Od funkcji oceniania do kultury samoregulowanego uczenia się, czyli rozprawa o ocenianiu kształtującym
Rok: 2018
Numer: 1
Strony: 69-81
DOI: 10.34767/PP.2018.01.07
Abstrakt
Celem niniejszego tekstu jest dyskusja nad „ocenianiem kształtującym”, które już od pewnego czasu cieszy się coraz większym zainteresowaniem w polskim środowisku edukacyjnym. Podstawowe pytania w tym obszarze sprowadzają się do rozstrzygnięcia, czy ocenianie kształtujące jest po prostu rodzajem oceniania, czy raczej swoistą innowacją, procesem, a może zbiorem technik/strategii postępowania dydaktycznego, czy raczej zbiorem zasad efektywnego nauczania, a może czymś innym/czymś więcej? Na podstawie przeglądu dostępnej polskiej i anglojęzycznej literatury przedmiotu podjęto próbę wyjaśnienia i uspójnienia terminologii związanej z omawianą problematyką i dookreślenia istoty oceniania kształtującego. Następnie akcent przesunięto w stronę rozważań o kulturze samoregulowanego i autonomicznego uczenia się, bowiem omówione działania i proponowane strategie utożsamiane z „ocenianiem kształtującym” świadczą o zamierzonym tworzeniu specyficznego środowiska dydaktycznego. Syntezę tych rozważań stanowi propozycja teoretycznego modelu oceniania kształtującego opracowana przez Iana Clarka (2012), która stanowi kombinację poznawczych, społecznych i kulturowych teorii uczenia się wyznaczających postępowanie nauczyciela oraz uruchamiających samoregulowane strategie uczenia się uczniów.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Bennett R. (2011). Formative assessment: a critical review. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 18, 1, 5-25.
Bereźnicki F. (2015). Dydaktyka szkolna dla kandydatów na nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Black P., Wiliam D. (1998). Inside the Black Box: Raising Standards Through Classroom Assessment. London: Granada Learning LTD.
Choroszczyńska M. (2015). Nauczyciel ocenia… Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny, 1(36), 8-12.
Clark I. (2012). Formative assessment: Assessment is for self-regulated learning. Educational Psychology Review, 24, 2, 205-249.
Dunn K.E., Mulvenon, S.W. (2009). A critical review of research on formative assessment: the limited scientific evidence of the impact of formative assessment in education. Practical Assessment, Research & Evaluation, 14, 7, 1-11.
Filipiak E. (red.) (2008). Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Filipiak E. (2009). Uczenie się w klasie szkolnej w perspektywie socjokulturowej. Forum Dydaktyczne, 5-6, 82-98.
Furtak E.M., Cartun A., Chrzanowski A., Circi R., Grover R., Heredia S.C., Johnson R., McClelland A., White K.H.O. (2015). Toward a participation metaphor for formative assessment. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Chicago, April 17, 2015.
Greenstein L. (2010). What Teachers Really Need to Know About Formative Assessment. Alexandria: ASCD.
Hattie J. (2015). Widoczne uczenie się dla nauczycieli. Jak maksymalizować siłę oddziaływania na uczenie się. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Klus-Stańska D. (2002). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kolber M. (2008). Poznawcze i metapoznawcze strategie uczenia się – w kierunku uczenia się samoregulowanego. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Kruszewski K. (2004). Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kupisiewicz C. (2012). Dydaktyka. Podręcznik akademicki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Melosik Z. (1997). Poststrukturalizm jako teoria życia społecznego (możliwości i kontrowersje). Kultura Współczesna, 1, 57-71.
Nadolnik I. (2015). Ocenianie kształtujące w edukacji wczesnoszkolnej. Próba odpowiedzi na oczekiwania rzeczywistości XXI wieku. Edukacja Elementarna, 36, 2, 43-55.
Niemierko B. (2002). Ocenianie szkolne bez tajemnic. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Niemierko B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Opłocka U. (2009). Między ocenianiem uczenia się ocenianiem dla uczenia się. XV Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej. Kielce 2009.
Przybylska E. (2014). Kultury uczenia się: kilka refleksji w kontekście uczenia się przez całe życie. Rocznik Andragogiczny, 21, 119-131.
Pytka P. (2017). Czy OK jest rzeczywiście OK? Mocne i słabe strony oceniania kształtującego. Edukacja Pomorska, 81(32), 5-7.
Sterna D. (2007). Czy ocenianie kształtujące się opłaca? Psychologia w Szkole, 3, 33-44.
Sterna D. (2014). Uczę się (w) szkole. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Sterna D. (2016). Uczę się uczyć. Ocenianie kształtujące w praktyce. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Szyling G. (2010). Ocenianie kształtujące, czyli o niejednoznaczności. W: Teraźniejszość i przyszłość oceniania szkolnego. Kraków: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.
Trumbull E., Lash A. (2013). Understanding formative assessment. Insights form learning theory and measurement theory. San Francisco: WestEd.
Wiliam D. (2007). Keeping learning on track: Formative assessment and the regulation of learning. W: M. Coupland, J. Anderson, T. Spencer (red.), Making Mathematics Vital: Proceedings of the Twentieth Biennial Conference of the Australian Association of Mathematics Teachers. Adelajda: The Australian Association of Mathematics Teachers Inc.
Wiliam D. (2011). Embedded Formative Assessment – practical strategies and tools for K-12 teachers. Bloomington: Solution Tree Press.
Wiśniewska M. (2009). Nauczyciel w nowoczesnej kulturze uczenia się. Forum Dydaktyczne, 5-6, 59-69.