O (nie)rzetelnych recenzjach w nauce

Autor: Magdalena Szpunar
Rok: 2020
Numer: 1
Strony: 353-366
DOI: 10.34767/PP.2020.01.21

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie problemu nierzetelnych recenzji naukowych. Proces recenzowania traktowany jest jako jeden z najlepszych – pomimo swoich niedociągnięć – sposobów poprawy jakości publikowanych tekstów naukowych. W tekście szczególną uwagę zwraca się na zagadnienia, które wiążą się z nierzetelną oceną tekstów naukowych, ze szczególnym uwzględnieniem ślepych i jawnych recenzji naukowych. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, gdzie szukać przyczyn nieuczciwych recenzji naukowych, jakie są ich składowe oraz jaki wpływ mają na recenzowane artykuły i samych autorów.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Adamczewski R. (2010). Dialog i krytyka jako niezbędne warunki współpracy i rozwoju teorii i praktyki pedagogicznej. Przegląd Pedagogiczny, 2, 34–44.

Ajdukiewicz K. (1983). Co to jest wolność nauki?. Zagadnienia Naukoznawstwa, 19(3), 257–264.

Andreski S. (1992). Maxa Webera olśnienia i pomyłki. Warszawa: Państwowe Wy­dawnictwo Naukowe.

Baldwin M. (2015). Making Nature: The History of a Scientific Journal. Chicago: University of Chicago Press.

Barnes J. (1981). Proof ant the syllogism. W: E. Berti (ed.), Aristotle on Science: The „Posterior Analytics” (s. 17–59). Virginia: Edience Artenore.

Baron R.A. (1988). Negative effects of destructive criticism: impact on conflict, self-efficacy, and task performance. Journal of Applied Psychology, 73(2), 199–207.

Brzeziński J., Doliński D. (2014). O aktywnym przeciwdziałaniu nierzetelno­ściom w badaniach naukowych – kontekst praktyki badawczej psychologów społecznych. W: A. Wudarski (red.), W poszukiwaniu jakości życia – studium interdyscyplinarne. Księga jubileuszowa Prof. Romualda Derbisa. Częstocho­wa: Wydawnictwo Akademii Jana Długosza.

Brzeziński J.M., Doliński D. (2014). O tym, co ważne w ocenie artykułów, projek­tów badawczych i wniosków awansowych w naukach społecznych. Nauka, (2), 33–65.
Bukowski A. (1994). Pycha naukowa. W: J. Goćkowski, P. Kisiel (red.), Patologia i terapia życia naukowego. Kraków: Universitas.

Burchart J. (2010). O dobrotliwych recenzentach. Nauka, (3), 170–175.

Chmielecki P. (2019). Recenzje naukowe – błędy, pułapki, postulaty. Przegląd Pe­dagogiczny, 1, 260–268.

Cialdini R. (2009). We have to brake up. Perspectives on Psychological Science, 4.

D’Andrea R., O’Dwyer J.P. (2017). Can editors save peer review from peer review­ers?. PLOS ONE, 12(10).

Dobra praktyka badań naukowych. Rekomendacje (2004). Warszawa: Zespół Ety­ki w Nauce przy Ministrze Nauki.

Gibiński K. (2001). Przedmowa. W: Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wy­tycznych. Warszawa: Polska Akademia Nauk.

Greenwald A.G. (2009). What (and where) is the ethical code concerning re­searcher conflict of interests. Perspectives on Psychological Science, 4, 32–35.

Howe-Walsh L., Turnbull S. (2014). Barriers to women leaders in academia: tales from science and technology. Studies in Higher Education, 41(3), 415–428.

Huh S. (2008). Peer review and manuscript management in scientific journals: guidelines for good practice. Journal of Educational Evaluation for Health Professions, 5, 5.

Hyon S. (2011). Evaluation in Tenure and Promotion Letters: Constructing Faculty as Communicators, Stars, and Workers. Applied Linguistics, 32(4), 389–407.

Kaatz A., Gutierrez B., Carnes M. (2014). Threats to objectivity in peer review: the case of gender. Trends in Pharmacological Sciences, 35(8), 371–373.

Kahn J.H., Scott N.A. (1997). Predictors of research productivity and science-re­lated career goals among counseling psychology doctoral students. Counsel­ing Psychologist?, 25(1), 38–67.

Kisielow P. (2014). Czy czasopisma „Nature” i „Science” szkodzą nauce?. PAUza Akademicka, 23, 3.

Kotarbiński T. (1987). Wypowiedź w dyskusji o etyce zawodowej. W: P.J. Smoczyń­ski (red.), Pisma etyczne. Wrocław–Kraków-Gdańsk–Łodź: Ossolineum.

Kowalska M. (2011). Pracownicy nauki i ich publikacje naukowe – czy podda­ją się obiektywnej ocenie? Od tradycyjnych ocen peer review do analiz bi­bliometrycznych – próba systematyzacji dotychczasowych aspektów metod i stanowisk. Forum Bibliotek Medycznych, 4/1(7), 432–448.

Kozłowski J. (2001). Efekt Mateusza. Sprawy Nauki, 9.

Lee C.J., Sugimoto C.R., Zhang G., Cronin B. (2013). Bias in peer review. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 64(1), 2–17.

Lerner E. (2003). Fraud shows peer-review flaw. The Industrialist Physicist, 8(6), 12–17.

Lutyński J. (1990). Nauka i polskie problemy: Komentarz socjologa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Marciszewski W., Górski A., Hartman J., Nowicka A. i in. (2011). Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce. Warszawa: MNiSW.

Mazur M. (2017). (Nie)recenzenci i (nie)recenzje. Forum Akademickie (9). Stro­na internetowa https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2017/09/niere­cenzenci-i-nierecenzje/

Melosik Z. (2001). Teoria i społeczne konstruowanie rzeczywistości. Teraźniej­szość – Człowiek – Edukacja. Numer specjalny.

Moroz-Grzelak L. (2013). Etyka badaniach naukowych a bezkarność anonimo­wych recenzentów. Nauka, 1, 77–81.

Mulligan A. (2009). Jakość pracy naukowej, jej potwierdzenie a recenzja partner­ska. Odbiór w środowisku naukowym i nieporozumienia. Postawy wobec recenzji partnerskiej. Przekłady, 13 (22), 215–228.

Olson C.M. (1990). Peer review of the biomedical literature. American Journal of Emergency Medicine, 8(4), 356–358.

Ossowski S. (1989). Taktyka i kultura. W: J. Karpiński (red.), Nie być w myśleniu posłusznym. Ossowscy, filozofia, socjologia. London: Polonia Book Lund.

Pascal (2008). Myśli. Przeł. Tadeusz Boy-Żeleński. Warszawa: Hachette.

Pieter J. (1967). Ogólna metodologia pracy naukowej. Wrocław: Ossolineum.

Silbiger N.J., Stubler A.D. (2019). Unprofessional peer reviews disproportionately harm underrepresented groups in STEM. PeerJ.

Szpunar M. (2018). (Nie)potrzebna wrażliwość. Kraków: IDMiKS.

Szpunar M. (2017). Postawy narcystyczne wśród pracowników nauki. Horyzonty Wychowania, 39, 47–58.

Śliwerski B. (2017). Habilitacja. Diagnoza, procedury, etyka, postulaty. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.

Węgrzyn G. (2016). Recenzenci i recenzje: kryzys recenzowania. Debaty PAU, (III), 85–94.

Wilkinson R., Pickett K. (2019). The Inner Level: How More Equal Societies Re­duce Stress, Restore Sanity and Improve Everyone’s Wellbeing. London: Pen­guin Press.

Wojciszke B. (2010). Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrze­gania społecznego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Woroniecka G. (2015). Recenzje naukowe jako materiał badawczy. Przegląd So­cjologiczny, 64(4), 9–25.

Ziman J.M. (1968). Public Knowledge: An Essay Concering the Social Development of Science, London: Cambridge University Press.

Zuckerman H., Merton R.K. (1971). Patterns of evaluation in science: institu­tionalization, structure and functions of the referee system. Minerva, 9(1), 68–69.