Dzieci na koloniach w województwie pomorskim w okresie Drugiej Rzeczypospolitej (w świetle materiałów archiwalnych)

Abstrakt

W okresie międzywojennym kolonie były jedną z form opieki społecznej, skierowaną głównie do dzieci z rodzin bezrobotnych i ubogich, a także dla wychowanków samotnych rodziców. Funkcjonowały kolonie wypoczynkowe i półkolonie; najczęściej prowadzono je w porze letniej. Bezpośrednią organizacją kolonii głównie zajmowały się organizacje pozarządowe, zaś organy lokalnych struktur polityki społecznej ustalały normy, nadzorowały przebieg akcji kolonijnej oraz udzielały wsparcia finansowego. W kolejnych latach badanego okresu opisywaną formą pomocy obejmowano coraz większą liczbę dzieci (w 1927 r. ok. 1500, w 1937 r. bez mała 10 000 osób). Kolonie charakteryzowały się stałymi elementami: do południa najczęściej organizowano wycieczki, po południu gry i zabawy, prowadzono również pogadanki i rozmowy na tematy szkolne i życiowe, a wieczorem najczęściej śpiewano przy ognisku. Efektywność akcji kolonijnej pozostaje trudna w ocenie, pewne jest jednak, że nie obejmowała wszystkich potrzebujących dzieci.

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (w tekście AAN), zespół Ministerstwo Opieki Społecznej w Warszawie 1918-1939 (w tekście: MOS 1918-1939), sygnatury (w tekście: sygn.): 839, 840, 843, 845, 866, 868.

Archiwum Państwowe w Bydgoszczy (w tekście: APB), zespół Urząd Wojewódzki Pomorski Toruniu 1919-1939 (w tekście: UWPT 1919-1939), sygnatury (w tekście: sygn.): 10389, 10779, 10781, 10783, 10784, 10788, 10789, 10792, 10793, 10797, 10801, 10816, 10817, 10822.

Archiwum Państwowe w Gdyni (w tekście: APG), zespół Starostwo Powiatowe Morskie w Wejherowie 1920-1939 (w tekście: SPMW 1920-1939), sygnatura (w tekście: sygn.): 212/50.

Archiwum Państwowe we Włocławku (w tekście: APW), zespół Akta miasta Włocławka 1918-1939 (w tekście: AmW 1918-1939), sygnatura (w tekście: sygn.): 219.

Bronstein-Łychowska M. (red.) (1935). Polityka społeczna państwa polskiego. Warszawa.

Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo pomorskie, (1938 (a). Statystyka Polski, seria C, zeszyt 75, Warszawa.

Drugi powszechny spis ludności z dn. 9. XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo poznańskie bez miasta Poznania, 1938 (b). Statystyka Polski, seria C, zeszyt 76, Warszawa.

Drugi powszechny spis ludności z dn. 9. XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo warszawskie, 1937. Statystyka Polski, seria C, zeszyt 57, Warszawa.

Praca i Opieka Społeczna. Czasopismo Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej (1932), zeszyt 4.

Praca i Opieka Społeczna. Czasopismo Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej (1933), zeszyt 3.

Praca i Opieka Społeczna. Czasopismo Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej (1934), zeszyt 4.

Praca i Opieka Społeczna. Czasopismo Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej (1938), zeszyt 3.

Tazbir S. (1938). Podstawy organizacyjne urządzeń kolonijnych i półkolonijnych. W: Kolonie i półkolonie dla dzieci i młodzieży. Warszawa.