie choroba choroba nowotworowa pedagogika specjalna wsparcie pedagogiczne

Bibliografia

A’Bear D. (2014). Supporting the learning of children with chronic illness. The Canadian Journal of Action Research, 15(1), 22-39.

Antoszewska B. (2006). Dziecko z chorobą nowotworową – problemy psychopedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Armstrong F.D. (2006). Cancer an blood disorders in childhood. Biopsychosocial – developmental issues in assesment and treatment. W: R.T. Brown (red.), Comprehensive Handbook od childhodd cancer and sickle cel disease. A biopsychosocial approach. New York.

Asprey A., Nash T. (2006). The importance of awareness and communication for the inclusion of young people with life-limiting and life-threatening conditions in mainstream schools and colleges. British Journal of SpecialEducation, 33(1), 10-18.

Bardziejewska M. (2016). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków?. W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Przeł. J. Gilewicz, A. Wojciechowski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Binnebesel J. (2001). Miejsce oraz rola pedagoga i terapii pedagogicznej na oddziale pediatryczno-onkologicznym. Psychoonkologia, 9, 3-12.

Binnebesel J. (2002). Szkoła – element normalności w oddziale pediatryczno-onkologicznym W: M. Chodkowska (red.), Wielowymarowość integracji w praktyce edukacyjnej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie--Skłodowskiej.

Binnebesel J. (2011). The impact of a chronić disease on the psychosocial development of children (based on the example of cancer). Advances in Palliative Medicine, 10(2), 57-64.

Binnebesel J., Krakowiak P. (2012). Co-operation between medical personnel, teachers, medical and social team and family for children and teenagers hospitalised with advanced cancer. Progress in Health Sciences, 2(2), 107-115.

Birch A. (2012). Psychologia rozwojowa w zarysie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Brzezińska A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Capurso M., Dennis J.L. (2007). Key Educational Factors in the education of students with a medical condition. Support for Learnig, 32(2), 158-179.

Clay D.L., Cortina S., Harper D.C. i in. (2004). Schoolteachers’ Experiences With Childhood Chronic Illness. Children’s Health Care, 33(3), 227-239.

Czerwińska-Jasińska M. (2015). Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

De Walden-Gałuszko K. (2011). Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Decker C.L. (2007). Social suport and adolescent cancer survivors: A review of the literature. Psycho-oncology, 16, 1-11.

Deręgowska J. (2012). Edukacja dzieci i młodzieży z chorobą nowotworową jako czynnik wsparcia. Studia Edukacyjne, 21, 279-298.

Eiser C., Town C. (1987). Teachers’ concerns about chronically sick children: Implications for paediatricians. Developmental Medicine and Child Neurology, 29(1), 56-63.

Erikson E.H. (1968). Identity. Youthhand crisis. New York: W.W. Norton

Harris M. S. (2009). School reintegration for children and adolescents with cancer: The role of school psychologists. Psychology in the Schools, 46(7), 579-592.

Hopkins L., Green J., Henry J. i in. (2014). Staying engaged: the role of teachers and schools in keeping young people with health conditions engaged in education. The Australian Educational Researcher, 41(1), 25-41.

Jarosz M., Sęk H. (1988). Sytuacje trudne oraz ich wpływ na stan psychiczny W: M. Jarosz (red.), Psychologia lekarska. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Kirkpatrick K.M. (2015). School Issues and Educational Strategies for Survivors of Childhood Cancer W: G.A. Mucci, L.R. Torno (red.), Handbook of Long Term Care of The Childhood Cancer Survivor, Specialty Topics in Pediatric Neuropsychology (p. 347-365). New York: Springer Science+Business Media.

Konieczna I. (2015). Choroba przewlekła jako przeszkoda w osiąganiu niezależności u dzieci. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 10, 181-197.

Kowalczyk J.R. (2011). Epidemiologia nowotworów dziecięcych W: tejże (red.), Wprowadzenie do onkologii i hematologii dziecięcej. Skrypt dla lekarzy specjalizujących się w onkologii i hematologii dziecięcej. Warszawa: Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego

Kubacka-Jasiecka D. (2005). Kryzys emocjonalny i interwencja kryzysowa – spojrzenie z perspektywy zagrożenia Ja i poczucia tożsamości W: D. Kubacka-Jasiecka, T.M. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

LeHo Project (2015). Panda in my seat instruction card. Innovative practices collection. Zaczerpnięte 21 czerwca 2019. Strona internetowa http://www.lehoproject.eu/en/toolkit/97-there-s-a-panda-in-my-seat

Maciarz A. (2001). Pedagogika lecznicza i jej przemiany. Wybrane problemy. Warszawa: Żak.

Miller S.M., Schnoll R.A. (2005). Gdy widzieć znaczy czuć – poznawczo-emocjonalne podejście do radzenia sobie ze stresem zdrowotnym W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji. Przeł. M. Kacmajor i in. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Moore J. B., Kaffenberger C., Goldberg P. (2009). School re-entry for children with cancer: Perceptions of nurses, school personnel, and parents. Journal of Pediatric Oncology Nursing, 26(2), 86-99.

Mukherjee S., Lightfoot J., Sloper P. (2000). The inclusion of pupils with a chronic health condition in mainstream school: what does it mean for teachers?. Educational Research, 42(1), 59-72.

Notoras E., Keatinge D., Smith J. (2002). Parents’ perspectives of health-care delivery to their chronically ill children during school. International Journal of Nursing Practice, 8, 297-304.

Obuchowska I. (2007). Adolescencja W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oleszkowicz A., Senejko A. (2012). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnicto Naukowe PWN.

Phillips F., Jones L.B. (2014). Understanding the lived experience of Latino adolescent and young adult survivors of childhood cancer. Journal of Cancer Survivorship, 8, 39-48.

Piaget J. (1966). Studia z psychologii dziecka. Przeł. T. Kołakowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Pilecka W. (2011). Choroby nowotworowe. W: tejże (red.), Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Rozporządzenie z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. 2017, poz. 1616).

Rozporządzenie z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017, poz. 1591).

Rozporządzenie z dnia 24 sierpnia 2017 roku w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej (Dz.U. 2017, poz. 1654).

Rylke H. (1993). W zgodzie z sobą i z uczniem. Warszawa: WSiP.

Samardakiewicz M. (2011). Wspomaganie rozwoju dzieci z chorobą nowotworową. W: B. Antoszewska (red.), Dziecko przewlekle chore – problemy medyczne, psychologiczne i pedagogiczne. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Sokołowska E. (2016). Realizacja zadań rozwojowych w biegu życia a choroba somatyczna. W: L. Zabłocka-Żytka, E. Sokołowska (red.), Pomoc psychologiczna chorym somatycznie. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Difin.

Stawecka A. (2014). Obraz siebie. Projekcja twórcza w wytworach plastycznych dzieci przewlekle chorych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

West A.M., Denzer A.Q., Wildman B.G. i in. (2013). Teacher perception of burden and willingness to accommodate children with chronic health conditions. Advances in School Mental Health Promotion, 6(1), 35-50.

Woolfolk A. (2015). Educational psychology. [b.m.]: Pearson Education.

Yates L., Ferguson P., Bond L. i in. (2010). Keeping connected : identity, social connection and education for young people living with chronic illness. Melbourne: Melbourne Graduate School of Education.