Abstrakt

W polskim piśmiennictwie na początku XX w. uległ zmianie sposób kreacji obrazu dziecka, co wiązało się z dążeniem do modernizacji społeczeństwa, którego podwaliną miało być młode pokolenie, uznawane za nadzieję na przyszłość narodu i państwa. Publicystyka na początku XX w. podejmowała trudne tematy, np. sytuację dzieci w zaniedbanych środowiskach, młodocianych przestępców, nieletnich prostytutek; pozbawione opieki dziecko stanowiło pożądaną figurę retoryczną, czynnik dramatyzujący narrację. Celem publicystów było rozbudzenie poczucia odpowiedzialności opinii publicznej za los dzieci, a choć zmiany te były powolne, miały istotny udział w modelowaniu mentalności i wrażliwości społeczeństwa, tworzyły nową perspektywę myślenia o dziecku i jego pozycji w państwie i społeczeństwie.

Bibliografia

61. S. (1901). Przytułki dla sierot. Tygodnik Mód i Powieści, 8, s. 60-61.

Babik M. (2010). Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900-1939. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Bączkiewicz J. (1903). O żywieniu niemowląt. Warszawa: M. Arct.

Bączkiewicz J. (1914). Walka ze śmiertelnością dzieci. Zdrowie, s. 516-547.

Bołdyrew A. (2008). Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.

Budzińska-Tylicka J. (1909). O potomstwie alkoholików. Czystość, 1, s. 2-4, 2, s. 27-29, 3, s. 39-40.

Bychowski Z. (1900). Głos, 52, s. 827-828.

Chodecki W. (1907). Alkohol i szkoła. Zdrowie, s. 463-471.

Chodecki W. (1908). Alkoholizm a prostytucja. Zdrowie, s. 298-311.

Chodecki W. (1905). Walka z prostytucją. Zdrowie, s. 261-276.

[Chodecki W.] streszczenie. (1913). Gruber, Wychowanie dziewcząt i hygiena rasy. Zdrowie, s. 489-490.

Daszyńska-Golińska Z. (1910). Dzień ubogich. Prawda, 23, s. 8-10.

Daszyńska-Golińska Z. (1908). Ochrona dzieci we Francji. Prawda, 47, s. 573; 48, s. 586.

Daszyńska-Golińska Z. [Anty. Al. Koholik] (1905). Pijaństwo nasz wróg. Warszawa: M. Arct.

Dmowski R. (1989). Myśli nowoczesnego Polaka. Warszawa: Grunwald.

Dr S. R. (1902). Stulecie dziecka. Głos, 37, s. 574-575.

Eulenburg (1907). Samobójstwa wśród uczniów. Zdrowie, s. 481-482.

Falski M. (1906). Niektóre dane z życia młodzieży szkół średnich. Nowe Tory, 9, s. 861-878.

Flesch (1907). O prostytucji i matkach nieślubnych. Zdrowie, s. 593-594.

Gawroński J. (1907). W sprawie ratowania dzieci od prostytucji. Czystość, 7, s. 100-107.

Grotowska H., (1911a). Kilka uwag o szkołach poprawczych we Francji. Prawda, 35, s. 3-4.

Grotowska H., (1911b). Przestępczość dzieci a szkoła świecka we Francji. Prawda, 19, s. 6-7; 20, s. 8-9.

Hafor (1902). Opieka społeczna nad dziećmi. Głos, 36, s. 560-561.

Icz. (1901). W sprawie podrzutków. Głos, 12, 1901, s. 166-167.

3. S. D. (1901). Ratujmy siły. Głos, 1, s. 3.
4. W. (1908). O samobójstwie wśród młodzieży i o nerwowości u dzieci. Prawda, 52, s. 634.

Jaśkiewicz A. (1910). W walce o godność człowieczą... Nowe Tory, 1, s. 5-13.

Jonca M. (2005). Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Judt J. (1912). Kilka słów w sprawie dzieci mamek. Zdrowie, s. 769-774.

Kon-Feldblum H. (1910). O wychowaniu seksualnym na Międzynarodowym Kongresie Higieny Szkolnej. Ster, s. 378-381.

Kor M. (1908). Towarzystwo Schronienia Ś-tej Małgorzaty. Prawda, 49, s. 598-599.

Korczak J. (1905). Przeciw rozpuście. Głos, 22, s. 322-323.

Krauz K. (1905). Kapitalizm i dzieciństwo. Prawda, 4, s. 44-45.

Krauz S. (1907). Ochrona dzieci. Prawda, 19, s. 219-220.

Lindenbergowa R. (1910). Sądy dla małoletnich. Prawda, 17, s. 4-5.

Lipska M. (1905). Kronika pedagogiczna (Paola Lombroso, Życie dzieci). Ogniwo, s. 848-849, 870-871.

Lublinerowa E. (1910). Szkoła dla dzieci niedorozwiniętych, jej zadania, środki i rezultaty. Zdrowie, s. 633-641.

Łazowski T., Siwicki K. (1906). Życie płciowe młodzieży akademickiej warszawskiej. Zdrowie, s. 20-36, 75-97, 143-177.

Margulies B. (1906). Prostytucya w Łodzi. Zdrowie, s. 539-547.

Męczkowska T. (1903). Matki a dzieci. Ogniwo, s. 952-953, 978-979.

Męczkowska T. (1907). Ruch kobiecy. Ideały etyczno-społeczne ruchu kobiecego. Warszawa: Wydawnictwo Jubileuszowe im. Orzeszkowej.

Mędrzecki W. (2002). Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej 1864-1939. Procesy socjalizacji. Warszawa: DiG.

Michałowicz M. (1911). Młodzież szkolna w okresie dojrzewania. Zdrowie, s. 6-27.

Migawki (1904). Głos, 13, s. 194-195.

Moszczeńska I. (1904). Czego nie wiemy o naszych synach. Fakta i cyfry dla użytku rodziców. Warszawa: M. Arct.

Moszczeńska I. (1898). Fabrykacja aniołków. Głos, 40, s. 948-950.

Moszczeńska I. (1904). Jak rozmawiać z dziećmi o kwestiach drażliwych. Wskazówki dla matek. Warszawa: M. Arct.

Moszczeńska I. (1900a). Mamczarstwo: kwestia hygieniczno-etyczna. Głos, 48, s. 761.

Moszczeńska I. (1900b). Polemika o „mamczarstwo”. Odpowiedź. Głos, 52, s. 825-827.

Moszczeńska I. (1910). Wychowanie narodowe czy wychowanie narodu. Prawda, 3, s. 5-6.

Niemojewski A. (1902). Hodowla człowieka. Głos 25, s. 397-398.

Pachucka R. (1910). Do młodych. Ster, 11-12, s. 395-398.

Paderewski Z. (1910). Instytut Hygieny Dziecięcej im. bar. de Lenvala. Zdrowie, s. 587-596.

Posner-Garfeinowa M. (1904). Stulecia dziecka. Ogniwo, s. 106-107.

Puś W., Pytlas S. (1979). Dzieje Łódzkich Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju „Uniontex” (d. Zjednoczonych Zakładów K. Scheiblera i L. Grohmana) w latach 1827-1977. Warszawa-Łódź: PWN.

Roszkowski M. (1905). O potrzebie rozpowszechniania instytucyi, zwanej „Kroplą mleka”. Zdrowie, s. 166-169.

357. A. (1904). Z królestwa obłudy. Głos, 23, s. 356-357.
358. G. (1907). List z Wiednia. Prawda, 23, s. 385.

Savitri (rec.) (1910). M. Kożuch. Dzieci niedoli. Prawda, 21, s. 12.

Słowo wstępne (1906). Nowe Tory, 1, s. 1-11.

Srebrny Z. (1904). Kronika. Medycyna, 32, s. 682-683.

Srebrny Z. (1905). Sprawy seksualne w hygienie szkolnej. Zdrowie, s. 649-662.

Stróżewski K. (1901). W kwestyi hygieny życia płciowego. Zdrowie, s. 103-110.

Suligowski A. (1905). Miasto analfabetów, Kraków: Gebethner i Sp.

[Surawski J.] streszczenie (1913). H. Wenek-Rüggenberg, Fizyczne wychowanie dziewcząt. Zdrowie, s. 490-491.

Szulce-Śmiarowska J. (1909). Wszystko dla dziecka. Ster, 6, s. 209-211.

Wychowanie najuboższych. (1901). Tygodnik Mód i Powieści, 4, s. 30-31;

Wernic L. (1907). O uświadamianiu płciowem młodzieży w okresie szkolnym i przedszkolnym. Zdrowie, s. 455-463.

Wernic L. (1908). Stan dzieci nieślubnych pod względem zdrowotnym. Ster, 1, s. 4-8.

Weychertówna W. (1909). Normalne podstawy oświaty. Prawda, 3, s. 3-5.

Wiece matek. (1907). Prawda, 6, s. 67.

Wśród młodzieży. (1911). Prawda, 26, s. 1-2.

Z wystawy przeciwalkoholicznej. (1909). Zdrowie, s. 433-435.