O dojrzałości muzycznej w kontekście rozwoju audiacji

Abstrakt

Trudność w optymalizacji praktyki wczesnej edukacji muzycznej często dotyczy przyjęcia konkretnej, empirycznie uzasadnionej, koncepcji teoretycznej. Można sądzić, że wielokrotnie zgłaszane komunikaty z badań w tym zakresie już dawno nakreśliły kierunek teorii i praktyki jako uzupełniających się jakości muzycznego edukowania. Cel, jaki jednak coraz częściej wyznaczają sobie współcześni edukatorzy i badacze, wiąże się z kategorią „dojrzałości muzycznej” w odniesieniu do rozwoju wewnętrznego rozumienia muzyki i jej znaczeń. Tego problemu dotyczy rozwój audiacji. Trzeba jednak zaznaczyć, że wyzwania dotyczące skuteczności rozwijania dojrzałego myślenia w muzyce wymagają z jednej strony zdystansowania się wobec praktyk infantylizacji wczesnego edukowania muzycznego w trybie „piosenkowym” oraz uznania jałowości wielu powtarzanych ogólnikowo haseł. Z drugiej strony konieczne jest właściwe projektowanie wczesnych działań w konkretnej perspektywie czasowej nad realnym rozwijaniem wewnętrznego rozumienia muzyki. Przyjęty w tekście kontekst teoretyczny wyznacza teoria uczenia się muzyki E.E. Gordona i kluczowa w niej kategoria audiacji. W jej świetle ujęcie tak rozwijanej „dojrzałości muzycznej” we wczesnej edukacji wydaje się szczególnie interesujące.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Beckwith R., Rispoli M. (1999). Aspekty teorii umysłu. Rozmowa z Noamem Chomskym, tłum. P. Matyja. W: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu. Zbiór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Blumer H. (1931). Science without Concepts. American Journal of Sociology, 36.

Bonna B. (2012). Powszechna edukacja muzyczna wobec konieczności zmian. W: A. Michalski (red.), Tożsamość pedagogiki muzyki, t. 1. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Bonna B. (2013). Research on the Application of E.E. Gordon’s Theory of Music Learning in the Music Education in Poland, 6(99).

Bonna B. (2016). Zdolności i kompetencje muzyczne uczniów w młodszym wieku szkolnym. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Brzezińska A. (2014). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Burszta W.J. (1998). Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Cairns R.B., Valsinger J. (1984). Child psychology. Annual Review of Psychology, 35.

Czerniawska E. (2012). Czy słuchanie muzyki może wspomóc procesy poznawcze? W: E. Czerniawska (red.), Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka. Warszawa: Difin.

Filipiak E. (2002). Konteksty rozwoju aktywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.

Frołowicz E. (2012). Aktywność muzyczna a zmiany rozwojowe dziecka. Gdańsk: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki.

Frołowicz E. (2014). W poszukiwaniu nowych sensów wczesnoszkolnej edukacji muzycznej. W: A. Michalski (red.), Wokół teoretycznych podstaw kształcenia muzycznego, t. 3. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Goffman E. (2010). Spotkania. Dwa studia z socjologii interakcji. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Gordon E.E. (1980). Learning Sequences in Music. Skill, Content and Patterns. A music learning theory. Chicago.

Gordon E.E. (1997). Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci. Kraków: Wydawnictwo Zamiast Korepetycji.

Gordon E.E. (1999). Sekwencje uczenia się w muzyce. Umiejętności, zawartość i motywy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.

Gordon E.E. (2016). Teoria uczenia się muzyki. Niemowlęta i małe dzieci. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Gordon E.E., Grunow R.F. (2000). Metodologia badań naukowych w dziedzinie wychowania muzycznego. W: E.A. Zwolińska (red.), Podstawy teorii uczenia się muzyki według Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Gordon E.E., Woods D.G. (1990). Jump Right In The Music Curriculum. Reference Handbook for using Learning Sequence Activities. Chicago: GIA Publications, Inc.

Grusiewicz M. (2015). Wkład czasopisma „Wychowanie muzyczne” w rozwój praktyki i teorii powszechnej edukacji muzycznej w Polsce. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Hamilton D.L., Rose T.L. (1980). Illusory Correlation and the Maintenance of Stereotypic Beliefs. Journal of Personality and Social Psychology, 39(5).

Inglis F. (2007). Kultura, przeł. M. Stolarska. Warszawa: Wyd. Sic!

Kahneman D. (2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, tłum. P. Szymczak. Poznań: Media i Rodzina.

Kamińska B. (1997). Co wnosi E.E. Gordon do teorii rozwoju muzycznego? W: E. Zwolińska (red.), Sposoby kierowania rozwojem muzycznym dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Klimas-Kuchtowa E. (1995). Audiacja w systemie przetwarzania informacji. W: E.A Zwolińska, W. Jankowski (red.), Teoria uczenia się muzyki według Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina.

Kojs R. (2000). Dziecięca muzyka eksperymentalna. W: B. Dymara (red.), Dziecko w świecie muzyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Kołodziejski M. (2009). Wybrane sposoby oceniania osiągnięć muzycznych uczniów ogólnokształcącej szkoły podstawowej. Płock: Wydawnictwo Naukowe PWSZ.

Kołodziejski M. (2012). Music Teacher as a Researcher of Educational Process. Muzikas Zinetne Sodien: Pastavigais un Mainigais. Zinatnisko rakstu krajums, 4.

Konaszkiewicz Z. (2012). U podstaw pedagogiki muzycznej w perspektywie przeszłości i przyszłości. W: A. Michalski (red.), Tożsamość pedagogiki muzyki, t. 1. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Konaszkiewicz Z., Ławrowska R., Nowak B., Sacher W. i Smoleńska-Zielińska B. (2008). Standardy edukacji muzycznej. W: Standardy edukacji kulturalnej. Materiały do konsultacji środowiskowych. Warszawa: Fundacja Polskiej Rady Muzycznej.

Kozłowska-Lewna A. (2015). Dlaczego nauczanie zintegrowane nie powinno dotyczyć muzyki? W: A. Michalski (red.), Ontologia pedagogiki muzyki, t. 1. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Kurcz I. (2006). Uniwersalna gramatyka jako model umysłu. W: W. Dziarnowska i A. Klawiter (red.), Mózg i jego umysły. Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu, t. 2. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Łopaciuk-Goc K. (2012). W muzycznej sferze marketingu. W: E. Czerniawska (red.), Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka. Warszawa: Difin.

Manturzewska M., Kotarska H., Miklaszewski L., Miklaszewski K. (1990). Zdolności, uzdolnienie i talent muzyczny. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Marody M. (1987). Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Michalski A. (2012). Teoretyczne podstawy pedagogiki muzyki. W: A. Michalski (red.), Tożsamość pedagogiki muzyki, t. 1. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Miklaszewski K. (1990). Uczenie się muzyki. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Pachociński R. (1999). Oświata XXI wieku. Kierunki przeobrażeń. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Paul R. (1985). Bloom’s Taxonomy and Critical Thinking Instruction. Educational Leadership, 42, 8.

Schütz A. (2008). O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, tłum. B. Jabłońska. Seria Współczesne Teorie Socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Sloboda J.A. (2002). Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki. Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina.

Suświłło M. (2007). Wczesna edukacja muzyczna – w poszukiwaniu nowej koncepcji. W: E. Szatan (red.), Wybrane problemy wczesnej edukacji artystycznej. Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.

Suzuki S. (2003). Karmieni miłością. Podstawy kształcenia talentu. Warszawa: Centrum Rozwoju Uzdolnień.

Szubertowska E. (2012a). Kandydat na nauczyciela wobec muzyki artystycznej (z badań i doświadczeń). W: J. Uchyła-Zroski (red.), Wartości w muzyce. Muzyka w środowisku szkolnym, t. 4. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Szubertowska E. (2012b). Specyfika zawodu i kształcenia nauczycieli muzyki na tle teorii i praktyki pedentologicznej. W: A. Michalski (red.), Tożsamość pedagogiki muzyki, t. 1. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Temperley D., Tan D. (2013). Emotional Connotations of Diatonic Modes. Music Perception, 30.

Trzos P.A. (2012). Codzienność we wczesnej edukacji muzycznej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Trzos P.A. (2015). Gordonian Implications in Polish Music Pedagogy: Bydgoszcz School Model. Review of Artistic Education, 9-10.

Uchyła-Zroski J. (2008). Rozumienie muzyki procesem wiodącym ku wartościom. W: J. Uchyła-Zroski (red.), Wartości w muzyce. Studium monograficzne, t. 1. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Weiner A. (2010). Kompetencje muzyczne dzieci w młodszym wieku szkolnym. Determinanty, zależności, perspektywy rozwoju. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Whorf B.L. (2002). Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Zamiara K. (2006). Mentalizm Noama Chomsky'ego koncepcji języka – z kulturoznawczego punktu widzenia. W: W. Dziarnowska, A. Klawiter (red.), Mózg i jego umysły. Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu, t. 2. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Zwolińska E.A. (2010). Efektywność dydaktyczna zajęć korekcyjno-wyrównawczych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2011). Audiacja. Studium teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2012). Kształcenie nauczycieli według teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2013). Strategia rozwoju audiacji w muzycznej edukacji. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2014a). Sposoby audiacji. O myśleniu muzycznym. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2014b). Zastosowanie teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona w kształceniu nauczycieli. W: A. Michalski (red.), Wokół teoretycznych podstaw kształcenia muzycznego, t. 3. Seria Pedagogika Muzyki. Cechy – aksjologia – systematyka. Gdańsk: Wydawnictwo Athenae Gedanenses.

Zwolińska E.A. (2015). Społeczne znaczenie muzyki. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Zwolińska E.A. (2016). Sens umuzykalniania. O celowości edukacji muzycznej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.