Model nauczania przedmiotów pedagogicznych w liceach pedagogicznych w latach 1944-1970

Abstrakt

W artykule omówiono model nauczania przedmiotów pedagogicznych w liceach pedagogicznych, będących w 25-leciu Polski Ludowej podstawową formą kształcenia kandydatów na nauczycieli szkół podstawowych. Przedmioty pedagogiczne stanowiły o specyfice tych zakładów. Spełniały, obok kształcenia w zakresie ogólnokształcącym, artystyczno-technicznym oraz praktyki pedagogicznej, decydującą rolę w zakresie przygotowania do zawodu nauczycielskiego. Gruntowna ich znajomość obowiązywała wszystkich absolwentów. W artykule wykazano, że absolwentów liceów pedagogicznych starano się wyposażyć w gruntowną wiedzę z zakresu psychologii oraz teorii i historii wychowania, aczkolwiek, szczególnie w odniesieniu do lat 1949-1956, niepozbawioną treści ideologicznych. Zaznaczyć należy, że o ostatecznym kształcie programu przedmiotów pedagogicznych w drugiej połowie lat pięćdziesiątych i w latach sześćdziesiątych zadecydował wybitny pedagog, historyk oświaty i szkolnictwa Bohdan Suchodolski. Zastosowany przez niego układ zagadnień był oryginalny i zasługujący na uznanie.

Bibliografia

Albert A. (1995). Najnowsza historia Polski 1914-1993. Warszawa: Świat Książki.

Archiwum Akt Nowych w Warszawie Ministerstwo Oświaty w Warszawie, 1944, 1945-1966, sygn. 1618; sygn. 2548; sygn. 2553; sygn. 4623; sygn. 4624; sygn. 4267; sygn. 4268.

Archiwum Akt Nowych, Akta Żanny Kormanowej, 1900-1988, sygn. 255.

Archiwum Akt Nowych, Centralny Ośrodek Doskonalenia Kadr Oświatowych w Warszawie 1949-1950. 1951-1958 (dalej CODKO w Warszawie), sygn. 18; sygn. I/53, t. 1.

Archiwum Państwowe w Katowicach, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, 1948, 1953-1973, sygn. 1258.

Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim oddz. w Tomaszowie Mazowieckim, Liceum Pedagogiczne w Tomaszowie Mazowieckim, sygn. 6.

Archiwum Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego, Wydział Pedagogiczny (Wydz. Pedag.), sygn. 720 bp; sygn. 721.

Brzozowski M. (1962). Czy program przedmiotów pedagogicznych jest realny. Głos Nauczycielski, nr 16. s. 1.

Chmielewski W. J. (2006). Kształcenie nauczycieli w okresie ideologizacji szkolnictwa. Warszawa: Neriton.

Czapel J. (1962). Jeszcze o programie przedmiotów. Głos Nauczycielski, nr 20, s. 1.

Dobosiewicz S. (1971). Reforma szkoły podstawowej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Dobrowolski S., Nowacki T. (1966). Szkoły eksperymentalne w Polsce 1900-1964. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego (1946), nr 1-2. s. 31-33.

Filipek J. (1958). Jeszcze o programie przedmiotów pedagogicznych. Głos Nauczycielski, nr 12, s. 5.

Gurycka A. (1955). Nowy program psychologii w klasie III. Głos Nauczycielski, nr 46, s. 3.

Instrukcja programowa dla liceów pedagogicznych na rok szkolny 1955/56. Pedagogika. Metodyka nauczania początkowego. Praktyka pedagogiczna. Psychologia (1955). Warszawa: PZWS.

Instrukcja programowa dla liceów pedagogicznych na rok szkolny 1956/57. Przedmioty pedagogiczne. Pedagogika – Metodyka nauczania początkowego – Praktyka pedagogiczna – Psychologia (1956). Warszawa: PZWS.

Instrukcja programowa dla liceów pedagogicznych na rok szkolny 1957/58. Przedmioty pedagogiczne. Pedagogika. Metodyka nauczania początkowego. Psychologia. Logika. Higiena Szkolna (1957). Warszawa: PZWS.

Komisja Programowa Przedmiotów Pedagogicznych, Integralny program pedagogiki i zdławienie krytyki (1958). Głos Nauczycielski, nr 12. s. 5.

Krawcewicz S. (1970). Zawód nauczyciela. Z badań nad doskonaleniem i samokształceniem. Warszawa: Książka i Wiedza.

Kulpa J. (1962). Struktura programów przedmiotów pedagogicznych w zakładach kształcenia nauczycieli szkół podstawowych. Ruch Pedagogiczny, nr 3, s. 79.

Liceum Pedagogiczne. Program przedmiotów pedagogicznych. I wariant (1958). Warszawa: PZWS.

Liceum pedagogiczne. Program przedmiotów pedagogicznych. II wariant (1958). Warszawa: PZWS.

Majorek Cz. (2004). Systemy nauczania historii. W: J. Maternicki (red.) Współczesna dydaktyka historii. Zarys encyklopedyczny dla nauczycieli i studentów (s. 358-360). Warszawa: JUKA.

Michalski S., Praca naukowo-badawcza nauczyciela w II Rzeczypospolitej (1994). Poznań: WN UAM.

Młynarczyk A. (2007). Edukacja historyczna w liceach pedagogicznych w latach 1944-1970. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. AŚ dr hab. Hanny Wójcik-Łagan, Kielce.

Młynarczyk-Tomczyk A. (2009). Edukacja historyczna w liceach pedagogicznych (1944-1970). Teoria i praktyka. Kielce: KTN.

Ogólnopolski Zjazd Oświatowy w Łodzi 18-23 czerwiec 1945, S. Świdwiński (red.), (1945). Warszawa: PZWS.

Program nauki (tymczasowy) w państwowym liceum pedagogicznym z polskim językiem nauczania (1938). Lwów: PWKS.

Program nauki w liceum pedagogicznym. Projekt. Przedmioty pedagogiczne (1950). Warszawa: PZWS.

Programy nauczania przedmiotów pedagogicznych w liceum pedagogicznym i w liceum pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli (1961). Warszawa: PZWS.

Programy nauczania w liceum pedagogicznym i w liceum pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli. Przedmioty pedagogiczne (1961). Warszawa: PZWS.

Ratuś B. (1974). Licea pedagogiczne w Polsce Ludowej (1944-1970). Działalność wychowawczo-dydaktyczna. Warszawa: PWN.

Słania M. (1963). Kształcenie pedagogiczne nauczycieli dla reformy szkolnej. Chowanna, z. 1, s. 52-53.

Słania M. (1965). Problem programu przedmiotów pedagogicznych i warunków jego realizacji w zakładach kształcenia nauczycieli, Chowanna, z. 2, s. 218.

Sośnicki K. (1958). Uwagi w związku z artykułem prof. B. Suchodolskiego. Głos Nauczycielski, nr 11, s. 3.

Sośnicki K. (1961). Zagadnienia założeń programu nauczania pedagogiki w liceach pedagogicznych. Ruch Pedagogiczny, nr 1, s. 30.

Stasierski S. (1961) Nowy program przedmiotów pedagogicznych w liceach i SN. Głos Nauczycielski, nr 43, s. 3,s. 1-2.

Suchodolski B. (1957). Uwagi o programie pedagogiki w liceach pedagogicznych, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 4, s. 117, 119-120.

Tymczasowa instrukcja programowa dla liceów pedagogicznych. Przedmioty pedagogiczne. Pedagogika – Metodyka nauczania początkowego – Psychologia – Higiena Szkolna – Logika (1954). Zeszyt 1, Warszawa: PZWS.

Walczyna J. (1958). Eksperyment w liceach pedagogicznych. Głos Nauczycielski, nr 49, s. 3-4.

Walczyna J. (1962). Uwagi w sprawie programu przedmiotów pedagogicznych w liceach pedagogicznych i jego realizacji. Ruch Pedagogiczny, nr 2, s. 18-28.

Wójcik-Łagan H. (1999). Nauczyciele historii szkół średnich i powszechnych w latach 1918-1939 (s. 263). Kielce, WSP.

Zaborowski Z. (1956). Przeciw dogmatyzmowi i schematyzmowi w naukach pedagogicznych. Nowa Szkoła, nr 5, s. 527-532.

Zaborowski Z. (1958), Dwa warianty przedmiotów pedagogicznych. Nowa Szkoła, 1958, nr 10, s. 23-24.

Zarządzenie Kierownika Resortu Oświaty, z dnia 1 września 1944 r. w sprawie organizacji studiów nauczycielskich w roku szkolnym 1944-1945, Dziennik Urzędowy Resortu Oświaty (1944), nr 1-4, poz. 10, s. 13.