Edukacja przyrodnicza na rzecz ochrony zwierząt w XIX-wiecznej literaturze dla dzieci i młodzieży

Autor: Paweł Pasieka

Rok: 2020
Numer: 2
Strony: 330-347
DOI: 10.34767/PP.2020.02.22

Abstrakt

W XIX stuleciu literatura dla dzieci i młodzieży włączyła się do ruchu na rzecz ochrony zwierząt przed okrucieństwem i przemocą. Kluczową kwestią stało się kształtowanie moralnego stosunku do zwierząt, przede wszystkim u dzieci i młodzieży. W ówczesnej literaturze tego typu można wyróżnić dwa podstawowe nurty. Pierwszy to literatura dydaktyczno-moralna, zawierająca historie z życia zwierząt i ludzi, za pośrednictwem których promowano postawy opieki i troski o zwierzęta oraz ukazywano zalety i korzyści płynące z dobrego ich traktowania. Drugi to popularnonaukowa literatura przyrodnicza, w której zadanie upowszechniania wiedzy o życiu i zachowaniu zwierząt traktowano jednocześnie jako środek wychowawczej perswazji na rzecz niezadawania krzywdy zwierzętom.

Słowa kluczowe

dzieci edukacja przyrodnicza emocje i uczucia u zwierząt literatura dla młodzieży literatura dziecięca młodzież

Bibliografia

Anczyc Wł.L. (1862). Pierwsza książeczka dla wiejskich dziatek, które już elementarz skończyły. Lublin: Wydawnictwo S. Arcta.

Anczyc Wł.L. (1942). Wzgardzony przyjaciel. W: Wzgardzony przyjaciel. Daleka podroż dwóch piesków pokojowych. Warszawa: Wydawnictwo Gebethner i Wolff.

Baratay E. (2014). Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii. Przeł. P. Tarasiewicz. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku.

Bergerac de C. (1956). Tamten świat. Przeł. J. Rogoziński. Warszawa: PIW.

Chociszewski J. (1870). Komentarz do „Dzieci i Żaby. Bajka I. Krasickiego”. Przyjaciel Dzieci i Młodzieży, 1, 8.

Currey M. (2015). Codzienne rytuały. Jak pracują wielkie umysły. Przeł. A. Napiorkowska. Warszawa: Wydawnictwo WAB.

Dygasiński A. (1889). W obronie dzieci. W: Z zagonu i bruku: zbiór nowel. Warszawa: Lewental.

Dygasiński A. (1903). Przyjaciel koni. Warszawa: J. Sikorski.

Gerson-Dąbrowska M. (1908). Burek i jego przyjaciele. Warszawa: J. Sikorska.

Krasicki I. (1808). Bayki i przypowieści tudzież bayki nowe Ignacego Krasickiego z przydaniem bayek rożnych autorów dla użytku dzieci. Warszawa: Druk Xięży Piarow.

Selous E. (1907). Przymierze Tomcia ze zwierzętami, według 4-ego wyd. oryg. ang. opracowała M. G. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Damskiego przy Warszawskim Towarzystwie Opieki nad Zwierzętami.

Stefanowska M. (1902). Miłość macierzyńska w świecie zwierzęcym. Warszawa: J. Sikorski.

Urbanowska Z. (1897). Gucio zaczarowany: powieść dla młodszych dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Gebethner i Wolff.

Weryho M. (1907). Co znalazłem w stawach i kałużach. Warszawa: Wydawnictwo Arcta.

Weryho M. (1926). W ich świecie: opowiadania z życia zwierząt dla najmłodszych dzieci. Warszawa: Wydawnictwo W. Arcta.

Wodzicki K. (1851). O wpływie jaki wywierają ptaki na gospodarstwo tak polne jak i leśne w ogólności, a w szczególności o owadach lasom szkodliwych. Lwow: Zakład Narodowy Ossolińskich.