Dobrostan nauczycieli i nauczycielek a ich postawy wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19
, Sylwia Jaskulska Rok: 2020
Numer: 1
Strony: 219-232
DOI: 10.34767/PP.2020.01.13
Abstrakt
Pandemia wirusa SARS-CoV-2 wymogła na nauczycielach zmianę sposobu nauczania z tradycyjnej bezpośredniej relacji w klasie szkolnej do kształcenia na odległość. W tekście przedstawione zostały wyniki badań własnych nad postawami nauczycieli wobec kształcenia zdalnego w kontekście odczuwanego przez nich dobrostanu. Najbardziej pozytywne opinie dotyczyły możliwości wykorzystania kształcenia online w pracy w przyszłości, rozwoju własnych kompetencji zawodowych, a także odczuwania pozytywnych emocji w relacji z uczniami. Nauczyciele negatywnie wypowiedzieli się na temat możliwości realizowania z powodzeniem funkcji opiekuńczej i wychowawczej szkoły oraz wyrazili przekonanie, że kształcenie zdalne raczej pogłębia różnice między uczniami, niż je wyrównuje. Dobrostan okazał się w sposób istotny statystycznie związany z postawą wobec kształcenia online w ujęciu globalnym i niemal wszystkimi badanymi aspektami postaw. Wyższe poczucie dobrostanu respondentów wiąże się z lepszą oceną edukacji zdalnej. Jedyne obszary, które nie wiążą się z poczuciem dobrostanu, to przekonania o możliwości realizacji z powodzeniem działalności opiekuńczej szkoły oraz deklaracji co do wykorzystania kształcenia online w przyszłości.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Argyle M. (1999). Causes and correlates of happiness. W: D. Kahneman, E. Diener, N. Schwarz (eds.), Well-being: The foundations of hedonic psychology (pp. 353–373). New York: Russell Sage Foundation.
Buchner A., Majchrzak M., Wierzbicka M. (2020). Badanie edukacji zdalnej w czasie pandemii. Zaczerpnięte 4 czerwca 2020. Strona internetowa https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/
Cieślińska J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 95–112.
Czerw A. (2014). Well-Being at Work – the Essence, Causes and Consequences of the Phenomenon. International Journal of Contemporary Management, 13 (2), 97–110.
Diener E., Suh E.M., Lucas R.E., Smith H.L. (1999). Subjective Well-Being: Three Decades of Progress. Psychological Bulletin, 125, 2, 276–302.
Diener E., Wirtz D., Tov W., Kim-Prieto C., Choi D.W., Oishi S., Biswas-Diener R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Reaserch, 97, 143–156.
Drozdowski R., Frąckowiak M., Krajewski M., Kubacka M., Modrzyk A., Rogowski Ł., Rura P., Stamm A. (2020). Życie codzienne w pandemii. Zaczerpnięte 4 czerwca 2020. Strona internetowa http://socjologia.amu.edu.pl/
Efklides A., Moraitou D. (2013). Introduction: Looking at Quality of Life and Well-Being from a Positive Psychology Perspective. W: A. Efklides, D. Moraitou (red.), A Positive Psychology Perspective on Quality of Life, Springer Science+Business Media, Dordrecht, 1–13.
Farnicka M., Nowosad I., Socha R. (2018). O możliwości zastosowania kategorii dobrostanu nauczycieli i zaangażowania w pracę w badaniach szkoły jako efektywnej organizacji. Edukacja Humanistyczna, 1(38).
Jankowiak B. (2020). Jak wspierać nastolatków w sytuacji edukacyjnej niepewności? Zaczerpnięte 4 czerwca. Strona internetowa https://www.nowaera.pl/
Jaskulska S., Jankowiak B. (2020). Kształcenie na odległość w Polsce w czasie pandemii COVID-19. Zaczerpnięte 4 czerwca. Strona internetowa https://sites.google.com/view/ksztalcenie-pandemia-raport
Kaczmarek Ł.D. (2016). Pozytywne interwencje psychologiczne. Dobrostan a zachowania intencjonalne. Poznań: Zysk i S-ka.
Kaczmarek Ł.D., Stańko-Kaczmarek M., Haładziński P., Baran B. (2012). Interpersonal status, flourishing and satisfaction with life. 6th European Conference on Positive Psychology. Moskwa, 25–29.06.2012. Organizator: European Network for Positive Psychology, Lomonosov Moscow State University.
Lyubomirsky S., Sheldon K.M., Schkade D. (2005). Pursuing Happiness: The Architecture of Sustainable Change, Review of General Psychology, 9, 2, 111–131.
Merecz D. (2010). Psychospołeczne cechy pracy: stresory i czynniki pozytywne. W: J. Pyżalski, D. Merecz, Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Niśkiewicz Z. (2016). Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka. Studia Krytyczne, 3, 139–151.
Nowosad I., Farnicka M. (2018). Znaczenie dobrostanu nauczycieli w kulturze organizacyjnej szkoły. Implikacje badawcze. Przegląd Badań Edukacyjnych, 27 (2/2018), 149–166.
Pyżalski J. (2020). Wstęp. W: tegoż (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Pyżalski J., Poleszak W. (2020a). Relacje przede wszystkim – nawet jeśli obecnie jedynie zapośredniczone. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Pyżalski J., Poleszak W. (2020b). Psychologiczna sytuacja dzieci i młodzieży w czasie epidemii. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Seligman M.E.P., Csikszentmihalyi M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14.
Stefańska-Klar R. (2014). Psychologiczne aspekty pracy nauczyciela. W: A. Górniok-Naglik (red.), Rekomendacje w zakresie teoretycznego przygotowania studentów do wykonywania zawodu nauczyciela. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Korzonkiewicz Krzysztof.
Sterna D. (2020). Ocenianie w dobie koronowirusa. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Terelak J.F., Mystkowski M. (2010). Optymizm a wypalenie zawodowe u nauczycieli. Studia Psychologica, 10(2010), 153–178.
Walter N. (2020). Mamy (za)duży wybór – jak nie zgubić się wśród narzędzi cyfrowych? W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Witkowski J. (2020). Organizacja zdalnego nauczania. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
Ying-Hui Jin i in. (2020). A rapid advice guideline for the diagnosis and treatment of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infected pneumonia (standard version). Military Medical Research, 7(1).
Zaród M. (2020). Jak nauczyciele mogą zadbać obecnie o swój dobrostan? W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.